Open science contract met Elsevier stap dichterbij
De afgelopen twee jaar is er uitvoerig onderhandeld tussen de VSNU, NFU en NWO met de uitgeverij en datagigant Elsevier over een vervolg op de eerste transformatieve deal uit 2015. Waar aanvankelijk nog kon worden gewerkt met een verlenging van het vorige contract, onderhandelden de partijen het afgelopen jaar met het vooruitzicht dat Elsevier op 1 januari 2020 op zwart zou gaan voor de Nederlandse kennisinstellingen.
Op de valreep van 2019 hebben de partijen nu een Memorandum of Understanding (MOU) getekend dat in ieder geval tot begin mei 2020 toegang garandeert tot de meer dan 2500 wetenschappelijke tijdschriften van Elsevier. Ook hoeven Nederlandse onderzoekers die in deze periode een artikel indienen (submitten) geen open acces fee te betalen. “Dit blijft ongewijzigd t.o.v. de al lopende OA-deal met Elsevier,” laat een woordvoerder weten. “Het aantal titels waarin dit kan, is wel fors toegenomen.” Ondertussen spreken partijen af om samen te werken aan een breed scala van pilots die een open science en onderzoeksinformatie mogelijk moeten maken.
“We moeten onszelf niet opnieuw in een fuik laten lokken”
Eerder berichtte ScienceGuide over de lopende onderhandelingen tussen de koepels van universiteiten, medisch centra en ’s lands grootste onderzoekfinancier met Elsevier. Daarin viel te lezen dat het bedrijf dat zich steeds sterker profileert als information en analytics-bedrijf bereid is om volledige open access te bieden in ruil voor medewerking op het gebied van (meta)data.
Kort na de berichtgeving van ScienceGuide begin november gaven drie van de klassieke universiteiten, de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden, de VSNU te kennen zich ernstige zorgen te maken over de voorgenomen deal. “We moeten onszelf niet opnieuw in een fuik laten lokken,” verklaarde een bestuurder onlangs nog tegen ScienceGuide.
Die angst lijkt nu te zijn weggenomen, maar de partijen hebben duidelijk wel geleerd van de vorige onderhandelingsronde. Voor veel betrokkenen kwam het feit dat er überhaupt over bovenstaande onderwerpen werd onderhandeld als een verrassing. Dit hopen de partijen nu duidelijk te ondervangen met de aankondiging van de MOU en een uitgebreide Q&A.
Een van de grootste angsten, namelijk dat Elsevier met een dergelijk contract de instellingen geen andere optie laat dan informatiediensten bij hen af te nemen, wordt in het document benoemd. “Er komt geen exclusieve relatie tussen de Nederlandse stakeholders en Elsevier.”
Een werkgroep moet tot en met mei gaan werken aan een definitieve overeenkomst. Wie er in die werkgroep zitten is nog niet duidelijk, laat een woordvoerder van de VSNU weten. Een van de doelstellingen van de partijen is dat deze werkgroep zich laat informeren over wat “onderzoekers, instellingen en andere ‘sleutelbelanghebbenden’ nodig hebben om gerustgesteld te zijn.”
Voldoet aan eisen Plan S
Bij monde van Stan Gielen (NWO) laten de onderhandelaars weten dat de plannen in hun ogen voldoen aan de eisen van open access Plan S. In dat licht wordt er momenteel nog met een flink aantal andere partijen onderhandeld over open access, maar ook over open science. Zo werd onlangs bekend dat de VSNU met Springer Nature gaat samenwerken voor de voortgang in het kader van de Sustainable Development Goals.
Springer Nature zelf kwam deze week in conflict met cOAlition S, de groep onderzoeksfinanciers – waaronder NWO – die zich hebben geschaard achter Plan S. Het bedrijf gaf in een open brief aan de transitie die nu is ingezet te snel te vinden. Op hun beurt beschuldigt cOAlition S Springer Nature ervan de transitie te frustreren.
