Zwangere studenten in het hoger onderwijs krijgen geen steun van de minister
Gisteren debatteerde de Tweede Kamer over een wetsvoorstel over de versterking van de positie van mbo’ers. In deze wet is onder andere geregeld dat studenten in het mbo geen deelnemers meer heten, maar net als in het hoger onderwijs studenten. Ook heeft OCW in deze wet geregeld dat het mogelijk is om als zwangere student zwangerschapsverlof te krijgen van zestien weken om zo te voorkomen dat deze studenten uitvallen. De SP en de PvdA willen nu ook dat dit gaat gelden voor het gehele hoger onderwijs.
Voorspel een hausse in zwangerschappen
De PVV is in de eerste plaats al tegen het voorstel om mbo-studenten zwangerschapsverlof te geven. Kamerlid Harm Beertema voorspelt een ware geboortegolf in het mbo en vindt zwanger worden een persoonlijke keuze van studenten. “Zonder al te cynisch te willen zijn, voorspel ik een hausse in zwangerschappen als deze wet het haalt en als de consequenties brede bekendheid krijgen in de mbo-gemeenschap.”
Drie jaar geleden was er in de Tweede Kamer een hoorzitting over Passend Onderwijs in het MBO waarbij het Steunpunt Studerende Moeders ook was uitgenodigd. Die stelde dat in het mbo 50% van de studerende moeders uitvalt omdat de studie niet te combineren blijkt te zijn met het moederschap, maar dat in het hbo dit percentage nog hoger ligt namelijk op 75%.
Een belangrijke oorzaak van deze hoge uitval is dat deze studenten tegen een bindend studieadvies of andere rendementsmaatregel aanlopen. Ook eerder onderzoek van de Vrije Universiteit toonde al aan dat hoger onderwijsinstellingen niet veel doen om deze studenten te begeleiden in het succesvol afronden van hun studie.
Een mooie volgende stap
SP’er Peter Kwint is wel voor het voorstel en wil dat deze maatregel ook uitgebreid zou worden naar het hbo en wetenschappelijk onderwijs. “De minister zal de vraag wel enigszins voelen aankomen. Gaan we dat nu ook voor vrouwen op hbo en universiteit regelen? Dat zou toch een mooie volgende stap zijn? De problemen zijn daar enigszins vergelijkbaar en de uitdagingen ook”.
Voor Kwint is het een geval van gelijke monniken gelijke kappen voor alle studenten, en ziet ook voldoende animo. “Er zijn instellingen die hier zelf al werk van maken, maar er zijn ook instellingen die dat nog niet gedaan hebben. Je zou toch zeggen: waarom zouden we dit, nu we deze mooie stap gezet hebben, niet ook regelen voor vrouwen op het hbo of de universiteit die zwanger worden?”
De minister vindt uitbreiding naar het hele hoger onderwijs niet nodig. Het grote verschil tussen mbo en de andere onderwijsvormen is volgens haar de aanwezigheidsplicht. “Anders dan in het mbo, is er in het hbo en wo vaak geen aanwezigheidsplicht. In het kader van het profileringsfonds en ook in het kader van tegemoetkomingen aan studenten die vertraging oplopen, kan men ze tegemoetkomen. Daarvoor hoeft niet expliciet, zoals hier, een recht in de wet worden geregeld, omdat je veel minder te maken hebt met een aanwezigheidsplicht. Daar is de situatie gewoon net iets anders.”
Door het leenstelsel fors in de schulden
Het zal niet verbazen dat Kwint niet tevreden met dit antwoord. Hij somde in reactie op waar deze studenten in het hoger onderwijs allemaal nog meer tegenaan lopen. “Het klopt dat je daar geen aanwezigheidsplicht hebt. Maar je hebt daar bijvoorbeeld wel een leenstelsel, waardoor je fors extra in de schulden gestoken wordt als je studievertraging oploopt als je een kind krijgt.”
Ook het bsa, juist een van de redenen om de wetswijziging in te voeren in het mbo, speelt ook in het hoger onderwijs. Kwint: “Je hebt daar ook — de minister gebruikte dat net ook als argument om het in het mbo in te voeren — een bindend studieadvies. Dat zijn allebei zaken die ertoe leiden dat je wel degelijk in een hele penibele situatie terecht kan komen. Je zou dan kunnen denken dat het best wel verstandig zou kunnen zijn om zoiets ook in te richten op hbo’s en universiteiten. Zou de minister dat willen heroverwegen?”
Het antwoord van de minister op deze vervolgvraag van de SP’er was kort: er is geen probleem en dus er is ook geen oplossing nodig, aldus Van Engelshoven. “Nee. Ik zie namelijk dat hbo- en wo-instellingen in de praktijk voldoende ruimte hebben om hieraan tegemoet te komen. Bij het bsa in het hoger onderwijs is bijvoorbeeld alle ruimte om rekening te houden met familieomstandigheden. Mij is overigens geen geval bekend van een student die gerapporteerd heeft dat dat niet het geval is. Ik ben er ook niet voor om in de wet dingen op te lossen die in de praktijk geen probleem zijn.”
Dat vermaledijde leenstelsel
Tot slot zocht Kwint nog wat toenadering tot de minister en diende een motie in die de minister verzocht om hier toch nog eens naar te kijken. “We zijn het gewoon niet eens. Er is ook wel degelijk een bindend studieadvies. Er is meer sprake van oplopende schulden bij studievertraging vanwege dat vermaledijde leenstelsel. Voor een hele hoop vakken geldt wel degelijk een aanwezigheidsplicht.”
Volgens Kwint staat nu de rechtszekerheid van zwangere studenten onder druk. “Dit is willekeur en dat is precies waarom we bij het mbo besloten hebben om dat centraal te regelen.”
Via een Kamermotie verzocht Kwint namens zijn collega Van den Hul van de PvdA om nog eens in kaart te brengen wat nodig is om een zwangerschapsverlof in het hoger onderwijs mogelijk te maken. De minister was bereid om dit te doen zei zij. “Ik vind dat je er nooit tegen kunt zijn om iets op verzoek van de Kamer in kaart te brengen. Dat geeft mij ook de mogelijkheid om u nog eens helder uit te leggen wat er op dat punt mogelijk is. Daar krijgt u van mij een brief over.”
De motie van Kwint en Van den Hul is met een grote Kamermeerderheid aangenomen, alleen de PVV stemde tegen
