Sociaal vaardige student heeft meer kans op academisch succes

Nieuws | door Ramon van Doorn
14 april 2021 | Voor beginnende studenten zijn sociale vaardigheden net zo belangrijk als academische vaardigheden, stellen onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij pleiten in hun onderzoek voor studiegemeenschappen waarin ook sociale vaardigheden ontwikkeld kunnen worden.
Het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen. Beeld: Wikimedia Commons

Onderzoekers van de Faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen, universitair docent Jasperina Brouwer en postdoctoraal onderzoeker Maaike Engels, hebben geprobeerd uit te zoeken in hoeverre een sociale houding en academisch succes leiden tot meer vriendschappen en het zoeken van hulp door medestudenten.

Bij de overgang tussen het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs moeten studenten volgens de onderzoekers aan veel dingen wennen. Zo krijgen ze te maken met nieuwe vormen van onderwijs en ruilen ze de ouderlijke woonplaats dikwijls in voor een nieuwe stad. De grootste verandering is echter het ontmoeten van een hele groep nieuwe mensen, schrijven de onderzoekers in een recent gepubliceerd artikel.

Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief

 

Vrienden zijn er om gebruik van te maken

Niet iedereen is even goed in het verbinden met nieuwe mensen, stellen de onderzoekers in het theoretische gedeelte van hun publicatie. Door eerdere literatuur ontstond bij de onderzoekers de verwachting dat studenten die meer ‘sociaal attractief’ zijn vaak grotere netwerken hebben. Deze netwerken van vrienden spelen een belangrijke rol in de sociale transitie van het voortgezet richting het hoger onderwijs.

Daarnaast kunnen deze netwerken in het hoger onderwijs bijkomende voordelen hebben; studenten die elkaar mogen, helpen elkaar vaak vrijwillig, bijvoorbeeld door het delen van studiemateriaal of door samen te studeren. De verwachting van de onderzoekers was dan ook dat sociaal attractieve studenten beter in staat zijn academisch succes te hebben.

Wanneer theoretisch wordt gekeken naar sociale netwerken van studenten, zijn er meerdere doelen denkbaar, schrijven de onderzoekers. Zo kunnen studenten vrienden maken om aan de sociale behoefte van menselijk contact te voldoen. Aan de andere kant kunnen studenten ook kiezen voor de meer pragmatische optie, namelijk vrienden maken om gebruik te maken van hun advies, kennis en steun. Dit strookt volgens de onderzoekers met de theorie van sociaal kapitaal, waarin geopperd wordt dat mensen investeren in een relatie als ze er zelf ook wat uit kunnen halen.

Ook op onbewust niveau kunnen de netwerken een grote rol spelen, aldus de Groningse onderzoekers. Volgens de theorie van sociaal leren kunnen studenten specifieke gedragingen leren door studiegenoten te imiteren, en volgens diezelfde theorie vergelijken studenten zichzelf ook met anderen, wat ertoe kan leiden dat ze zichzelf willen verbeteren. Een andere theorie voegt daaraan toe dat studenten hierdoor meer geneigd zijn om te gaan met succesvolle studenten. De omgang met iemand met een hoge status heeft als bijkomend effect een verhoging van de eigen status.

Zorgen sociale en academische vaardigheden voor een hulpnetwerk?

Dit hebben de twee onderzoekers onderzocht binnen acht leergemeenschappen, elk bestaand uit gemiddeld twaalf studenten. De studenten in deze gemeenschappen hadden gedurende hun hele eerste semester elke week een verplichte bijeenkomst waarin academische en professionele vaardigheden werden besproken. Opdrachten tijdens het semester moesten de studenten ook met studenten uit dezelfde gemeenschap maken.

Voor het onderzoek zijn vier variabelen gemeten. De studenten moesten zelf aangeven of ze een vriendschappelijk relatie hadden met hun medestudenten, hoe waarschijnlijk het was dat ze bij een bepaalde medestudent zouden aankloppen voor hulp, en hoe sociaal ze zelf zijn. Die sociale houding werd bepaald naar aanleiding van verschillende vragen over bijvoorbeeld de bereidheid om zelf hulp aan te bieden aan een andere student. Als laatste werd gekeken naar de academische prestaties, die door cijfers en behaalde studiepunten werden bepaald.

Sociaal en academisch vaardigde studenten zijn niet attractiever als vriend

Uit het onderzoek bleek dat sociale studenten meer medestudenten als vrienden zagen, maar omgekeerd niet door meer medestudenten als vriend werden gezien. Hierdoor werden deze studenten niet vaker om hulp gevraagd en hadden ze ook niet meer kans op vriendschap met andere studenten.

Dit bleek ook het geval te zijn bij academisch sterke studenten. Hoe hoger de academische resultaten van een student, hoe meer medestudenten deze student als vriend zag en hoe vaker ze bij medestudenten zouden komen voor hulp. Ook hier gold deze relatie niet andersom. Studenten met hogere cijfers werden dus niet vaker om hulp gevraagd en hadden ook niet meer vriendschappen dan studenten met mindere prestaties.

Waar de academisch sterke studenten wél verschillen van de sociale studenten, is in de vriendschappen die ze hebben. Academisch sterke studenten zoeken elkaar namelijk vaker op dan academisch minder sterke studenten, terwijl sociale studenten elkaar niet vaker opzoeken dan minder sociale studenten.

Sociale vaardigheid kan leiden tot academische vaardigheid

Toch hebben de sociaal of academisch vaardige studenten een voorsprong op sociaal of academisch minder vaardige studenten. Studenten kloppen namelijk eerder bij vrienden aan voor hulp dan bij andere medestudenten, en de sociale en academisch vaardige studenten zien meer medestudenten als vrienden. Hierdoor hebben ze een breder hulpnetwerk. Opvallend hieraan is dat deze sociaal of academisch vaardige studenten niet zozeer andere studenten aantrekken doordat ze ‘sociaal attractief’ zijn, maar doordat ze zelf makkelijker andere studenten benaderen.

Vanwege het verschil in hulpnetwerken van sociaal of academisch vaardige studenten enerzijds en sociaal of academisch minder vaardige studenten anderzijds, pleiten de onderzoekers voor gemengde en gevarieerde studiegemeenschappen waarin studenten naast hun academische vaardigheden ook hun sociale vaardigheden kunnen ontwikkelen. Sociale vaardigheden blijken immers belangrijk voor de ontwikkeling van studenten, en kunnen als bijkomend positief gevolg hebben dat ook de academische vaardigheden beter ontwikkeld zullen worden wanneer een student toegang heeft tot een breder hulpnetwerk.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK