Als je geen Nederlands spreekt, kun je geen carrière maken

Verslag | door Frans van Heest
22 januari 2020 | “Wil je internationaal talent hier houden, dan is het belangrijk dat studenten Nederlands leren,” zegt voorzitter van de VSNU Pieter Duisenberg. De universiteitenkoepel wil daarom kijken hoe dit beter kan, want Nederlandse taalvaardigheid heeft een positief effect op de ‘stay rate.’

Op de Brightlands Campus Greenport Venlo organiseerden de VSNU en Maastricht University een bijeenkomst over internationalisering in de regio. Hoe kan de regio bijdragen aan een versterking van de internationalisering? Martin Paul, collegevoorzitter van de Universiteit Maastricht, opende de bijeenkomst.

Volgens Paul wordt er te vaak stilgestaan bij taal als het om internationalisering gaat. “Als we naar de discussie over internationalisering kijken, ook in de politiek, dan valt op dat het de laatste weken en maanden vooral gaat over taal. Die discussie leidt soms af van de vraag waarom wij internationaliseren. Daarom hebben we deze conferentie: om over de inhoud en de echte waarde van internationalisering te spreken. Voor Nederlandse kennisinstellingen en voor de B.V. Nederland.”

De bedrijven die vragen erom

Volgens Paul is regionalisering zoals in Limburg een versterker van internationalisering. “Internationalisering en regionale behoefte vormen geen tegenstelling maar een continuüm. De regio kan juist internationale talenten gebruiken. De bedrijven die hier zitten vragen dat ook van ons. Zo ontstaat er ook een heel nieuw ecosysteem dat meerwaarde heeft voor de regio en een meerwaarde voor de positionering van Nederlandse universiteiten in de wereld.”

Bij een deelsessie ‘Make it in the Netherlands’ benadrukte de voorzitter van de VSNU, Pieter Duisenberg ook het belang van internationalisering voor de kwaliteit van de Nederlandse universiteiten. “Het aantrekken van talent is cruciaal voor universiteiten. Voor de kwaliteit van opleidingen en het onderzoek. Als wij bij de top willen blijven van de universiteiten dan heb je ook echt internationaal talent nodig. Dan heb ik het over het beste talent van over de hele wereld.”

Onze bevolking gaat krimpen

Maar het is niet alleen in het belang van de Nederlandse universiteiten, ook voor Nederland zeker met het oog op krimp in de regio. “In bredere zin is talent ook heel belangrijk voor de Nederlandse kennissamenleving. Als wij als Nederland willen bijdragen aan het oplossen van de Global Challenges en we onze economie willen laten groeien, dan heb je dat talent nodig voor de beste oplossingen.”

Volgens Duisenberg is er nog een andere belangrijke reden om talent aan te trekken. “Onze bevolking gaat krimpen. Er zijn nu al tekorten. Dit probleem zal groter worden en we zullen heel gericht moeten kijken welke mensen we zouden willen gaan aantrekken. Zodat we de kans ook maximaliseren dat mensen hier blijvend gaan bijdragen.”

Om dat internationale talent ook vast te houden stelt Duisenberg voor om de huidige visumregels te versoepelen. “Je zou aan een visumregeling kunnen denken waarbij je automatisch een werkvisum krijgt als je je masterdiploma hebt gehaald. Andere landen zijn daar ook mee bezig om die regelingen te versoepelen. Dat maakt Nederland aantrekkelijker.”

” “Je zou aan een visumregeling kunnen denken waarbij je automatisch een werkvisum krijgt als je je masterdiploma hebt gehaald.””

Pieter Duisenberg (VSNU)

Frank Thuijsman, onderzoeker van de Universiteit Maastricht, vroeg in het verlengde hiervan aandacht voor de toegankelijkheid van de diensten in de gemeente Maastricht. “We zien dat studenten het eerste jaar in de studie alles in het Engels doen en daar prima mee uit de voeten kunnen, maar dat heel veel praktische informatie bij ons in de regio niet in het Engels beschikbaar is. Bij gemeenten, bij sportvoorzieningen, als je wilt weten wat wonen in onze regio inhoudt. Dan moet je ook zorgen dat die informatie beschikbaar is in het Engels.”

De Maastrichtse onderzoeker voegde daaraan toe dat het belangrijk is dat internationaal talent ook Nederlands leert. “Wil je op de lange termijn je hier gelukkig voelen en meedoen met het maatschappelijk leven, dan is het gewoon heel erg goed en handig dat je Nederlands leert spreken.”

Zonder Nederlands geen carrière

Een internationale onderzoeker reageerde vanuit de zaal op deze taalkwestie. Uit eigen ervaring wist zij hoe belangrijk het is om de Nederlandse taal te beheersen. “Als onderzoeker in Nederland heb ik ervaren dat ik mij heel goed staande kan houden met het Engels. Maar als je geen Nederlands spreekt, dan kun je geen echte carrière maken.”

“Als je kijkt naar de rolmodellen in dit land, dan zijn het vooral Nederlandse wetenschappers en beleidsmakers. Daarom is de Nederlandse taal zo belangrijk, als je wilt bijdragen aan het beleid dan moet je wel de taal goed beheersen. De taal speelt daarom een belangrijke rol bij het aantrekken en behouden van internationaal talent.”

““Als je kijkt naar de rolmodellen in dit land, dan zijn het vooral Nederlandse wetenschappers en beleidsmakers.””

Duisenberg gaf toe dat hier ook een verantwoordelijkheid ligt voor de universiteiten. “Wij hebben echt een belangrijke verantwoordelijkheid om onderwijs in de Nederlandse taal aan te bieden, zowel aan de internationale studenten en medewerkers, maar ook aan onze eigen Nederlandse studenten, om het Nederlands goed op peil te houden.”

Daarom moet er goed gekeken worden hoe het aanbod toegankelijker kan worden gemaakt, volgens de voorzitter van de VSNU. “We moeten kijken naar wat de hindernissen nu zijn. Want aanbod is er op alle universiteiten, maar niet alle studenten en medewerkers doen er aan mee. Dat kan zijn omdat het niet gratis is, soms moet je ervoor betalen.”

Nederlands is belangrijk voor in de kroeg

Het leren van het Nederlands is daarom belangrijk om het talent hier te behouden, zei Duisenberg. “Nederlandse taalvaardigheid is nuttig om een veel leukere tijd hier te hebben. Het is belangrijk om je partner te ontmoeten in de kroeg. Een relatie is namelijk de belangrijkste factor waarom mensen hier blijven.”

Joost van den Akker, gedeputeerde voor de VVD in Limburg, stond stil bij het belang van internationalisering voor de regio. “Maastricht University bewijst dat belang met een studentenpopulatie die voor meer dan de helft uit het buitenland komt, 56 procent om precies te zijn. Een populaire universiteit van topniveau die elk jaar honderden talenten aflevert op de internationale arbeidsmarkt. De buitenlandse student is daarmee een verrijking. Ook daarom zijn wij vóór internationalisering.”

Discussie over het Engels is een achterhoedegevecht

Van den Akker stond ook stil bij het belang van internationalisering voor heel Nederland en ging in op de taaldiscussie. “Grenzeloos studeren is van levensbelang voor heel Nederland, voor een open blik, begrip voor elkaar, kennis van elkaar. De discussie over het Engels als voertaal is een achterhoedegevecht. Het is nu tijd dat we de discussie over talent gaan voeren.”

De VVD-gedeputeerde is zelf niet bang voor de discussie over het Engels. “Ik ben niet doof voor het maatschappelijke debat, ik weet dat er discussie is over de voertaal op onze Nederlandse universiteiten. Zelf ben ik niet bang voor het verlies aan eigenheid, maar laat ons vooral de discussie voeren. Zeker is dat Nederland niet kan zonder de rest van de wereld.”

Demografie gaat ook de universiteiten raken

Aan het slot van de middag hield Pieter Duisenberg nog een toespraak en stond stil bij de stand van zaken rondom internationalisering. Volgens de voorzitter van de VSNU blijkt dat er door demografische ontwikkeling het aantal Nederlandse studenten zal afnemen en universiteiten nog beheerst willen groeien. “Demografie gaat ook de universiteiten raken daarom hebben wij ook gezegd: ‘we willen wel ietsje doorgroeien met internationalisering, maar we willen een beheerste instroom.’”

““Het is niet zo dat universiteiten ongebreideld zouden willen doorgroeien.””

De voorzitter van de VSNU verzet zich tegen het beeld dat universiteiten alleen maar meer internationale studenten willen aantrekken. “Het is niet zo dat universiteiten ongebreideld zouden willen doorgroeien – in tegenstelling tot wat je soms in de pers leest.” Duisenberg voegde daar nog wel aan toe dat dit per regio natuurlijk kan verschillen. “In een regio als deze kun je naar een hele andere verhouding gaan van internationale studenten dan bijvoorbeeld in Amsterdam, Rotterdam of Utrecht.”

Duisenberg is blij met het nieuwe wetsvoorstel dat onlangs door de Tweede Kamer is aangenomen. Dat biedt volgens de koepelvoorzitter mogelijkheden om meer grip te krijgen op de instroom. “Ik ben blij dat vlak voor kerst een wetsvoorstel is aangenomen in de Tweede Kamer. Waarbij we iets meer instrumenten in handen krijgen, om te kunnen sturen op studenten uit niet-EU-landen.”

Als instelling sta je met je rug tegen de muur

Als voorbeeld gebruikt de VSNU-voorzitter een opleiding uit Delft. “Delft Computer Science kan niet sturen op studentenaantallen en had opeens duizenden aanmeldingen uit het buitenland. Dan wil je wel een instrument hebben, anders sta je als instelling met de rug tegen de muur.”Om meer grip te krijgen op de internationale instroom zijn er volgens Duisenberg ook Europese afspraken nodig.

“Als het gaat om de EU dan moeten we in ieder geval het gesprek aangaan over studentenaantallen. Daar moeten we iets meer grip op krijgen. Dat is niet alleen in ons belang, maar dat is ook in het belang van landen die het economisch en qua kennis in Europa minder doen. Waar wij misschien een probleem hebben met te grote aantallen, daar hebben andere Europese landen last van een braindrain. Wij kunnen elkaar daar misschien heel goed helpen, dat is ook iets wat we Europees moeten bespreken.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK