De hogeschool moet broedplaats voor circulaire economie zijn

Nieuws | de redactie
31 mei 2021 | In zijn inaugurele rede liet Egbert Dommerholt er geen gras over groeien: als Nederland voor 2050 een circulaire economie wil zijn, moeten we stoppen met denken in termen van economische groei. Groen en groei gaat niet samen, aldus de lector Biobased Business Valorisation bij de Hanzehogeschool.
Egbert Dommerholt, lector Biobased Business Valorisation, wordt tijdens zijn inauguratie toegesproken door Dick Pouwels, bestuursvoorzitter van de Hanzehogeschool.

Nederland wil in 2050 een circulaire economie hebben. Dat wil zeggen dat we over 29 jaar we geen afval meer hebben, vertelde Dick Pouwels, bestuursvoorzitter van de Hanzehogeschool, in zijn openingswoord. “De grootste uitdaging daarbij zal een interne uitdaging zijn”, aldus Pouwels. “We moeten anders leren denken en doen. Afleren om dingen weg te gooien wanneer ze stuk zijn, afleren om nieuwe kleding te kopen om het kopen alleen.” 

Volgens Pouwels zal respect voor de natuur de kern van de nieuwe denkwijze moeten zijn. “We moeten leren de natuurlijke wereld omheen ons te waarderen en te koesteren. Die natuur is er niet om te worden geconsumeerd, maar heeft een waarde die daarbuiten gaat. Die nieuwe manier van denken vraagt om zowel persoonlijke veranderingen als om veranderingen in bedrijven en organisaties. We zullen nieuwe businessmodellen moeten ontwerpen die uitgaan van andere waarden. Dat vraagt om multidisciplinair onderzoek dat deze kwesties vanuit verschillende kanten benadert en bestudeert.”  

Onze generatie belemmert de volgende 

Met dergelijk onderzoek zal Egbert Dommerholt Dommerholt studeerde economie aan de Rijksuniversiteit Groningen en promoveerde in 2009 aan de Vrije Universiteit Amsterdam op het onderwerp 'Corporate Sustainability Performance: Constructs, Measures and Investors' Responses.' Zijn expertisegebieden zijn duurzame ontwikkeling, de circulaire economie en nieuwe business modellen en hij schreef al enkele boeken rondom deze thema's. als lector Biobased Business Valorization aan de slag gaan. “Als ik het heb over mijn lectoraat Biobased Business Valorisation, krijgen ik altijd de vraag waar dat precies over gaat”, vertelde Dommerholt aan de getuigen van zijn inauguratie. “Dat begrijp ik, want het is nogal een mondvol. Mijn korte antwoord – ik heb ook een lange versie – is dat het lectoraat zich richt op circulaire economie.” 

Meld u hier aan de ScienceGuide Nieuwsbrief

 

Onze tijd is er één van overconsumptie, en dat heeft het monster van economische groei gebaard, schetste Dommerholt. “De toegenomen productie heeft geleid tot een overmatige uitstoot van CO2, wat tot een opwarming van onze planeet leidt – met alle gevolgen van dien. Volgens een voorspelling van het American Bureau of Research zullen aan het eind van dit decennium ieder jaar negen miljoen mensen in voornamelijk armere gebieden overlijden als gevolg van het destructieve gedrag van mensen in de rijkere delen van de wereld.” 

Daarbij blijft het echter niet, vervolgde Dommerholt, want ook grondstofvoorraden worden uitgeput. Talloze grondstoffen raken zelfs al op. “Onze generatie is bezig de volgende generatie te belemmeren in het voorzien in hun behoeften”, oordeelde de Groningse lector. 

We moeten denken in termen van kwaliteit van leven 

De meest voor de hand liggende oplossing lijkt het loskoppelen van economische groei van het uitputten van grondstofvoorraden en het uitstoten van CO2. “Meer produceren met minder grondstoffen, dat zou een vooruitgang zijn,” aldus Dommerholt, “maar helaas werkt het niet zo. Er is een groeiende berg met onderzoek waardoor dat wordt aangetoond.” 

Wat moet er dan gebeuren om het tij te keren? “We moeten het productieniveau in rijkere landen terugbrengen naar houdbare niveaus en tegelijkertijd beginnen onze welvaart te delen met de minder gefortuneerden van deze wereld”, bepleitte Dommerholt. “We moeten naar een degrowth-economie.” Het concept ‘degrowth’ duidt op een vrijwillige transitie naar een rechtvaardige, participatoire en ecologisch duurzame samenleving, legde hij uit. “Het proces van degrowth wordt gekarakteriseerd door een nadruk op de kwaliteit van leven in plaats van op de hoeveelheid van consumptie. Het voldoen aan ieders menselijke behoefte is daarin de sleutel; sociologisch en ecologisch welzijn krijgt daarin meer prioriteit dan de winst van bedrijven.” 

‘Groene groei’ bestaat niet

Een circulaire economie, het voornaamste onderwerp van Dommerholt’s lectoraat, fungeert in zijn optiek als een opmaat naar een degrowth-economie, vertelde hij. “Evenals het concept van ‘degrowth’ is ook een circulaire economie grotendeels onverenigbaar met economische groei. De hoeveelheid materiaal die kan worden hergebruikt zal altijd kleiner zijn dan de hoeveelheid nieuw materiaal die nodig is voor economische groei. Daarom meen ik dat ‘groene groei’, wat ook de Europese Unie propageert, een oxymoron is; het kan niet. De weg naar een volledig circulaire economie bestaat niet uit slechts enkele aanpassingen; het vraagt om een totale verandering van ons economisch systeem.” 

Zelf stelt Dommerholt zich ten doel om bij te dragen aan een inclusieve, circulaire economie in Noord-Nederland – “bij voorkeur ruim vóór 2050″, aldus de lector. Dat vraagt echter om een goede organisatie. “Een circulaire economie gaat uit van een afwezigheid van afval. Vanaf de eindgebruiker gaan goederen en materialen dus weer terug de gebruikscyclus in. Dát is wat we willen – maar de markt zal dat niet uit zichzelf doen.” 

Hogescholen moeten broedplaatsen zijn 

Het inclusieve aspect van de circulaire economie die Dommerholt voor zich ziet bestaat uit het feit dat iedereen die wil meewerken aan de transitie richting een circulaire economie, daartoe in staat moet worden gesteld. “We hebben nieuwe producten, nieuwe materialen, nieuwe businessmodellen, nieuwe organisatievormen en nieuwe juridische constructen nodig, om maar wat te noemen. Daartoe moeten we experimenteren. Hogescholen en universiteiten moeten veranderen in broedplaatsen waar studenten en onderzoekers wetenschappelijk, professioneel en spelenderwijs de handen ineenslaan.” 

Met zijn eigen lectoraat hoopt Dommerholt daarin het voortouw te nemen. “Dit lectoraat wil een transdisciplinaire broedplaats voor nieuwe ideeën zijn, gericht op het creëren van maatschappelijke waarde. Daardoor zal het lectoraat op zichzelf al een experiment zijn waarvan anderen kunnen leren.” 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK