Het doek valt voor de Nationale Wetenschapsquiz
Er komt dit jaar geen Nationale Wetenschapsquiz (NWQ) en daarmee lijkt deze Kersttraditie ook geen verdere toekomst meer te hebben. Na het Groot Dictee der Nederlandse taal sneuvelt hiermee de volgende smaakmaker van de decembermaand. Dit jaar geen vragen in de VPRO-gids, geen heftige discussies aan de keukentafel en geen “zie je wel?!” bij de uitzending tijdens de Kerstdagen.
De beslissing kwam aan het licht toen de hoofdredacteur van ScienceGuide Sicco de Knecht informeerde of het, net als voorgaande jaren, mogelijk was een vraag in te dienen voor de quiz. Het antwoord van een (oud-)redacteur was bondig maar duidelijk: “Het is nog steeds niet officieel naar buiten gebracht, maar helaas is het doek gevallen voor de NWQ. Na 25 jaar was het welletjes, vond men.”
Historie
Het begon ooit als een anti-quiz die moest breken met stupide spelshows. De quiz moest het bredere publiek onderhoudend doch vrolijk met wetenschap in aanraking brengen. Het is niet de eerste keer dat de Wetenschapsquiz in de problemen komt. Toen oud-presentator Wim T. Schippers in 2003 de brui gaf aan de quiz sprak men al over het einde van de Kersttraditie.
Daarmee was de Nationale Wetenschapsquiz niet dood, maar het luidde wel een lange reeks van wisselingen in de formule in. Vorig jaar vierde de quiz het vijfentwintigjarig bestaan onder de bezielende presentatie van hoogleraar communicatiewetenschappen Ionica Smeets (Universiteit Leiden) en presentator Pieter Hulst. Geestelijk vader Hein Meijers (voormalig hoofd communicatie NWO) was daarbij aanwezig en werd door de wiskundige Smeets in het zonnetje gezet.
Interview met geestelijk vader Hein Meijers
Aan de telefoon klinkt Meijers in een eerste reactie eerst verbaasd en daarna verontwaardigd. “Het zal geen verrassing zijn dat ik dit echt zonde vind en ik begrijp het oprecht niet. Ik kan me er wel iets bij voorstellen dat bijvoorbeeld televisie geen medium meer is om het bredere publiek te bereiken, maar wat komt er dan voor in de plaats?” Het voormalig hoofd communicatie van NWO vindt dat de organisatie veel meer aan science for public understanding moet doen. “Ik heb nu niet de indruk dat ze daar zo goed mee bezig zijn.”
Kostbare productie
Nu blijkt dat het animo voor de Wetenschapsquiz en de productiekosten niet meer met elkaar te verenigen waren. NWO, een van de financiers van de quiz, bevestigt tegenover ScienceGuide dat zij zich teruggetrokken hebben uit de productie. De partij was een van de drie financiers van deze productie, en bracht naar schatting jaarlijks alleen al €100.000 in om de quiz te organiseren.
“Sinds 2016 heeft NWO een nieuwe communicatiestrategie en de Nationale Wetenschapsquiz past daar niet meer in,” vertelt hoofd communicatie van NWO Ynte Hoekstra. Hij heeft de andere partijen hier tijdig van op de hoogte gesteld. “In april 2017 hebben we de VPRO gezegd dat wij er na het vijfde lustrum me op wilden houden. Het stond hen vrij een andere partner te vinden maar dat is niet gelukt.”
“Ik draag NWO niets na,” vertelt VPRO-hoofdredacteur Media Stan van Engelen. “NWO heeft de quiz jarenlang mede mogelijk gemaakt en daar zijn we NWO echt zeer erkentelijk voor.” Volgens hem was het al langer duidelijk dat NWO twijfelde over de formule en de kosten die gepaard gaan met de quiz en was het jubileum van vorig jaar een goede aanleiding.
Meijers is minder coulant in de richting van NWO. Met oog op onder andere de Spinozaprijzen [€2,5 miljoen per stuk, red] denkt hij dat een NWQ er nog wel af kon. “Ook kan ik me niet herinneren dat het ooit zo duur was, maar belangrijker: het moet niet om het geld gaan.”
Van Engelen legt uit dat het vanuit de andere organisatoren, NPO 2 en de VPRO, niet mogelijk was om in te staan voor de kosten van een volgende editie. “Dit zijn eenmalige en zeer kostbare producties, daar moeten wij echt in snijden in tijden van krappe budgetten.” Wel denkt de VPRO na over een alternatief. “Verder staat het natuurlijk iedereen vrij om eventueel een quiz over wetenschap te maken.”
ScienceGuide is in gesprek met debatcentrum De Balie over een vervolg op de quiz, meer informatie volgt.
