Erasmus universiteit wil band tussen universiteit en stad versterken
Op de jaaropening van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) presenteert collegevoorzitter Kristel Baele met trots de nieuwe strategie van de universiteit. De strategie die volledig draait om het creëren van positieve sociale impact – de ‘Erasmian Way’ – is vormgegeven door een groep van honderd mensen uit de academische gemeenschap.
Verbinding met de stad
Volgens Baele is de Erasmus Universiteit van oudsher nauw verbonden geweest met de stad maar zijn de twee entiteiten in de afgelopen jaren steeds verder van elkaar verwijderd geraakt. “Onze studenten en staf hebben ons gevraagd hoe wij ons hierop aan kunnen passen. Ik heb hiernaar geluisterd.”
De scheidend collegevoorzitter is van mening dat universiteiten er niet langer voor kunnen kiezen om los te staan van de samenleving. “De samenleving verwacht steeds meer betrokkenheid van universiteiten in het oplossen van sociale problemen,” zegt de collegevoorzitter terwijl een foto van Greta Thunberg op de achtergrond verschijnt.
De nieuwe strategie van de universiteit bestaat uit zeven prioriteiten die verbonden zijn via de missie om positieve sociale impact te creëren. Hoe impact eruitziet en hoe het kan worden gemeten wordt niet direct duidelijk in de toespraak van Baele, maar zal worden uitgezocht middels het project Defining Impact, wat dit jaar van start gaat.
Baele licht de aanleiding voor dit project verder toe: “Wij hebben internationale modellen voor impact en de metrics die hierbij worden gebruikt vergeleken, maar vonden geen van deze goed genoeg. Daarom gaan wij aankomend jaar een eigen, authentieke definitie van impact opstellen, met unieke parameters.”
Meer samenwerking, minder divagedrag
Het belang van de sociale en geesteswetenschappen
De Rotterdamse collegevoorzitter benoemt in haar toespraak veelvuldig het belang van de sociale en geesteswetenschappen. Ze zegt dat deze disciplines allereerst noodzakelijk zijn voor het begrijpen van de complexe maatschappelijke vraagstukken die de aandacht van de universiteiten vragen. Meermaals benadrukt Baele het belang van deze disciplines in de context van technologische ontwikkelingen en groeiende digitalisering. “Gezondheid en zorg en worden de belangrijkste velden in de komende decennia, met technologie als driving force. De sociale en geesteswetenschappen zijn nodig voor een veilige implementatie van nieuwe ontwikkelingen en innovaties.”
Liever dan zelf een technische faculteit in het leven te roepen, legt Baele uit dat de Erasmus Universiteit en het Erasmus MC ervoor hebben gekozen om de samenwerking met de TU Delft te versterken. De instellingen zullen samen gaan kijken naar problemen in de Delta Rotterdam, bijvoorbeeld sociale ongelijkheid en de energie transitie.
‘Me Medicine’
Om het belang van de geesteswetenschappen voor de bètawetenschappen te illustreren is Donna Dickenson uitgenodigd als gastspreker bij de jaaropening. De Amerikaanse filosoof en medisch ethicus zegt het eens te zijn met de nieuwe strategie van de EUR: “De academische gemeenschap heeft niet slechts het recht, maar ook de verantwoordelijkheid om de uitdagingen die biotechnologie met zich meebrengt te analyseren.”
Biotechnologische ontwikkelingen worden vaak omschreven als verstorend, vertelt de filosofe. En dat is een woord dat veel mensen afschrikt. “Maar verstorend betekent niet altijd slecht. Denk maar aan Rosa Parks.” Volgens Dickenson is de ultieme verstorende technologie van dit moment genbewerking onder mensen (‘gene editing’), een techniek waarmee fouten in ons DNA die kunnen leiden tot ziekten worden geïdentificeerd en gecorrigeerd. “Is genbewerking dusdanig verstorend dat het verboden zou moeten worden?”
Om deze vraag met zekerheid te beantwoorden stelt Dickenson twee vervolgvragen: “Wat zijn we elkaar verschuldigd, en wat zijn we toekomstige generaties verschuldigd?” Volgens Dickenson is genbewerking een vorm van ‘Me Medicine’: individualistisch, gefocust op het creëren van een competitief voordeel, en zonder oog voor de negatieve gevolgen voor andere groepen. “Voor de vrouwen die via ivf zwanger moeten worden brengt genbewerking meer risico’s, zonder extra voordelen.”
Belangrijker nog vindt Dickenson het “overduidelijke” punt dat het onmogelijk is om toestemming te vragen van toekomstige generaties voor een dergelijke procedure. “Zo ontnemen we mensen de kans om de regie te hebben over hun eigen leven.” Voorstanders van genbewerking zouden zeggen: ‘We nemen toch al vaker beslissingen zonder toestemming van toekomstige generaties?’ Volgens Dickenson is dat precies het probleem.
“Jonge mensen hebben het idee dat ze alles kunnen”
Volgens rector magnificus Rutger Engels is het grootste gedeelte van studenten van de Rotterdamse universiteit goed in staat om bij te dragen aan de realisatie van de nieuwe strategie van de EUR. Toch erkent ook hij dat een groeiend aantal studenten kampt met emotionele problemen. Het niveau van perfectionisme stijgt, en jonge mensen zetten onrealistische standaarden voor zichzelf en anderen, volgens Engels. “Jonge mensen hebben het idee dat ze alles kunnen, als ze maar hard genoeg hun best doen. Maar dit is niet zo.”
Engels is van mening dat het universiteitssysteem zelf niet direct verantwoordelijk is voor psychische klachten onder studenten. Volgens de rector zijn oorzaken als de prestatiemaatschappij, de vraag om meer complexe vaardigheden, studiefinanciering, sociale media, en smartphonegebruik vooral van invloed. Toch geeft hij ook aan dat er binnen de EUR een competitieve sfeer heerst, “omdat studenten weten dat ze aan een topuniversiteit studeren.”
De rector magnificus van de EUR stelt dat het de verantwoordelijkheid van de universiteit is om een veilige en ondersteunende omgeving te creëren, waarin wordt gefocust op wat studenten nodig hebben. “Niet wat we denken dat ze nodig hebben.” Het plan dat dit jaar op de EUR in werking wordt gezet zal zich richten op het verminderen van het stigma rondom mentale gezondheid, preventie en het opbouwen van een netwerk van professionals met kennis van mentale problemen onder studenten.
