Verkiezingsprogramma van D66 kan kwart meer personeelskosten opleveren

Nieuws | door Frans van Heest
22 september 2020 | Het verkiezingsprogramma van D66 grijpt diep en gedetailleerd in op het personeelsbeleid van universiteiten en kan leiden tot 25% meer uitgaven aan personeelsbeleid, zo rekende een faculteit van de Universiteit Leiden voor.
Koolmees overhandigt het verkiezingsprogramma aan Sigrid Kaag

Afgelopen zondag presenteerde D66 in Rotterdam het nieuwe verkiezingsprogramma. Het is de eerste partij die het verkiezingsprogramma bekend heeft gemaakt. Leden kunnen nu nog amendementen indienen op het conceptverkiezingsprogramma, dat de partij de komende periode in verschillende sessies verder uitwerkt. Eén ding staat al vast: De hoger onderwijs- en wetenschapsplannen voor D66 gaan veel geld kosten. Maar hoeveel houdt de partij nog achterwege.

Definitief afscheid van het leenstelsel

Het meest in het oog springende verschil is dat een van de architecten van het huidige leenstelsel er na vijf jaar alweer definitief afscheid van neemt. Dit plan werd deze zomer al bekendgemaakt. Studenten kunnen in het voorgestelde stelsel een beurs krijgen tot 400 euro en kunnen daarnaast een compensatie krijgen via belastingvoordelen. Bij elkaar kan dit een beurs opleveren van 700 euro.

Met betrekking tot toegankelijkheid komt er wat D66 betreft een einde aan de vele selectiecriteria waar opleidingen nu gebruik van kunnen maken.  Bacheloropleidingen mogen alleen studenten selecteren als er te veel aanmeldingen voor de beschikbare plekken zijn, bijvoorbeeld als de studie populair is of omdat de arbeidsmarkt beperkt plek biedt. De selectiemethoden moeten ook wetenschappelijk onderbouwd zijn.

Een alternatief voor het BSA

Het mag niet verbazen dat een langgekoesterde wens rondom het bindend studieadvies (BSA) ook opgenomen is in het verkiezingsprogramma van D66. Minister Van Engelshoven probeerde dit in 2017 nog te maximeren, maar moest bakzeil halen omdat zij geen Kamermeerderheid wist te behalen. Ook hoger onderwijsbestuurders waren fel tegenstander van deze maatregel. Die volgens hen juist een probaat instrument is voor meer studiesucces.

D66 wil nu het BSA net als de minister maximeren op 40 studiepunten en zij willen af van het bindende karakter. “Het bindend studieadvies mag alleen gemotiveerd worden ingezet en beperken we tot maximaal 40 studiepunten”, zo staat in het verkiezingsprogramma. “Het huidige BSA zonder voorwaarden stopt de ontwikkeling van studenten vaak te vroeg. Dit raakt met name studenten die als eerste uit hun familie gaan studeren.”

Met betrekking tot wetenschap is D66 van plan om het budget te verhogen. Binnen welke termijn is nog niet duidelijk, maar de partij wil toewerken naar uitgaven aan onderzoek en innovatie oplopend tot 3% van het BBP. Een fors deel van de budgetverhoging gaat direct naar universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen. Zij kunnen zo meer ruimte voor excellent onderzoek creëren.

Wij zorgen voor meer directe financiering

D66 wil fors investeren in wetenschap en wetenschappers. “Daarom zorgen we voor meer directe financiering, maar verhogen we ook het budget van deze programma’s en stimuleren we versimpelde, efficiëntere aanvraagprocedures,” zo staat in het partijprogramma.

Op een aantal belangrijke punten neemt D66 afstand van het huidige regeerakkoord. Zo moet de herverdeling van de Commissie-Van Rijn worden teruggedraaid. “De overheveling van financiering van de medische wetenschap, geesteswetenschappen en sociale wetenschappen naar bètatechniek wordt voor de eerste drie wetenschapsvelden volledig gecompenseerd.”

We herstellen de relatie tussen onderwijs en onderzoek

Ook wil D66 de balans tussen onderwijs en onderzoek herstellen binnen de universiteit. “De waardering voor het docentschap op de universiteit blijft achter. Voor D66 gaan onderwijs en onderzoek hand in hand. Daarom herstellen we de relatie tussen onderwijs en onderzoek. Dat geldt ook voor de financiële behandeling: docenten werken nu te vaak onbetaald over voor hun onderwijstaak.”

Zeker in de geestes- en sociale wetenschappen kunnen hoogleraren en Universitair Hoofddocenten nu niet voldoende onderzoek doen, omdat zij te veel tijd kwijt zijn aan onderwijs. Deze groep van medewerkers moet wat D66 betreft minimaal 50% van de tijd kunnen besteden aan onderzoek. Daarnaast moeten medewerkers met alleen een onderwijsaanstelling ook een onderzoekaanstelling krijgen van minimaal 20%.

Deze nieuwe norm van D66 kan instellingen veel geld gaan kosten. De uitgaven aan personeel zullen stijgen met bijna 25%, zo heeft Koen Caminada, de Vice-decaan aan de Faculteit  Governance and Global Affairs van de Universiteit Leiden,  voor ScienceGuide voorgerekend.

Het lukt gewoonweg niet

Zo gebruikt elke faculteit en of instituut een vorm van een onderwijsallocatiemodel om alle taken voor onderwijs en onderzoek onder de medewerkers te verdelen, zegt de Caminada. “In dergelijke modellen zitten allerlei parameters om de taakbelasting enigszins te objectiveren,” zegt hij. “Daaruit volgt dat het vaak gewoonweg niet lukt om binnen de gealloceerde uren de taken voor al het onderwijs te accommoderen.”

Hij maakte voor zijn faculteit de volgende berekening: “Momenteel wordt 137,4 fte uitgegeven aan onderwijs en 84,2 fte per jaar aan onderzoek. Indien het percentage onderwijs gemaximeerd wordt op 50%, zoals D66 voorstelt, kan eenvoudig worden uitgerekend hoeveel fte en geld erbij moet voor het onderzoek om dat te realiseren. In fte is dat 53,2 fte extra, in geld 4,9 miljoen euro per jaar extra en in procenten 24% extra.” Volgens Caminada is dat nog wel afhankelijk van of de benodigde extra fte’s worden opgevuld met relatief goedkope onderzoekers zoals aio’s en postdocs, of dure krachten zoals hoogleraren.

D66 heeft voor deze plannen overigens geen doorrekening gemaakt. Maar Wouter Koolmees, de voorzitter van de programmacommissie, heeft bij de presentatie wel gezegd dat de ambities van D66 hoog zijn. Maar gezien de onzekerheid vanwege de coronacrisis kan het zijn dat de ambities niet allemaal waar worden gemaakt, gaf Koolmees als disclaimer mee.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK