Associate degrees helpen statushouders aan diploma en werkervaring
Het hbo-leerwerktraject wordt aangeboden door de Rotterdam Academy van de Hogeschool Rotterdam. Na een voortraject met onder andere Nederlandse les en interculturele communicatie kunnen hoogopgeleide statushouders er een tweejarige technische Associate degree volgen terwijl ze een paar dagen per week stage lopen of werken bij een bedrijf. Na die tweeëneenhalf jaar hebben ze een opleiding gedaan, Nederlands geleerd, Nederlandse werkervaring opgedaan en een Nederlands diploma. Met dit traject wil de Rotterdam Academy statushouders een duurzame toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt geven. Op basis van interviews met 20 studenten onderzochten de onderzoekers in hoeverre het traject de mogelijkheden van de deelnemers op de Nederlandse arbeidsmarkt heeft vergroot.
Duurzaam werk voor statushouders
Het belang van een duurzame arbeidsparticipatie van statushouders werd al in 2019 in een rapport van de SER onderstreept. In de praktijk blijkt de arbeidspositie van deze statushouders echter erg ongunstig. Slechts een kwart van degenen die in 2014 naar Nederland zijn gekomen heeft betaald werk gevonden, stelt het rapport op basis van onderzoek van het CBS. De SER wees daarbij duale leer-werktrajecten aan als een belangrijk onderdeel van een effectieve aanpak.
De urgentie van leerwerktrajecten blijkt uit de verschillende obstakels die de respondenten van het Rotterdamse onderzoek beschrijven. Zo geven sommige geïnterviewden aan dat diploma’s en werkervaring uit hun thuisland in Nederland lager worden gewaardeerd. Een Nederlands diploma blijkt van groot belang om in Nederland in hetzelfde vakgebied aan het werk te komen. Juist een dergelijk diploma is voor veel statushouders echter moeilijk te behalen. Er is namelijk geen reguliere studielening voor statushouders boven de 30, en het Leven Lang Leren krediet dekt enkel de lasten van het collegegeld.
Bovendien mogen statushouders die een bijstandsuitkering van de gemeente ontvangen vaak geen opleiding volgen omdat ze beschikbaar moeten zijn voor werk. Het werk dat vanuit de gemeente geschikt wordt geacht sluit echter niet altijd aan op het opleidingsniveau en de werkervaring van de statushouders, zo ondervinden de onderzoekers. Voor de hoogopgeleide statushouders kan dat erg frustrerend zijn. De nieuwe Wet Inburgering, die in 2022 ingaat, moet meer inburgering op maat bewerkstelligen, waar leerwerktrajecten een belangrijk onderdeel van kunnen zijn.
Thuis een masterdiploma, in Nederland een Associate degree
Verschillende respondenten geven aan dat ze eigenlijk een masteropleiding ambiëren maar in plaats daarvan zijn geadviseerd om via het leerwerktraject een Associate degree te halen. Deze opleiding is korter en biedt hen de kans om werkervaring op te doen en een inkomen te verdienen. Dit betekent voor sommige deelnemers echter dat ze moeten schipperen tussen hun ambities enerzijds en wat er concreet mogelijk is anderzijds. Sommige respondenten hebben het daar moeilijk mee, anderen geven aan dat ze hun ambities hebben bijgesteld. Studenten die al langer in het traject zitten of het reeds hebben afgerond geven aan dat ze veel kennis en vaardigheden hebben opgedaan die relevant zijn voor hun beroep.
Leerwerktrajecten als belangrijke stap richting integratie
De geïnterviewde studenten zijn positief over hun verworven Nederlandse taalbeheersing en de nieuwe vaardigheden die ze hebben aangeleerd. Dit helpt hen op de Nederlandse arbeidsmarkt bij sollicitaties, presentaties en het schrijven van verslagen. De hoogopgeleide statushouders zien de werkervaring die ze in het traject opdoen bovendien als een belangrijke stap richting integratie in de Nederlandse maatschappij. Ook zijn studenten te spreken over de steun die ze vanuit de opleiding en op de werkvloer krijgen. Deze steun is essentieel, aldus de onderzoekers, omdat het traject zeer intensief is door de combinatie van studeren, werken en Nederlands leren.
De Stichting voor Vluchtelingen Studenten UAF, die het leerwerktraject samen met de Hogeschool Rotterdam ontwikkelde, werkt ook samen met de Hogeschool van Amsterdam, de HAN en Fontys Hogescholen. Samen proberen zij statushouders klaar te stomen voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Zo bieden de HAN en Fontys technische leerwerktrajecten aan, en begeleidt men bij de HvA statushouders die in thuisland docent waren richting het docentschap in Nederland.
