Deze drie lectoren zijn genomineerd voor Lector van het Jaar 2020
Lectoren ontwikkelen praktijkgerichte kennis aan een hogeschool, en staan daarmee altijd met één been in het onderwijs, en met het andere in de beroepspraktijk. Daarmee vormen ze niet zelden een motor van innovatie waarbij beide velden interacteren en van elkaar leren. Het thema van de Lector van het Jaar-prijs 2020 is daarom onderwijsinnovatie. Welke lector heeft de belangrijkste bijdrage geleverd aan vernieuwing, ontwikkeling en verbetering van het onderwijs?
ICT-coöperatie SURF is dit jaar de derde partij die samen met vaste partners ScienceGuide en Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) de prijs mogen uitreiken. De respectievelijke juryleden Christien Bok, Toske Andreoli en Bas Litjens mochten uit dertien voordrachten drie lectoren nomineren die kans maken op de titel Lector van het Jaar 2020. De prijs zal op donderdag 28 mei om 11 uur worden uitgereikt in een SURF-webinar (voor iedereen toegankelijk).
Nurhan Abujidi
Deze inzending loog er niet om: maar liefst vijftig betrokkenen – waaronder collegalectoren – droegen lector Nurhan Abujidi (Smart Urban Redesign, Zuyd Hogeschool) voor als lector van het jaar. Uit de omvang en samenstelling van haar projecten werd de jury duidelijk: Abujidi is een verbinder pur sang.
Het lectoraat van Abujidi richt zich op de verbetering van leefbaarheid, kwaliteit van leven en welzijn in de bebouwde omgeving, zowel op technische als niet-technische wijze. Ze is nog maar twee jaar op weg, maar heeft al indrukwekkende projecten op haar naam staan.
Zo leidt Abujidi een groot multidisciplinair leefbaarheidsproject in de Maastrichtse wijken Mariaberg en Randwyck. In totaal zeshonderd studenten uit alle leerjaren en van acht uiteenlopende opleidingen – van ICT tot ergotherapie – werken aan vraagstukken rondom circulaire economie, klimaatadaptatie, sociale inclusie, publieke ruimte en vitaliteit. De gemeente, bedrijven en ook de Universiteit Maastricht, mbo-instellingen en meerdere buitenlandse universiteiten zijn betrokken. Dit is ongeëvenaard, en te danken aan een enorme hoeveelheid energie, deskundigheid, leiderschap en organisatievermogen, zeggen meerdere mensen in de voordracht.
Abujidi’s interprofessionele manier van werken heeft bovendien geïnspireerd tot de ontwikkeling van een nieuwe onderwijsvorm bij Zuyd Hogeschool. Haar Urban Living Labs – leerwerkomgevingen – brengen studenten samen met veel partijen, disciplines én burgers om op innovatieve wijze grootstedelijke vraagstukken aan te pakken. De Living Labs worden nu ook voor andere vraagstukken ontwikkeld.
Johan Versendaal
Johan Versendaal legt bij uitstek de verbinding tussen ICT, onderwijs en innovatie met zijn lectoraat Betekenisvol Digitaal Innoveren. Hij leidt dit lectoraat sinds 2015, maar is al sinds 2008 als lector verbonden aan de Hogeschool Utrecht. De kern van zijn onderzoek is: op welke wijze kunnen (aankomende) professionals betekenisvolle digitale innovaties vormgeven en hoe kunnen ze de daarvoor benodigde digitale en ethische competenties ontwikkelen? Versendaal stimuleert niet alleen digitalisering van onderwijs en meerdere beroepspraktijken, maar zorgt ervoor dat iedereen daarbij doordrongen is van de morele implicaties.
De noodzaak van morele afwegingen bij digitalisering was al actueel, maar is sinds de plotselinge overgang naar online onderwijs voor velen in het hoger onderwijs dagelijkse kost geworden. Versendaal laat met talloze projecten op vele niveaus zien dat niet alleen privacy en veiligheid, maar ook autonomie, menselijke waardigheid en controle over technologie van belang zijn bij het ontwerpen van digitale oplossingen. Bij het ontwikkelen leren onderzoekers, docenten en studenten vanaf het begin de waarden van alle betrokkenen mee te nemen en in te bouwen.
Versendaal innoveert het onderwijs op verschillende niveaus. Hij zette maar liefst vier consortia op waarin onderwijs, werkveld en onderzoek samen komen, hij ontwerpt nieuwe minoren, bachelor en master ICT-opleidingen, en zijn online oplossingen worden ook bij de niet-ICT-opleidingen geïmplementeerd. Zo ontwikkelde zijn lectoraat een stage-app, waarbij studenten in hun leerproces worden begeleid op de werkplek. Van de innovatieve onderwijsvorm OPEN-ICT was de jury in het bijzonder gecharmeerd: studenten bepalen daarbij zelf hun leerdoelen en leerroute.
Maar zijn invloed op het onderwijs strekt ook ver buiten de hogeschool. Versendaal kreeg een subsidie om de stage-app landelijk uit te breiden, paste value sensitive design toe met het project Robots in het (primair) onderwijs, en het project Cyber Stories voor weerbaarheid tegen cybercrime bereikt zesduizend leerlingen, van het praktijkonderwijs tot het vwo.
Deze duizendpoot is daarbij niet te druk om studenten te enthousiasmeren voor onderzoek. Zo schrijft iemand: “Johan heeft meermaals een binnenkomende mbo’er naar promovendus weten te begeleiden.” Dit bijzondere vermogen mensen te laten groeien, opgeteld bij zijn vele verdiensten voor ethisch verantwoorde onderwijsinnovatie met ICT, maken Johan Versendaal tot een welverdiende kanshebber voor de titel Lector van het Jaar, was het unanieme oordeel van de jury.
Colette Cuijpers
Colette Cuijpers sprong uit de inzendingen omdat ze een lector met een missie is. Sinds haar aantreden als lector Recht & Digitale Technologie aan de Juridische Hogeschool (Avans & Fontys) in 2016, is haar doel: het juridische domein én toekomstige juristen klaar maken voor de gedigitaliseerde maatschappij.
Met succes: Cuijpers heeft in relatief korte tijd legal tech door het onderwijs van de Juridische Hogeschool weten te vlechten. Eerst via keuzevakken, daarna een minor, en uiteindelijk een hele leerlijn is digitaal recht nu ook een afstudeerroute geworden. Cuijpers heeft dit snel maar behoedzaam voor elkaar gekregen, door docenten en studenten stap voor stap mee te nemen. Waar veel juristen technologie ‘eng’ vinden, heeft ze het onderwijs vernieuwd door er bijzonder urgente inhoud aan toe te voegen: eerst door het thema privacy, later met cybercrime.
Het is een stevige uitdaging voor het juridisch domein: juristen moeten niet alleen leren gebruik te maken van digitale tools, ze moeten ook kunnen communiceren met ICT’ers, wat “in de klassieke, juridische wereld maar voor weinigen [is] weggelegd”, zo meldt de voordracht. Cuijpers heeft dat in het onderwijs voor elkaar gekregen door vele verbindingen te leggen, met ICT-opleidingen, maar ook in de regio.
De jury was onder de indruk van de vermogens van iemand die zoveel verandering weet te brengen in een tamelijk conservatieve omgeving. Mensen omschrijven haar in de voordracht als iemand die overal kansen ziet, geen berg te hoog vindt, en met de inbreng van het werkveld het onderwijs daadwerkelijk vernieuwd heeft. Ze steekt bovendien veel energie in het begeleiden van afstudeerders, blijkt uit hun getuigenissen. Een lid uit de kenniskring omschrijft dat zo: “Van Geert Mak wordt gezegd dat hij de geschiedenisleraar is die iedereen had willen hebben. Colette is de mentor die je graag zou willen hebben.”
Al met al maakt dit Cuijpers tot een prachtig voorbeeld van wat de lector vermag: met de driehoek onderwijs-onderzoek-werkveld de vernieuwing van een heel beroep in gang zetten. Daarbij maakt ze noodzakelijke maatschappelijke impact. Een digitale samenleving kan niet zonder goed opgeleide juristen, die de technologie voor zich laten werken en raad weten met de schaduwkanten ervan.
