Jesse Klaver haalt zich de woede van het hoger onderwijs op de hals
“Deze uitspraak schiet bij mij volledig in het verkeerde keelgat”. “U praat voornamelijk met de studentenbonden.” “Blijft ergerlijk, dat gemakzuchtige ‘studenten hebben geen onderwijs.’” Het is een bloemlezing uit de commentaren van collegevoorzitters en rectores van universiteiten en hogescholen op Jesse Klaver, de fractievoorzitter van GroenLinks die in de Tweede Kamer stelde dat studenten nu geen onderwijs zouden volgen.
Maatwerk voor studenten
Gisteren debatteerde de Tweede Kamer over de Coronacrisis en voor het eerst in weken kwam ook de positie van studenten uitgebreid aan de orde, maar niet op de manier waarop iedereen gehoopt had. Eerder die dag werd duidelijk dat het hoger onderwijs in ieder geval nog tot 20 mei gesloten blijft en er dan wordt gekeken wat mogelijk is. Het RIVM heeft al gewaarschuwd dat hoger onderwijsinstellingen door hun regionale functie de verspreiding van het virus door het land zouden kunnen versnellen. Dit betekent dat naar alle waarschijnlijkheid het hoger onderwijs dit studiejaar het fysieke onderwijs niet meer zal hervatten.
Verschillende fractievoorzitters hebben in de Kamer erop aangedrongen om ook oog te hebben voor de positie van studenten nu zij te maken hebben met uitval en studievertraging. Eerder dit weekend zei de fractievoorzitter van D66 Rob Jetten al op het online congres van de partij dat hij vond dat nu studenten minder goed onderwijs hebben maar wel evenveel collegegeld moeten betalen gecompenseerd moeten worden. Hij pleitte er toen voor om maatwerk te leveren voor deze studenten.
De uitspraak van Jetten lag overigens in lijn met de eerdere uitspraak van minister Ingrid van Engelshoven. Zij gaf in het radioprogramma Spijkers met Koppen al aan niet te kunnen garanderen dat de kwaliteit van het hoger onderwijs over de gehele linie behouden kan worden in deze tijd. “De kwaliteit van het hoger onderwijs zal op onderdelen gewoon minder zijn.” Zij verbond daar verder geen financiële consequenties aan.
In de Kamer vroeg Jetten gisteravond wederom aandacht voor studenten. Hij vond dat we juist na het Coronatijdperk studenten hard nodig hebben. “We komen alleen sterker uit de crisis, als we nu keuzes maken voor de toekomst. Dat begint bij de vormgevers van die toekomst zelf, de studenten.”
“Docenten halen alles uit de kast om studievertraging te voorkomen. Dat is natuurlijk het allerbelangrijkste,” vervolgde hij, “Maar studievertraging voorkomen lukt niet altijd; denk aan praktijkexamens, coschappen, stages en noem het maar op. Wat kan het kabinet betekenen in de specifieke ondersteuning en compensatie voor studenten die studievertraging oplopen?”Ook Jesse Klaver van GroenLinks drong er in zijn bijdrage op aan bij het kabinet om studenten die nu studievertraging oplopen te compenseren.
Onderwijs zet alles op alles om vertraging te voorkomen
In de beantwoording liet minister-president Mark Rutte weten wat eigenlijk al een aantal weken bekend is: studenten kunnen extra lenen en DUO zal ook coulance betrachten. “Onderwijsinstellingen zetten alles op alles om vertraging te voorkomen. Dat gaat heel vaak goed. Ik denk dat we allemaal die inzet enorm waarderen. Verder geldt dat studenten bij acute financiële nood meer kunnen lenen. Dat kan ook met terugwerkende kracht. Mochten studenten als gevolg van vertraging door deze coronaproblemen net niet binnen de diplomatermijn van tien jaar kunnen afstuderen of uit hun recht op studiefinanciering lopen, dan nemen zij contact op met DUO. Die zal dan coulance betrachten. Studenten in het hoger onderwijs krijgen drie maanden langer recht op een ov-jaarkaart.”
Toch had de premier ook nieuws. Studenten die zelf besmet zijn geraakt of indirect geraakt worden door het virus kunnen aanspraak maken op het profileringsfonds van universiteiten en hogescholen. “Voor studenten die door de coronacrisis te maken krijgen met studievertraging doordat zij zelf ziek worden, mantelzorg verlenen of de studie met ouderschap combineren, geldt dat zij in het hoger onderwijs aanspraak maken op het profileringsfonds.”
Studenten hebben geen onderwijs
Klaver was echter niet tevreden met dit antwoord en zag bovendien weinig nieuws in deze woorden. Hij stelde dat studenten nu geen onderwijs volgen. “Het is bijna een hele waslijst van wat er voor studenten gebeurt. Het is niet nieuw. Dit waren de dingen die eigenlijk al de hele tijd naar voren worden gebracht. Die studenten hebben op dit moment geen onderwijs, maar daar wordt wel collegegeld voor betaald. Dit is precies de categorie met al die flexbanen die ze echt nodig hebben.”
Klaver vond dat de studenten die nu geen college konden volgen nu toch wel gecompenseerd zouden moeten worden. “Ik vind het eigenlijk best wel redelijk om te kijken of die studenten, die nu geen gebruik maken van de colleges, een deel van dat collegegeld terug kunnen krijgen, omdat dat deze specifieke groep zou helpen. Is de minister-president bereid daarnaar te kijken?”
Van Engelshoven staat te trappelen
Nu werd de minister-president ongeduldig en verwees Klaver door naar Van Engelshoven. “Ik wil naar alles en iedereen kijken, maar de teller staat inmiddels boven de 20 miljard voor drie maanden. We leenden 65 miljard omdat we ook bijna geen belastinginkomsten meer krijgen. Dat moet misschien nog een keer en misschien nog een keer. Pfff. Ik zou zeggen: echt, doe me nou een lol. Ook mevrouw Van Engelshoven staat te trappelen om naar de Kamer te komen. Bespreek het even met haar. Ik kan dat echt niet overzien. Ik zou het liefst iedereen nu in de armen sluiten op een veilige manier, op 1,5 meter, en zeggen: ik regel het voor je. Maar jeetje, jongens.”
Het is deze uitspraak van Jesse Klaver die de suggestie wekte dat er in het hoger onderwijs geen lessen verzorgd worden tot grote woede leidde bij docenten en bestuurders uit het hoger onderwijs. “Deze uitspraak van Jesse Klaver schiet bij mij volledig in het verkeerde keelgat: bij alle universiteiten wordt nu al wekenlang dag en nacht keihard gewerkt om het onderwijs zo veel mogelijk door te laten gaan, en met succes.” Zo zei de rector van de TU Delft Tim van der Hagen.
Collegevoorzitter van Hogeschool Rotterdam, Ron Bormans die eerder deze week zich al opwond over de uitspraken van Rob Jetten over het slechte onderwijs. Was wederom in zijn wiek geschoten door de uitspraak van Jesse Klaver. “Blijft ergerlijk, dat gemakzuchtige ‘studenten hebben geen onderwijs’. Alleen om een punt te maken… Net weer een dag @hsrotterdam vergaderd en vastgesteld dat heel veel studenten ‘gewoon’ onderwijs hebben en onze mensen daar keihard voor werken. Soms zelfs te hard…”
Praat niet voornamelijk met studentenbonden
Na een storm van kritiek op social media was het Jesse Klaver die zijn uitspraken in de Kamer toch probeerde te nuanceren. “Ik bedoelde dat er studenten zijn die door coronacrisis studievertraging oplopen én inkomen missen uit werk. We zien graag dat zij ook steun krijgen. Die rekening mag niet liggen bij onderwijsinstellingen. Docenten, ik zie hoe hard jullie werken. Dank daarvoor!”
Toch leidde dit bij de rector van de Universiteit Maastricht Rianne Letschert nog steeds tot irritatie. Zij verweet Klaver dat hij te veel luisterde naar de studentenbonden. “Nog steeds een goed idee als u eens achter de schermen komt kijken hoe hard het hele team werkt; docenten, ict, onderwijs-administratieve medewerkers, bibliotheek medewerkers, communicatie, etc etc.. en niet voornamelijk met studentenbonden praat?”
Er werd ook resultaat geboekt in het Kamerdebat. Rob Jetten diende samen met het CDA een motie in waarin hij het kabinet opriep om de problemen voor studenten in kaart te brengen. De toon in de motie van Jetten over het onderwijs voor studenten was al gematigder dan eerder dit weekend waar hij stelde dat studenten slecht onderwijs kregen. “Docenten en medewerkers stellen alles in het werk om zo goed mogelijk onderwijs op afstand te verzorgen en studievertraging voor studenten te beperken.”
Toch is volgens deze motie studievertraging niet uit te sluiten. “Desondanks kunnen studenten studievertraging oplopen, doordat praktische onderwijsactiviteiten als stages en practica geen doorgang kunnen vinden, door ziekte, extra zorgtaken of doordat uitwisselingsprogramma’s moesten worden afgebroken.”
Zoveel mogelijk voorkomen van studievertraging
Vervolgens was het verzoek aan het kabinet om de problemen van studenten in kaart te brengen, maar over het hoe was de formulering van de motie vaag. De motie riep de regering op om de problemen vooral in beeld te brengen en om “maximaal bij te dragen aan het zo veel mogelijk voorkomen van studievertraging, en waar nodig studenten te ondersteunen, bijvoorbeeld bij opgetreden studievertraging.” De motie werd met een grote meerderheid van stemmen aangenomen, alleen de PVV stemde tegen.
Aanstaande woensdag vergadert de Tweede Kamer 8 uur lang met de ministers van onderwijs over de gevolgen van de coronacrisis voor het onderwijs. Dan moet ook duidelijk worden hoe deze motie precies uitgewerkt gaat worden.
