Promovendi onvoldoende voorbereid op het leven buiten de wetenschap
Steeds meer promovendi werken buiten de wetenschap. Dit roept de vraag op in hoeverre de promotie vaardigheden biedt die nodig zijn voor een niet-academische carrière. In een onderzoek onder 2193 recent afgestudeerde promovendi van Nederlandse universiteiten hebben Julia Heuritsch, Cathelijn Waaijer en Inge van der Weijden van de Universiteit Leiden onderzocht wat recent gepromoveerden zien als de belangrijkste waarde van hun promotie.
Worden promovendi wel goed voorbereid?
In het verleden werd een promotietitel beschouwd als de toegangspoort tot een academische carrière. In de meeste landen werken promovendi echter buiten de academie. In lijn met deze ontwikkeling is het doel van het promotietraject verschoven. Dit dringt ook de vraag op of een promotieplek individuen wel goed voorbereidt op een baan buiten de wetenschap.
De vraag rondom inzetbaarheid van promovendi kan op verschillende manieren worden onderzocht, zowel vanuit het oogpunt hoger onderwijsinstellingen als vanuit een werkgeversoogpunt. In deze studie onderzoeken de Leidse onderzoekers deze vraag vanuit het gezichtspunt van promovendi zelf. Zij zijn misschien wel de partij voor wie het meest van belang is om na te gaan wat de waarde is van promotieonderzoek en een promotietitel.
80% van promovendi belandt elders
Dit onderzoek is gedaan onder promovendi van vier verschillende Nederlandse universiteiten. De onderzoekers zeggen dat de Nederlandse situatie in het bijzonder interessant is aangezien Nederland het grootste aandeel van promovendi heeft dat werkt buiten de wetenschap. 8o% van de promovendi gaat niet door in de wetenschap. Daarom ligt voor het grootste deel van de promovendi in Nederland de meerwaarde van het promoveren vooral buiten de universiteit. Dat maakt het interessant om te onderzoeken hoe de aansluiting is met deze arbeidsmarkt, zo zeggen de Leidse wetenschappers.
Voor dit onderzoek is er gekeken naar promovendi van twee brede universiteiten, een technische universiteit en de Universiteit van Wageningen. In totaal is er onderzoek gedaan naar 2193 promovendi die in de periode 2008 en 2009 zijn gepromoveerd. Dat is in dat tijdsbestek ongeveer 40% van alle promovendi die toen in Nederland zijn gepromoveerd.
Het onderzoek bevatte onder andere een open vraag waar ingevuld kon worden wat de belangrijkste waarde van de promotie was. Deze antwoorden zijn gecodeerd in zes verschillende brede categorieën.
Veel promovendi gaven aan dat ze onderzoeksvaardigheden hadden ontwikkeld tijdens hun promotie, inclusief analytisch en kritisch denken. Maar het werken als promovendi betekent veelal dat er niet gewerkt wordt in teams: Weinig promovendi geven aan vaardigheden te hebben opgedaan in het werken met anderen In plaats daarvan leerden ze juist zelfstandig werken.
Het is vooral een intellectuele uitdaging
De voornaamste redenen die promovendi geven voor het beginnen aan een promotie zijn nieuwsgierigheid naar wetenschap en de behoefte aan een intellectuele uitdaging. Een andere belangrijke motivatie om te gaan promoveren is het feit dat deze titel nodig is voor een verdere carrière in de wetenschap. Dit bevestigt het beeld dat een promotie belangrijk wordt geacht voor een academische carrière.
Daarnaast is ook sociale status vaak genoemd. Een deel van de respondenten geeft aan dat dit de hoofdreden van het promoveren is. Een respondent zegt in het onderzoek dat een dergelijke titel je een voordeel geeft omdat mensen je serieuzer nemen. Respondenten geven ook aan dat zij het belangrijk vinden dat ze tijdens hun promotie goed leren schrijven.
Reizen en internationaal werken
In het algemeen geeft promoveren een gevoel van voldoening. Zo noemen promovendi de mogelijkheid om te reizen, internationaal te werken en het bijdragen aan de samenleving. Ook komt uit het onderzoek naar voren dat het belangrijk wordt gevonden om ervaring op te doen met het aanvragen van onderzoeksbeurzen en het publiceren van artikelen in wetenschappelijke tijdschriften. Tot slot noemen de respondenten ook het omgaan met ingewikkelde problemen.
