Directeur Aeres Hogeschool blikt terug op een tijd van turbulentie en innovaties

“Het is immers de meest turbulente tijd die we ooit meegemaakt hebben”, zegt De Vlieger. “Eerst veroorzaakt door de stikstofcrisis en daarna door Corona. Tegelijkertijd is het een uiterst interessante tijd met grote innovaties in de agro-sector: De komst van smart-farming met datagedreven bedrijven, en vergaande mechanisatie en robotisering. Ondanks dat deze technologische innovaties primair gericht lijken te zijn op efficiëntieverhoging door arbeid overbodig te maken, zijn er ook milieuvoordelen. Zo kan veel preciezer bemest worden en kunnen bestrijdingsmiddelen gedoseerd worden ingezet.”

Daarbij komt meer en meer de invloed van natuurinclusief werken, en niet te vergeten dierziekten en dierenwelzijn. Noem een maatschappelijke ontwikkeling en de agrariër heeft ermee te maken. Die agrariër moet ondertussen wel rendabel te werk blijven gaan. Ook in Dronten kan deze dynamiek niet worden afgeremd. Laat staan buiten de deur worden gehouden.

“Er stonden vorig jaar studenten – afkomstig van agrarische thuisbedrijven – aan mijn bureau met de vraag: is de hogeschool nog wel trots op de sector? “Zeker zijn we trots!” was mijn antwoord, waarop we samen constateerden dat er wel dingen moeten veranderen.” De Vlieger onderkent het loyaliteitsconflict van jongeren, die op het Malieveld demonstreerden en thuis in de praktijk aan den lijve negatieve gevolgen ervaren van beleid. Tegelijkertijd horen ze op de hogeschool van de noodzaak om te veranderen.

Zo is de hogeschool door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit verzocht om een scholingsprogramma over de stikstofproblematiek te verzorgen voor boeren, maar ook voor andere betrokken bij de maatregelen. “Samen met de andere groene instellingen voor hoger onderwijs hebben we ja gezegd, maar we zijn als kennisinstellingen onafhankelijk”, stelt de Vlieger nadrukkelijk. Door alle milieu- en natuurmaatregelen lijkt de politieke en economische onaantastbaarheid van de agrosector tot het verleden te gaan behoren. Zij spreekt liever van een gezamenlijke zoektocht naar de toekomst van de sector.

Vernieuwingen binnen Aeres Hogeschool

De innovatie wordt onder meer aangejaagd met onderzoek in de eigen agrarische bedrijven op de campus. Een voorbeeld is de ontwikkeling van de Weidestal, een grondgebonden en biologisch bedrijf, waar koeien zo veel mogelijk buiten zijn. De inspanningen van de lector Grasland & Beweiding dragen bij aan de landelijke toename van beweiding, waardoor de stikstofuitstoot afneemt.

Vernieuwend is ook de komende huisvesting van Aeres Hogeschool Almere. Deze komt op het toekomstige Floriade-terrein. De energie neutrale en met duurzame materialen gebouwde hogeschool zal ook fungeren als ontvangstgebouw voor de Floriade-bezoekers. Het gebouw biedt onderdak aan 900 studenten en tientallen docenten en lectoren. Het wordt een groene kennishub.

Zo veel mogelijk fysiek les

Ook Aeres Hogeschool voelt de Corona-impact. Veel internationale en onderzoeksprojecten, waarbij aanwezigheid op locatie noodzakelijk is, zijn stopgezet of vertraagd. Dat leidt tot minder inkomsten. De directeur is daarom overgegaan tot maandelijkse financiële rapportages in plaats van trimester-verslaglegging. De lagere inkomsten kunnen dit jaar door een beroep op de reserves worden opgevangen, stelt ze geruststellend maar ook tevreden vast.

De eerstejaars studenten hebben net als voorheen gedurende de gehele week nog steeds fysiek les. “Het is te belangrijk voor jongeren om intensief contact met docenten en met elkaar te hebben en een goede start te maken”, verklaart zij deze keuze. De ouderejaars krijgen wisselend online en fysiek onderwijs.

Geen ruimte voor hobby-lectoraten

Haar leiderschap berust op veel ruimte geven aan mensen in een platte organisatie. Ze wijst op de ondernemende eigenschappen, die de sector vanouds in het bloed zit. De organisatie beweegt daardoor gemakkelijk zelfstandig. Door met veel collega’s te overleggen houdt ze de vinger aan de pols en is ze in staat een verbindende en initiërende rol te spelen. En als een medewerker niet brengt wat verwacht wordt, schroomt ze niet slecht nieuws te brengen.

En er moet resultaat komen. Dat geldt ook voor het praktijkonderzoek: er is geen ruimte voor hobby-lectoraten. Ze moeten aansluiten bij het onderwijs en financieel hun eigen broek ophouden, klinkt het streng. Desondanks telt de hogeschool inmiddels 17 lectoraten, wat veel is voor de omvang van de hogeschool.

De Vliegers functie wordt opgedeeld en haar taken worden overgenomen door twee nieuwe directeuren: faculteitsdirecteur Jolanda Berntsen in Dronten en algemeen directeur Freek Rebel. De hogeschool heeft de afgelopen jaren een grote groei doorgemaakt. Van 2.500 studenten in 2013 naar 3.700 nu.

In haar loopbaan heeft soms het toeval een rol gespeeld, maar ook eigen keuzes zijn bepalend geweest. Zij heeft na haar studie biologie – en eigenlijk opgeleid als onderzoeker – een bewuste keuze voor werken in het onderwijs gemaakt. Bij toeval, met als oorzaak de slechte werkgelegenheid toen, is ze docent biologie geworden op een opleidingsschool voor kleuterleidsters. De liefde voor het beroepsonderwijs is daar ontstaan. “Met ambitie alleen red je het niet”, zegt ze stellig. “Het komt ook vooral aan op hard werken! En dat kan je alleen als je plezier hebt in je werk.”