Strijd om de bekostiging van medische opleidingen nog niet gestreden

Begin juli stemden de coalitiepartijen bij de laatste stemmingen voor het reces in met overheveling van middelen van de medische, alfa- en gammastudies naar bèta en techniek. Daarmee leek de strijd om de bekostiging gestreden.

Uit beantwoording van Kamervragen van de VVD door de minister blijkt nu dat het spel nog niet gespeeld is. Zo zal het door OCW aangekondigde kostenonderzoek onder andere kijken of de speciale bekostiging voor universitaire medische opleidingen nog van deze tijd is.

Een ‘status aparte’ voor de geneeskunde?

Vlak voor het zomerreces diende woordvoerder onderwijs van de VVD Judith Tielen een aantal Kamervragen in naar aanleiding van een eerder aangeleverd overzicht van de verdeling van onderwijsgelden. Eerder had Tielen gevraagd “een overzicht te geven van de verdeling van alle OCW-rijksmiddelen […] over de verschillende studenttypen” uitgesplitst over de categorieën alfa, bèta, gamma en medisch.

Dat overzicht heeft Tielen bestudeerd en met een aantal vragen neemt ze een aanloop om het punt te maken dat de universitaire medische opleidingen het hoogst bekostigd worden van allemaal. Niet alleen worden instellingen voor deze opleidingen bekostigd onder het ‘top’ tarief De tarieven voor de bekostiging in het wo zijn afgestemd op het basistarief laag (1x) en kennen verder nog de categorieën hoog (1,5x) en top (3x). Medisch valt onder het top-tarief. Het hbo kent ook deze drie categorieën met belangrijk verschil dat top in het hbo tweemaal de basisbekostiging is. , ook krijgen ze sinds 2003 een jaarlijkse bijdrage ter ondersteuning van het geneeskundig onderzoek en onderwijs: het werkplaatsbudget.

In 2018 bedroeg deze bijdrage in totaal € 670 miljoen Daarvan is € 470 miljoen vaste voet, en was dat jaar € 200 variabel. Van de € 200 miljoen is € 120 miljoen inschrijvingen en € 80 miljoen op basis van graden. voor alle UMC’s. De werkplaatsbudgetten zijn een unicum in de bekostigingssystematiek in de zin dat instellingen deze “onverwijld” dienen te worden doorgesluisd naar het aangesloten universitair medisch centrum. Voor de andere opleidingen zijn instellingen vrij om de bedragen die het Rijk uitkeert intern anders te verdelen.

Tielen wil dan ook van de minister weten of zij dit bedrag “substantieel hogere variabele bedrag voor medisch doeltreffend, doelmatig en rechtvaardig” vindt. En zo ja, waar “de rechtvaardiging voor dit verschil ten opzichte van bijvoorbeeld bèta-techniek” zit. In haar afsluitende vraag spreekt ze zelfs van een “status aparte” die interdisciplinaire samenwerking potentieel in de weg staat.

Het staartje van de commissie Van Rijn

In haar beantwoording geeft de minister aan het beeld van een “status aparte” niet te herkennen, noch signalen te krijgen dat dit zo gezien wordt in de sector. Wel zet ze de deur open voor een heroverweging van de “kosten-kwaliteitsverhouding” van de bekostiging, ook voor de rijksbijdrage voor medische opleidingen, inclusief het werkplaatsbudget. Dit zal gebeuren in het eerder aangekondigde kostenonderzoek dat op advies van de commissie Van Rijn door OCW is ingesteld.

Het is niet de eerste keer dat de bekostiging van de universitaire medische opleidingen – en het werkplaatsbudget in het bijzonder – ter discussie wordt gesteld. Afgelopen najaar zorgde een suggestieve factsheet over de bekostiging, uitgegeven door de 4TU federatie De 4TU federatie is de samenwerking tussen de vier technische universiteiten in Nederland: Delft, Twente, Eindhoven en Wageningen. , ervoor dat de gemoederen tussen de technische universiteiten en de UMC’s flink opliepen.

Technische universiteiten hebben het gemunt op de bekostiging van geneeskunde

Volgens de NFU, de koepelvereniging van UMC’s, horen de werkplaatskosten niet in het rijtje van de bekostiging thuis. Volgens haar zijn het extra kosten voor het ziekenhuis die gemaakt worden als gevolg van het onderwijs en onderzoek. Dit is in ieder geval niet de lezing van oud-geneeskundestudent Tielen, die met haar Kamervragen deze component van de bekostiging opnieuw ter discussie heeft gesteld.