Van een verhoogd bsa profiteren vooral mannen, vrouwen ervaren hinder
Onderzoekers van het ErasmusMC hebben onderzoek gedaan naar de effecten van een bindend studieadvies van 60 studiepunten op de studieresultaten en stress van studenten. Voor het meten van de stressniveaus onder studenten gebruikten de onderzoekers twee maten: de spiegel van het aan stress gerelateerde hormoon cortisol (verkregen uit haarmonsters) en een psychologische vragenlijst (eigen waarneming). Het blijkt dat vooral vrouwelijke studenten last hebben van een zelf waargenomen verhoogde stress. Als studenten last hebben van zowel biologische als zelf waargenomen stress dan leiden daar ook de studieresultaten onder.
Weinig literatuur over effectiviteit van bsa
Twee jaar geleden nam de opleiding afscheid van de nominale norm. Omdat er teveel studenten waren die in februari al stopten en vervolgens weer in september terug kwamen werd de bsa norm verlaagd naar 45 EC. De uitdaging voor (geneeskunde)opleidingen wereldwijd is om het studiesucces van studenten te verbeteren, zonder dat hun mentale gezondheid in gevaar komt. De onderzoekers van de Erasmus Universiteit zeggen dat er eigenlijk weinig wetenschappelijke literatuur is over het bsa-beleid op universiteiten en weinig evidentie dat dit ook effect heeft op de studievoortgang van studenten.
De ene maatregel die voor een specifieke opleiding succesvol is, werkt weer niet voor een andere opleiding. De effectiviteit van de maatregel hangt tevens sterk samen met de studentenpopulatie. Daarnaast is er ook een gebrek aan onderzoek naar de neveneffecten van beleidsinterventies om het studiesucces te verhogen, zo stellen de onderzoekers. Dat terwijl er steeds meer zorgen zijn dat dergelijke maatregelen wel effect hebben op het welzijn van studenten.
Bij de introductie van een bsa-maatregel in Rotterdam moesten studenten eerst 40 studiepunten halen het eerste jaar. Volgens de Rotterdamse onderzoekers heeft deze bsa-maatregel geen effect gehad op het studiesucces van de geneeskundeopleiding. Maar het ging wel gepaard met een grotere behoefte aan ondersteuning. Het gebrek aan effectiviteit van een dergelijke maatregel is te verklaren doordat het zich richt op minimumnormen in plaats van de voordelen van het nominaal studeren.
Studiesucces verhogen
In 2014 werd op de Erasmus Universiteit de bsa-norm verhoogd naar 60 studiepunten. Studenten hadden destijds een gemiddeld cijfer van ten minste een 6 op een totaal van negen examens nodig, wel konden twee cijfers tussen de 5 en 5,49 worden gecompenseerd. Dit onder de voorwaarde dat deze onvoldoende cijfers niet in hetzelfde blok zitten. De intentie van deze maatregel was om het studiesucces in het eerste jaar te verhogen.
Dit specifieke onderzoek heeft plaatsgevonden onder twee cohorten van studenten. Het eerste cohort uit 2013 viel nog onder het oude regime met een bsa van 40 studiepunten en het tweede cohort viel onder de nieuwe norm van 60 studiepunten. Het ging in deze gevallen om 410 en 413 studenten.
Vooral mannen presteren slecht als de biologische en ervaren stress hoger is
Uit de resultaten bleek dat vrouwen een significant hoger slagingspercentage hadden dan hun mannelijke collega’s. Het studiesucces met een bsa van 60 studiepunten was aanzienlijk hoger dan bij de norm van 40 studiepunten. Het verhogen van de norm was vooral effectief voor het studiesucces van mannen. Maar op het punt van waargenomen stress scoorden vrouwen weer veel hoger bij het bsa van 60 studiepunten.
Over het algemeen hadden vrouwen meer stress dan mannen. Studenten die zowel hoge stressniveaus hadden gemeten via vragenlijsten en via de cortisolwaarden bleken ook slechtere studieresultaten te hebben, hier hadden dan weer in het bijzonder mannen last van. Volgens de Rotterdamse onderzoekers is het niet verwonderlijk dat de studieprestaties van studenten omhoog gingen. Ook uit eerdere studies blijkt dat het verhogen van de norm een positief effect heeft op het studiesucces.
