Om goed feedback te geven moet je elkaar wel kennen
Docent Engels Anne Klarenbeek (Saxion Hogeschool) ging weer terug naar de schoolbanken voor een Master Leren en Innoveren. Hij studeerde af met een stappenplan voor alle docenten om de Engelse taalvaardigheid van studenten te verbeteren. Het leverde hem een nominatie voor de LSVb Hoger Onderwijs Scriptieprijs op.
Klarenbeek deed voor zijn afstudeerscriptie een zogenaamd ontwerponderzoek: “Ontwerponderzoek gaat niet om het verklaren van een probleem. Je ontwerpt juist een interventie om het probleem op te lossen.” Welk probleem dat moest worden, werd al snel duidelijk. “Het lag recht voor mijn neus. We zijn hier bij de International Business School met zeven docenten Engels. We nemen allemaal toetsen af waarin die studenten laten zien dat ze het kunnen, en vervolgens kijken we even de andere kant op en gaat het mis.”
“In rapporten en presentaties bij de andere vakken lezen en horen we Engels waar we kromme tenen van krijgen: hoe is het mogelijk?” Daar wilde Klarenbeek iets aan doen, en wat is er nu mooier als je daar gelijk een afstudeerproject van kunt maken? “Als je studenten slagen met scripties waarin het Engels niet goed is, is dat gênant. Het is een enorme opwaardering van het diploma als het Engels goed voor elkaar is.”
Stappenplan voor formatief handelen
Het idee was dat niet alleen de docenten Engels studenten betere taalvaardigheden kunnen aanleren, maar dat de vakdocenten van de opleiding ook kunnen bijdragen door feedback te geven. “Uit de literatuur kwam formatief handelen naar voren. Ik zag voor mezelf de grootste kans om daar een effect te halen met een interventie. We hebben hier ook zelf iemand rondlopen die is gepromoveerd op formatieve feedback, Caroline Timmers, dus ik had hier in huis al experts.”
Het einde van formatief ‘toetsen’
Klarenbeek onderzocht en ontwierp een direct toepasbare interventie. “Ik heb een vijfstappenplan gemaakt waarmee alle docenten hier feedback kunnen geven op het Engels in geschreven werk. De eerste stap is dat ze iets benoemen dat goed is, bijvoorbeeld ‘ik zie dat je de inhoud begrijpt’. Daarna moet de docent ingaan op de meest voorkomende of de meest dringende fout. Niet alles gaan noemen, maar alleen belangrijke dingen.”
Docenten moeten vervolgens een inschatting maken op welke manier ze de fout het beste kunnen demonstreren. “Pak een of twee pagina’s om die fout uitvoerig te laten zien. Dan ligt het aan de student of je de fouten het beste kunt onderstrepen, of je erbij schrijft wat er fout is, of zelf de correctie aangeeft.”
De manier waarop je dat doet is van invloed op de mate waarin de student het oppakt, legt Klarenbeek uit. “Sommige studenten hebben juist baat bij de correctie, anderen hebben er baat bij om er zelf over na te moeten denken. Dat hangt af van hoeveel ze al weten en kunnen. Als je het eigenlijk al kunt en je krijgt te horen wat je anders moet doen, dat is demotiverend. Andersom moet je iemand die geen benul heeft geen moeilijke feedback geven.”
Om dat in te kunnen schatten, moet je de studenten natuurlijk wel kennen. “Uit het literatuuronderzoek dat ik heb gedaan bleek bovendien dat een goede relatie tussen docenten en studenten voorwaardelijk is voor het ontvangen van feedback. Als de docent bijvoorbeeld te autoritair is, geen oprechte interesse in de student toont, of alleen maar zendt en geen dialoog aangaat, zal de student niet gauw iets van hem of haar aannemen.”
De laatste stap is dat de docent dan een tip moet opschrijven voor toekomstige opdrachten. “Bijvoorbeeld: als je bij de volgende opdracht meer let op je woordvolgorde. Uit de literatuur blijkt dat studenten ontvankelijker zijn voor feedback als ze weten wat ze ermee kunnen, hoeveel beter hun werk ervan wordt. Dus ik schrijf in mijn model: verwijs altijd naar wat je eraan hebt. Zoals een ouder altijd zegt, ‘ik probeer je alleen maar te helpen’, zo is het ook bij feedback. Feedback is niet om de docent een plezier te doen maar om de student verder te helpen, dat moet je wel letterlijk benoemen.”
“Tot slot moet je de deur open houden voor een gesprek en controleren of de feedback goed is geïnterpreteerd. Bijvoorbeeld: kijk ernaar en kom morgen langs om te vertellen welke verbeteringen je wilt aanbrengen. Dat is de theorie, in de praktijk heb je daar eigenlijk geen tijd voor in het hoger onderwijs.”
“Dit feedbackmodel was juist bedoeld om tijd te besparen. Als docenten het vijfstappenplan volgen, is de theorie dat ze studenten helpen om hun Engels zo te verbeteren dat het ook langere tijd zichtbaar blijft. Ik wilde echt mensen werk besparen: als die studenten veel beter Engels kunnen, kan je je veel meer op de inhoud concentreren. Want docenten ergeren zich wel aan de taalfouten.”
Meerwaarde van een professionele master
Klarenbeek kan een professionele master van harte aanbevelen. “Als je de goede master kiest, waar je vanaf dag een iets mee kunt in je werk, dan houd je hem ook vol. Het is heel toepasbaar, je gaat niet alleen op zoek naar wetenschap met als vervolgstap: ‘wat kan ik hiermee’. Je kunt er meteen wat mee. En als je zelf ook lesgeeft, is het een gigantische meerwaarde om je te kunnen verplaatsen in de studenten met wie je te maken hebt.”
“Een meerwaarde die ik zie voor iedereen die al werkzaam is, ongeacht de richting die je kiest, is dat zo’n master scherp zet hoe je over dingen denkt. De meeste mensen die al een tijdje werken hebben in een heel andere tijd hun bachelor gedaan. Kritisch denken en zelfreflectie zat er vroeger niet zo in. En het is nodig om je te blijven ontwikkelen om ook in de toekomst zeker te zijn van een baan.”
De nominatie voor de Scriptieprijs leverde Klarenbeek in korte tijd veel aandacht op. “Toen mijn nominatie bekend werd, was ik helemaal de held op mijn werk. De directeur kwam naar de uitreiking. Ik heb hier op de website gestaan en interviews gegeven, ook aan een vakblad.”
Meedingen naar de LSVb Hoger Onderwijs Scriptieprijs? Lees hier meer. Inzenden kan nog tot vrijdag 20 december. De prijs zal worden uitgereikt op 20 maart 2020 tijdens het VVD-LSVb Onderwijscafé in de Eerste Kamer.
