Iedere instelling kiest zijn eigen invulling van het bsa
De gehoopte duidelijkheid rondom het bindend studieadvies tijdens de coronacrisis blijft ondanks de Kamerbrief van minister Van Engelshoven uit. De minister schreef gisteren in haar brief aan de Kamer het volgende:
“Instellingen laten zoveel mogelijk het onderwijs en tentaminering doorgang vinden (in alternatieve vormen). Toch zal dit voor een deel van de opleidingen en studenten lastig zijn. Het kan daardoor dat studenten door de coronacrisis vertraging oplopen waardoor zij de bsa-norm niet halen. Om recht te doen aan de mogelijke vertraging die de student hiermee oploopt en aan de voorkant helderheid te bieden richting de student, worden instellingen verzocht het uitbrengen van een afwijzend bindend studieadvies uit te stellen naar het tweede studiejaar, gebruikmakend van de bestaande wettelijke mogelijkheid.”
Naar aanleiding hiervan schreef ScienceGuide dat de minister in overleg met de koepels heeft besloten het advies een jaar door te schuiven, wat betekent dat huidige eerstejaarsstudenten een extra collegejaar de tijd hebben om aan de puntennorm van hun opleiding te voldoen. NRC kopte: ‘Bindend studieadvies dit jaar van de baan‘.
De VSNU maakte al snel bezwaar op Twitter. Er zou bij de universiteiten zeker geen sprake zijn van ‘generiek uitstel’, maar voorwaardelijk uitstel van het bsa. De koepel verwijst daarbij naar deze zin uit het nieuwsbericht van OCW (niet de Kamerbrief), waar het net anders staat geformuleerd:
“Studenten die niet aan het bindend studieadvies (bsa) van de opleiding voldoen, omdat zij door het coronavirus vertraging hebben opgelopen, krijgen uitstel.”
De VSNU wil dus ruimte laten aan de universiteiten om studenten die ongerelateerd aan het coronavirus te weinig punten hebben gehaald een negatief bindend studieadvies te geven – dat wil zeggen: van de opleiding te verwijderen.
VSNU-woordvoerder Bart Pierik vertelt aan ScienceGuide: “Het is voor mij nog een beetje vroeg om aan te geven wat universiteiten gaan doen. Hogeschool Rotterdam zegt dus: we schaffen de BSA generiek af. Maar wij stellen het uit voor mensen die getroffen zijn door corona. Dat is de lijn die wij met elkaar hebben afgesproken. Universiteiten gaan zelf definiëren hoe studenten zijn getroffen door dat coronavirus. Daar hebben zij zichzelf tot 15 april voor gegeven.” Op die datum zal elke universiteit duidelijk maken hoe het bsa daar nu geregeld wordt.
Volgens Pierik kiest de VSNU voor deze lijn vanwege eventuele capaciteitsproblemen. “Als je iedereen generiek door laat gaan naar volgend jaar dan levert dat capaciteitsproblemen op. Een deel daarvan is onvermijdelijk omdat je die coronaproblematiek hebt. Daar komen we met souplesse en zeggen we: natuurlijk gaan we daar ruimte bieden, maar voor een deel van de studenten geldt dat ze het bsa niet halen, los van de coronaproblematiek. Dan zou het een beetje raar zijn om die alsnog mee te nemen naar het volgend studiejaar, waardoor jezelf als universiteit grote druk op de hals haalt voor volgend jaar.”
“Het gaat niet alleen om capaciteit, het gaat ook om eerlijkheid en de waarde van de opleiding”, zegt Pierik. “Op het moment dat je nu iedereen vrije toegang geeft ook waar dat helemaal niets met corona te maken heeft, dan gaat dat natuurlijk ook wel invloed hebben op de waarde van zo’n bsa en de kwaliteit van een opleiding.”
Aanpak hogescholen
De universiteiten kiezen een andere lijn dan de Vereniging Hogescholen, die voor generiek uitstel naar het tweede jaar kiezen. Uitzondering hierop is de Universiteit Maastricht die dezelfde aanpak als VH kiest, omdat de coronacrisis voor deze universiteit een tweede tegenslag is: eerder dit jaar werd zij getroffen door een cyberhack.
