Grote plaats voor sociale veiligheid in nieuwe sectoragenda kunstonderwijs

Nieuws | door Ramon van Doorn
21 mei 2021 | De nieuwe sectoragenda van het kunstonderwijs op het hbo is gisteren bekendgemaakt. Daarin heeft de veerkracht tijdens de pandemie in de gehele sector een belangrijke plaats gekregen, en wordt er expliciet benoemd dat er een nieuwe aanpak is bedacht voor het garanderen van sociale veiligheid.
Voorzitter van de Vereniging Hogescholen Maurice Limmen overhandigde de nieuwe sectoragenda van kunstopleidingen aan demissionair minister Van Engelshoven. Beeld: Vereniging Hogescholen.

Maurice Limmen, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, overhandigde de nieuwe sectoragenda, die voor 2021 tot en met 2025 geldt, gisteren aan demissionair minister Ingrid van Engelshoven van OCW. De agenda bevat de plannen die door vijftien kunstinstellingen uit Nederland zijn opgesteld om het kunstonderwijs de komende jaren verder te ontwikkelen. “Het is heel belangrijk dat heel verschillende instellingen over de grenzen met elkaar gaan kijken”, zei de demissionair minister. “Zo kun je als sector ook in kaart brengen waar je heen wilt en wat je wilt bereiken.”

Coronacrisis beïnvloedt plannen

In de inleiding van de nieuwe agenda wordt genoemd dat de dreiging van de coronacrisis al vroeg in het proces gevoeld werd. De vorige strategische agenda heeft volgens de sector geholpen om de weerbaarheid van kunstenaars en studenten te vergroten, maar hiermee is de missie nog niet volbracht. De wereld is onvoorspelbaarder geworden, denken de makers van de agenda, en daarom moeten toekomstige kunstenaars hierop goed voorbereid worden.

In de agenda wordt gesteld dat persoonlijke ontwikkeling zeker bij kunststudenten door de studie heen verworven is. Hogescholen moeten daar echter wel een duidelijke lijn in aanbrengen om de studenten zo beter voor te bereiden op hun eerste periode op de arbeidsmarkt. Studieloopbaanbegeleiding, mentoraat, coaching en de inzet van kennis uit lectoraten worden als voorbeelden genoemd. Daarnaast is ook een nauwe samenwerking met het werkveld een speerpunt. Dat moet de fysieke en mentale weerbaarheid van studenten vergroten om hen zo beter in staat te stellen in een snel veranderende maatschappij te functioneren.

Meld u hier aan de ScienceGuide Nieuwsbrief

 

Omdat persoonlijke inbreng zo belangrijk is in de kunstsector, en om binnen kunstopleidingen een goede afspiegeling van de maatschappij te geven, is diversiteit en inclusie ook een belangrijk speerpunt van de nieuwe agenda. Het kunstonderwijs merkt dat het hen niet goed lukt om bepaalde groepen aan te trekken, terwijl in de sector wel veel vraag is naar een diversiteit aan culturen. Daarom moeten de hogescholen de komende vier jaar aan een plan werken om deze ondervertegenwoordigde groepen toch richting het kunstonderwijs te trekken.

Veiligheid heeft speciale rol

Ook sociale veiligheid, door de sector samengevat als pesten, discriminatie, (seksuele) intimidatie, agressie, geweld en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag, heeft in het afgelopen jaar een prominente plek gekregen in de agenda. “We hebben allemaal de berichten (over bijvoorbeeld Amfi in Amsterdam, red.) gelezen over sociale veiligheid in het kunstonderwijs,” benoemt ook minister Van Engelshoven, “en daar schrok ik toch wel van. Het is heel goed om daar nu mee bezig te zijn, want jezelf veilig voelen is ook enorm belangrijk om je vak zo goed mogelijk uit te oefenen, voor zowel studenten als docenten.”

De gehele sector kunstonderwijs heeft daarom een statement en een bijbehorende sociale code uitgebracht. In het statement wordt het signaal gegeven dat de kunstopleidingen zich gezamenlijk gaan inzetten voor een structurele verandering in de aanpak van sociale veiligheid. Naast preventie wordt gewerkt aan het creëren van plekken waar klachten ingediend kunnen worden, met de belofte dat er ook daadwerkelijk actie genomen zal worden. Dit is verder uitgewerkt in de Code Sociale Veiligheid, een richtlijn waarin de doelstellingen, methoden en monitoring vastgesteld wordt voor alle aangesloten hogescholen.

Kunstenaars moeten hun leven lang ontwikkelen

Op het gebied van het onderwijs zelf wordt in de strategische agenda vooral gekeken vanuit het kader van leven lang ontwikkelen. Zo richten de hogescholen zich sterk op veranderingen in de arbeidsmarkt. Door bezuinigingen is er vaak weinig plek voor jonge kunstenaars om zich te ontwikkelen, wat de instroom op de arbeidsmarkt ingewikkeld maakt. Speciale werkplekken waar onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk bij elkaar komen kunnen ervoor zorgen dat studenten al tijdens hun studietijd een netwerk opbouwen, staat in de agenda.

Ook wil de kunstsector het onderwijs flexibiliseren. Studenten krijgen meer mogelijkheden om hun eigen pad te volgen, en grenzen tussen disciplines zullen vervagen. Dat doen ze in het werkveld immers ook, zo wordt in de agenda gesteld. Hierbij zal ook blended learning een rol gaan spelen. De voordelen van online onderwijs, zoals het niet plaats- en tijdgebonden zijn, biedt ruimte voor zowel specialisatie als flexibiliteit.

Onderzoek brengt studenten dichter bij werkveld

Als laatste moet ook onderzoek een grotere rol krijgen in het kunstonderwijs. Om een goed kunstwerk te maken zullen kunstenaars hun onderwerp moeten onderzoeken, dus ook voor kunststudenten is het belangrijk om onderzoeksvaardigheden te verwerven, stelt de agenda.

Ook demissionair minister Van Engelshoven vindt onderzoeksvaardigheden van kunststudenten belangrijk. Zo noemt ze diversiteit en inclusie binnen de kunstsector als belangrijke onderzoeksthema’s, maar ook het materiaalgebruik van beeldhouwers. “Het is heel belangrijk dat ook hier het onderzoek een grote plek krijgt, ook omdat het voor jongeren de kans geeft om te blijven ontdekken en te blijven verdiepen”, aldus de demissionair minister.

Het onderzoek binnen kunstopleidingen kan ook de verbinding met sectoren buiten de kunst vergemakkelijken. In het bespreken en aangaan van maatschappelijke thema’s en uitdagingen zou men kunnen profiteren van de creativiteit en inzichten van kunststudenten, denkt Van Engelshoven. “Ook in onderwerpen als duurzaamheid en sociale ongelijkheid liggen veel mogelijkheden voor creatieve kunststudenten. Voor sommige onderwerpen kan een toneelstuk, een tv-serie of een lied heel veel betekenen.”

Als laatste steekt de minister de nieuwe generatie kunstenaars nog het hart onder de riem. “Ik kan me voorstellen dat heel veel studenten onzeker zijn over de toekomst, maar daar investeren we extra in en dat moeten we blijven doen. Ook voor de sector is het de opdracht om de kans te geven aan de jonge makers, want die staan te springen. En dat moet ook: laat je stem horen, want iedereen zit erop te wachten.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK