Ruim de helft van de hbo-docenten vindt de werkdruk te hoog
Zestor, de organisatie die namens de Vereniging Hogescholen en vakbonden onderzoek doet naar de arbeidsmarkt in het hoger beroepsonderwijs, heeft onlangs een notitie uitgebracht over werkdruk in het hbo. Zij hebben daarbij gekeken hoe de werkdruk in het hbo zich verhoudt tot werkdruk elders in de arbeidsmarkt en specifiek andere onderwijssectoren.
In het wetenschappelijk onderwijs is de werkdruk het minst
Op basis van de antwoorden over de tevredenheid van de hoeveelheid werk, is het waarschijnlijk dat het probleem van werkdruk in het primair onderwijs groter is dan in de andere onderwijssectoren, zo concludeert Zestor. In het voortgezet onderwijs is de hoeveelheid werk iets groter dan in het mbo en in het hbo. In het wetenschappelijk onderwijs is het probleem van werkdruk relatief het kleinst, blijkt uit de antwoorden op de vraag hoe tevreden men is over de hoeveelheid werk. In het primair onderwijs is 16,6 procent zeer ontevreden en in het wo is dat 6,6 procent.
Maar de onderzoekers plaatsen een kanttekening bij deze bevindingen: met hun methode wordt werkdruk niet helemaal op de juiste manier gemeten. Je meet namelijk ook of mensen vinden dat ze te weinig werk hebben of dat ze graag een uitbreiding willen van hun aanstellingsomvang om financiële redenen. Bovendien wordt de wijze waarop het werk wordt uitgevoerd – en daarmee de werkdruk – niet alleen bepaald door de organisatie, maar ook door het team en de medewerker zelf. Ook wordt er geen rekening gehouden met het feit dat uit onderzoek blijkt dat voor een groot deel van de hbo-medewerkers enige mate van werkdruk gewenst is.
Om een indruk te krijgen van de mate van werkdruk binnen een opleiding, dienst of hogeschool is een aantal verschillende indicatoren beschikbaar in het medewerkersonderzoek ‘TIM’ (onderzoek van Integron in samenwerking met Zestor). Hogeschoolbreed geven de scores van deze onderzoeken de gelegenheid te benchmarken en om verschillende organisatieonderdelen te vergelijken.
Hbo kent gemiddeld hoge werkdruk
Hieruit blijkt dat 45 procent van alle medewerkers in het hbo van mening is dat hun werkdruk te hoog of veel te hoog is. In heel Nederland is dit volgens een meting van onderzoeksbureau Integron 34 procent.
Hierin valt ook een onderscheid te maken tussen het onderwijzend personeel en het ondersteunend personeel. Bij het ondersteunend personeel ervaart 33 procent een veel te hoge werkdruk en bij het onderwijzend personeel is dat 53 procent van de medewerkers die vindt dat de werkdruk te hoog of veel te hoog is. Daarvan geeft 44 procent een ‘te hoge’ werkdruk aan, en negen procent spreekt van ‘veel te hoge’ werkdruk.
Toch zijn hier ook wel kanttekeningen bij te plaatsen. Zo kan een medewerker te weinig tijd beschikbaar hebben, en is het best mogelijk dat de werkdruk toch meevalt. Bijvoorbeeld wanneer andere mensen helpen met het werk, of wanneer het niet erg is dat er achterstanden ontstaan omdat het werk geen harde deadline heeft. De onderzoekers van Zestor zeggen dat zij nog niet de samenhang hebben gemeten tussen het gebrek aan tijd en de mate van werkdruk.
Gewenste werkdruk en feitelijke werkdruk
De vraag is natuurlijk hoe deze werkdruk zich vertaalt in verzuim van medewerkers. Niet alle werkdruk is namelijk problematisch. Er zijn genoeg medewerkers die het fijn vinden om onder druk hun werk te doen. Er zijn ook hogescholen die in hun eigen medewerkersonderzoek een vergelijking maken tussen gewenste werkdruk en feitelijke werkdruk, of hogescholen die expliciet aan hun medewerkers vragen of de werkdruk een probleem vormt.
Toch zijn er in het hbo vaak situaties waarin de werkdruk te lang te hoog is, zonder dat medewerkers de werkdruk op een andere manier kunnen oplossen. Die werkstress kan dan leiden tot uitval.
Reden voor ziekteverzuim niet duidelijk
Hoewel hogescholen vanwege privacy-regels niet bijhouden welk deel van het ziekteverzuim veroorzaakt wordt door werk, kunnen hier in vragenlijsten onder werknemers wel vragen over worden gesteld. In het medewerkersonderzoek hbo is gemeten welk deel van het verzuim in het hbo veroorzaakt wordt door werkdruk. Dit cijfer is beschikbaar voor het hbo en voor gemiddeld werkend Nederland.
Zoals eerder gemeld vindt 45 procent van de medewerkers in het hbo de werkdruk te hoog. Van deze mensen heeft dertien procent zich in de afgelopen twaalf maanden ziek gemeld als gevolg van werkdruk. Omgerekend betekent dit dat zes procent van de hbo-medewerkers zich in de afgelopen twaalf maanden ziek heeft gemeld vanwege de werkdruk.
Studenten wachten op docenten
Onder werkend Nederland meldt acht procent van de medewerkers zich ziek vanwege te hoge werkdruk. Er zijn in het hbo dus relatief veel mensen die een te hoge werkdruk ervaren, maar de kans dat zij zich ook ziek melden vanwege die hoge werkdruk, ligt dan weer lager dan landelijk.
De hbo-medewerker is meer geneigd om ondanks een hoge werkdruk toch iedere werkdag naar zijn werk te gaan. Factoren die daarbij een rol kunnen spelen zijn dat de studenten op hen wachten, of het gevoel dat het werk alsnog moet worden ingehaald als men een dag verzuimt. Overigens zijn deze redenen om zich niet ziek te melden aannames van Zestor, dit is niet onderzocht.
