Alleen bij verplichting willen studenten zich laten testen
Ter gelegenheid van de gedeeltelijke heropening van het hoger onderwijs was demissionair minister Van Engelshoven te gast tijdens een college bij de Universiteit Utrecht. Daar sprak ze met eerstejaars studenten over hun ervaringen gedurende de afgelopen periode en hun bereidheid zich te laten testen. “Ik vind de heropening van het hoger onderwijs best spannend”, vertelde Van Engelshoven, “maar uit alle cijfers bleek dat veel studenten er doorheen begonnen te zitten. Welke student ik ook sprak, iedereen wil weer naar de collegezaal.”
In haar gesprek met de studenten kwam ook het zelftesten ter sprake. Vanaf volgende week kunnen studenten namelijk gratis zelftesten bestellen, zodat ze zichzelf kunnen testen voordat ze naar de onderwijsinstelling gaan. Hoewel dat geen randvoorwaarde voor de heropening van het hoger onderwijs was, is het zelftesten wel onderdeel van de gehele aanpak. Zowel in als buiten de collegezaal bleek de testbereidheid onder studenten echter niet hoog.
Studenten gaan zichzelf alleen testen wanneer het verplicht wordt
“Het is niet mijn intentie om me te laten testen”, vertelt een eerstejaars student Bestuurs- en Organisatiewetenschap bij de Universiteit Utrecht aan ScienceGuide. “Als ik klachten heb en de testen gratis zijn, dan wel. Ik vind het echter zeer onwenselijk om het testen te verplichten. Ik ben daar pertinent op tegen, maar als het echt moet, zou ik het wel doen. Het is me namelijk veel waard om weer naar college te mogen en in een volle collegezaal te zitten.”
Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief
Ook andere eerstejaars studenten Bestuurs- en Organisatiewetenschap geven aan zichzelf alleen te zullen testen wanneer het testen verplicht wordt. “Persoonlijk zou ik het niet heel erg vinden wanneer het testen verplicht wordt; als ik daardoor weer volle weken naar school kan, is dat het me waard”, vertelt één van hen. “Ik ben echter nog niet van plan om mezelf vanaf komende week te testen voordat ik naar college ga. Althans, zo lang er niet vanuit de universiteit gezegd wordt dat het moet.”
Een aantal eerstejaars studenten geeft aan het testen ‘gedoe’ te vinden en een testverplichting onwenselijk te vinden. “Als het niet verplicht wordt, ga ik het niet doen“, zegt één van hen. “Als het toch verplicht wordt en de test wordt thuis bezorgd, vooruit, dan zet ik mijn wekker wel een kwartier eerder.” Een andere student vindt een testverplichting in geen geval wenselijk. “Wanneer het testen verplicht zou worden, geeft dat alleen maar een illusie van controle. Ik ben er absoluut niet enthousiast over.”
Beeld van zelftesten nog abstract, denkt de minister
De lage testbereidheid baart de demissionair minister echter geen zorgen, vertelt ze aan ScienceGuide. “Ik hoop dat studenten bereid zijn die verantwoordelijkheid te nemen. Ze hebben die zelftesten nu natuurlijk nog niet, dus misschien is het zelftesten nog een abstractie die ver weg lijkt”, vermoedt ze.
Ook het feit dat pilots van OCW uitwezen dat de testbereidheid onder studenten laat is, doet Van Engelshoven niet wakker liggen. “Je doet zo’n pilot nu eenmaal om dit uit te vinden. Daarnaast hoor ik van bijvoorbeeld het ISO veel betere cijfers wat betreft hun achterban. Ik ben ervan overtuigd dat goede voorlichting en laagdrempelige distributie zullen helpen. Daarnaast zal ik bij elke gelegenheid die ik krijg de oproep aan studenten doen om zichzelf te testen. Hoe meer en beter zij dat doen, hoe meer het hoger onderwijs weer open kan.”
Minister wil mogelijkheid voor testverplichting achter de hand hebben
In een wet over testbewijzen die binnenkort in de Kamer wordt behandeld staat de mogelijkheid beschreven om het testen voor studenten verplicht te maken. Volgens Van Engelshoven zal het al dan niet verplicht stellen van testen niet afhangen van de mate waarin de zelftesten door studenten zullen worden gebruikt. “Dat kunnen we nooit controleren”, aldus de demissionair minister. Ze sluit het gebruik van de mogelijkheid tot verplichting echter niet geheel uit.
“We hopen dat haakje in de wet niet nodig te hebben, maar mocht een verplichting tot testen onverhoopt de enige manier zijn om de anderhalve meter afstand in het hoger onderwijs te kunnen loslaten en zo meer fysiek onderwijs mogelijk te maken, dan moeten we die mogelijkheid hebben. We zullen dan ook heel goed moeten kijken naar de alternatieven voor studenten die zich niet kunnen laten testen of daartoe niet bereid zijn”, legt ze uit. “Het is een laatste remedie die we achter de hand willen hebben maar die we eigenlijk niet willen gebruiken.”
Basisscenario van VSNU is volledige openstelling in augustus
De ook in Utrecht aanwezige VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg deelt de instelling van de minister. “Tijdens de pilots met testen bij hoger onderwijsinstellingen bleek dat een deel van de studenten zich niet wil laten testen. Toch ben ik optimistisch en verwacht ik dat elke student de gratis zelftest gaat gebruiken. Wij zullen hen daartoe oproepen en ervoor zorgen dat de distributie van de zelftesten heel goed verloopt”, vertelt hij aan ScienceGuide.
De mogelijkheid om studenten het testen bij wet te verplichten ziet Duisenberg vooral als middel om bij noodgevallen of toekomstige epidemieën te kunnen ingrijpen. “Als het vaccineren goed gaat en als het kabinet het toestaat, is ons basisscenario om in september al open te gaan, zonder testen. Eigenlijk al in augustus, want ik wil dat de introductieweken gewoon kunnen doorgaan”, vertelt hij. “Het verplicht stellen van testen wordt misschien een wettelijke mogelijkheid, maar zoiets zit helemaal niet in mijn systeem. Wij moeten vooral ons richten op opengaan.”