Het verhogen van de prestatienorm voor het eerste jaar verhoogde de academische prestaties, het meest voor mannelijke studenten. Het verhoogde echter ook het niveau van de waargenomen stress, vooral voor vrouwelijke studenten. Er was geen effect op de niveaus van biologische stress zoals gemeten met langdurig cortisol. Niettemin, de combinatie van hoge ervaren stress en hoge biologische stress bleek gerelateerd te zijn aan slechte academische prestaties.
Mannen gaan beter presteren
Dit onderzoek heeft volgens de onderzoekers voor het eerst aangetoond dat vooral de prestaties van mannen omhoog bij een bsa-maatregel van 60 studiepunten. Mannen presteerden hierdoor zelfs beter dan vrouwen. De Rotterdamse wetenschappers stellen dat vooral mannen ‘getriggerd’ worden door een externe druk om zo goed mogelijk te presteren. Mannen lijken daar gevoeliger voor dan vrouwen. Dit komt volgens hen overeen met eerdere studies waaruit blijkt dat mannen minder een intrinsieke motivatie hebben en meer gestimuleerd worden door externe motivatie in dit geval een bsa-norm van 60 studiepunten.
Vrouwen leken juist gevoeliger voor stress te zijn bij het verhogen van de bsa-norm. Mannen hadden hier minder last van. De Rotterdamse onderzoekers stellen dat dit verschil te verklaren is door dat vrouwen meer toegewijd zijn in studeren. Het verhogen van de bsa-norm zorgde niet voor een verhoogde cortisol-waarde onder studenten. Uit de metingen van de biologische stress bleek wel dat studenten die hoog scoorden op zowel de stress gemeten via de vragenlijst, als de biologische stress ook slechter presteerden. Dit effect was vooral te zien bij mannen.
Verschillende uitwerking voor mannen en vrouwen
Volgens de Rotterdamse onderzoekers vertelt dit onderzoek iets over hoe geneeskundeopleidingen studenten beter kunnen begeleiden. Ten eerste legt deze studie een verband tussen het verhogen van de prestatienormen en de stress onder studenten. De onderzoekers stellen dan ook voor om bij onderwijsinnovatie meer voorzichtigheid te betrachten en in ogenschouw te nemen om op de juiste manier om te gaan met stress. De veranderingen die in het onderwijs worden doorgevoerd kunnen verschillende uitwerkingen hebben voor mannen en vrouwen. Het is belangrijk om daarbij stil te staan bij onderwijsinnovaties.
Een belangrijk element daarbij is dat bij het doorvoeren van onderwijsinnovaties in ogenschouw wordt wat het belang is van normstelling. Voor mannen blijkt die vaak positiever uit te pakken dan voor vrouwen. Maar over het algemeen wordt autonome of persoonlijke motivatie belangrijk geacht voor een beter psychisch welzijn van studenten. Nader onderzoek zou moeten kijken wat het effect van gender op deze vaststelling heeft.
Studenten waren bang dat het bsa niet haalden
Inmiddels is het bsa van zestig studiepunten afgeschaft bij de Erasmus MC, zo legt de onderzoeker Karen Stegers-Jager uit aan ScienceGuide “We zijn nu nog gegevens aan het verzamelen over het terugdraaien van dit systeem.” De belangrijkste reden om dit terug te draaien is dat er heel veel vroege stakers waren bij de opleiding geneeskunde. “Dat waren studenten die voor 1 februari stopten met hun studie, omdat ze bang waren dat ze het niet zouden halen. Een groot deel van deze studenten kwam in september weer terug, waardoor we te maken kregen met te grote cohorten eerstejaars studenten.”
“Het gekke is dat er niet meer studenten waren die na vier maanden het risico liepen om de norm niet te halen dan in de cohorten met een lager bsa. Maar studenten waren banger om het niet te halen, dus durfden niet te blijven om te kijken of zij het alsnog zouden halen. Dat was bij ons veel extremer, dan bij andere studies, bij de Erasmus Universiteit, die werken met een bsa-norm van 60 studiepunten.”