Een werknemer met een promotietitel omschrijft dit in het onderzoek als volgt: “Als ik naar mijn huidige baan kijk, heeft mijn promotie echt meerwaarde. Ik weet hoe de wetenschappelijke wereld werkt en dat helpt veel bij de communicatie met onderzoekers die financiering bij ons aanvragen. Bovendien is het netwerk dat ik heb opgebouwd tijdens mijn doctoraat erg nuttig.”
Promotie juist slecht voor carrière
Toch is er een aantal promovendi dat zegt dat de promotietitel niet echt toegevoegde waarde heeft en dat het juist een nadelig effect zou kunnen hebben op hun toekomstige carrière. Dit aantal was wel beperkt: Het betrof slechts 24 van de 859 schriftelijke reacties in het onderzoek.
Zij waren ook teleurgesteld in de wetenschap geraakt tijdens hun promotie. Zo zei een vrouwelijke promovendus uit de geesteswetenschappen dat mensen buiten de academie een PhD als een belangrijke titel zien. “Er zijn heel veel mensen die een promotietitel hebben, en waarvan men in de academie ook wel weet dat niet iedereen die ook echt verdiend heeft. De promotietitel wordt dus sterk gedevalueerd.” Volgens deze promovendus zou de academische wereld bij zich zelf te rade moeten gaan om maar zoveel mogelijk mensen te laten promoveren.
De tweede onderzoeksvraag ging over de vaardigheden van promovendi. Welke vaardigheden hebben ze geleerd tijdens hun promotie en welke verwachten ze ook nodig te hebben in hun toekomstige baan? Uit het onderzoek kwam naar voren dat wetenschappelijke kennis, analytisch denken en schrijfvaardigheid veelal goed ontwikkeld waren. Het minst ontwikkeld waren teamwerk, sociale vaardigheden en projectmanagement. Deze drie competenties zorgen er ook voor dat er volgens de promovendi een mismatch is tussen promoveren en de arbeidsmarkt.
Ook is er gekeken of er een mismatch is in vaardigheden tussen de verschillende sectoren waarin de promovendi gaan werken en of er verschillende vaardigheidsvereisten zijn. Hieruit blijkt dat sociale vaardigheden belangrijker zijn in een niet-onderzoeksgerelateerde werkomgeving. Promovendi met een baan op masterniveau waren ook onderontwikkeld op vaardigheden zoals management en sociale vaardigheden, dit in vergelijking met gepromoveerden die een baan hadden op PhD-niveau.
De onderzoekers schrijven in hun conclusie dat dit onderzoek het beeld bevestigt dat vaardigheden zoals teamwerk en projectmanagement bij velen van vitaal belang zijn, zowel binnen als buiten de academische wereld. Maar deze vaardigheden worden onvoldoende ontwikkeld tijdens het promotietraject.
Mismatch in promotie en arbeidsmarkt
Op basis van dit onderzoek zeggen de wetenschappers van de Universiteit Leiden dat er in het promotiestelsel in Nederland een mismatch is tussen wat promovendi leren en wat zij nodig hebben voor een baan na het afronden van de promotie. Deze mismatch leidt tot een suboptimale inzetbaarheid van promovendi.
Een deel van de verklaring hiervoor kan liggen in de verwachting van promovendi zelf. Zoals aangegeven in hun antwoorden is hun perspectief tijdens de promotie vaak gericht op een carrière in de wetenschap. Terwijl de kansen op een academische baan geen gelijke tred houden met de toename van het aantal gepromoveerden.
Bredere inzetbaarheid van promovendi
Het Nederlandse promovendibeleid zou daarom meer gericht moeten zijn op een bredere inzetbaarheid van promovendi. Universiteiten moeten meer zichtbaar maken wat voor carrièremogelijkheden er zijn buiten de wetenschap. Een andere aanbeveling van de onderzoekers is om een bredere maatschappelijke focus aan te brengen in de promotietrajecten. Dit kan bijvoorbeeld door het bezoeken van bedrijven of organisaties in relevante vakgebieden of door het aanbieden van gezamenlijke onderzoeksprojecten waarin promovendi en het bedrijfsleven samenwerken.
Tot slot zeggen de onderzoeker dat promovendi een grote meerwaarde zijn voor de arbeidsmarkt. Toch bestaat er een mismatch in vaardigheden tussen de PhD en de arbeidsmarkt. Deze mismatch bestaat al voor promovendi die wel in de academische wereld gaan werken, maar dit is zeker het geval als zij buiten de academie werk vinden. Aangezien de meeste promovendi buiten de academie aan de slag gaan, moeten de promotietrajecten beter afgestemd worden op de arbeidsmarkt.