De Hogeschool Rotterdam liep eerder deze week voor de troepen uit door nog voor het gezamenlijke overleg aan te kondigen dit jaar geen negatieve bindend studieadviezen af te geven. Even ontstond onduidelijkheid over of het hier ook om uitstel en niet afschaffing ging, maar collegevoorzitter Ron Bormans is daarover tegen ScienceGuide heel duidelijk:
“Iedereen die nu in het eerste jaar zit krijgt een advies, maar daar wordt geen gevolg aan gegeven. Ik stuur mensen nu niet weg en dit cohort wordt ook volgend jaar niet weggestuurd. Ik geef iedere student een advies, ik roep studenten op omdat advies serieus te nemen. Volgens mij is dat met afstand het helderste standpunt wat ik tot nu voorbij heb zien komen. Ik vind het best als andere universiteiten en hogescholen het anders doen, maar je ziet wat er gebeurt. Zodra er iets anders gecommuniceerd wordt dan die volstrekt heldere lijn, dan ontstaan er vragen.”
“Dat capaciteitsprobleem, daar geloof ik helemaal niets van. Want die student die we zouden wegsturen, die melden zich bij andere hogescholen. Dat zien we gewoon in de statistiek. Ik denk dat er een verslaving is aan het bsa. Op de een of andere manier geeft die zekerheid. En voor de duidelijkheid: ik ben van een bsa, hier spreekt niet een bestuurder die elke kans zal aangrijpen om van het bsa af te komen.”
“Maar als ik mij nu verplaats in studenten: die hebben nu geen bijbaan meer, die weten niet of ze volgend jaar extra collegegeld moeten betalen, die moeten zelf nu ook een beetje wennen aan dat online onderwijs, die zitten in onzekerheid. Die hebben misschien ook wel zorgen over opa en oma.”
“Iedereen heeft een zakelijke verbinding met dit probleem, maar ook een persoonlijke verbinding met dit probleem. Dan kom je langzaam in een situatie dat het bsa als zwaard van Damocles boven de markt komt te hangen.”
Irritatie
Collegevoorzitter van de Hogeschool Leiden Sander van den Eijnden vertelt aan ScienceGuide in eerste instantie geïrriteerd te zijn geweest over de solo-operatie van de Hogeschool Rotterdam. “Maandag berichtte de voorzitter van Rotterdam ons dat hij het bsa opschort. Ondanks mijn voorliefde voor deze collega was ik geïrriteerd. Niet nodig, te snel, had ook anders gekund. Maar eerlijk is eerlijk, zijn argumentatie klopt. Het afgeven van een bsa is een zaak van individuele hogescholen, zo staat het in de wet. Uitstel kan in bijzondere omstandigheden en omdat we nu allemaal in de ‘bijzondere omstandigheden’ verkeren was de beslissing van Rotterdam terecht, ook al kwam die voor mij wat vroeg”.
Van den Eijnden ziet wel graag afstemming. “We moeten als bestuursvoorzitters de binnenboel en de buitenboel uit elkaar houden. In onze binnenboel mogen we flink zijn, geruststellen en toch verschillen. In de buitenboel houden we eerst en vooral rekening met anderen. Maar ook wij bestuurders moeten nu opnieuw leren hoe we ons vak uitoefenen, dat gaat per saldo goed vind ik.”
De eenheid in de koepels staat op het moment dus onder druk. Op dezelfde manier bracht de Universiteit Leiden donderdagochtend nog voor het gezamenlijk overleg naar buiten dit hele collegejaar geen fysiek onderwijs meer aan te bieden. Daarmee bracht de universiteit de andere instellingen in een lastige positie. Universiteit Maastricht volgde, evenals inmiddels de Rijksuniversiteit Groningen. De Leidse collegevoorzitter en rector magnificus Carel Stolker liet later op Twitter toch meer ruimte toe om eventueel weer open te gaan:
Update (23 maart): SP-Kamerlid Frank Futselaar heeft minister Van Engelshoven verzocht om opheldering per brief over de afspraken tussen de hoger onderwijsinstellingen en het ministerie rondom het bindend studieadvies.
