Leenstelsel leidt niet tot bewustere studiekeuze

Nieuws | de redactie

18 mei 2021 | Sinds de invoering van het leenstelsel zijn studenten niet sneller of langzamer gaan studeren, blijkt uit onderzoek van het CBS. Daarnaast wisselen studenten nog vrijwel even vaak van studie, terwijl verschillende politieke partijen voorafgaand aan de invoering van het leenstelsel juist beargumenteerden dat dit stelsel tot een verlaging van het aantal wisselingen zou leiden.

Uit een onderzoek van het CBS naar de effecten van het leenstelsel op de studievoortgang van studenten blijkt dat studenten nog vrijwel even vaak van studie wisselen als ten tijde van de basisbeurs. Daarmee lijkt het leenstelsel niet te beantwoorden aan een hoop die tijdens de debatten in 2014 over de invoering van het leenstelsel een belangrijke rol speelden. Het leenstelsel zou er namelijk voor moeten zorgen dat “iedereen een bewuste afweging gaat maken: een bewuste studiekeuze“, zo zei de toenmalige VVD-woordvoerder en huidige VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg destijds. Die bewuste studiekeuze zou ook de uitval van studenten moeten tegengaan. 

Uit het rapport van het CBS blijkt echter dat het aantal studenten dat van studie wisselt nauwelijks is afgenomen. Daarbij merkt het CBS ook nog op dat het niet duidelijk is of de geringe afname van het aantal studenten dat van studie wisselt samenhangt met de invoering van het leenstelsel. Ook efficiëntiemaatregelen zoals de langstudeerboete of de harde knip tussen bachelor- en masteropleidingen kunnen daartoe hebben geleid, meldt het rapport.  

Daling in instroom masterstudenten

Verder blijkt dat bachelorstudenten op zowel het hbo als het wo na de invoering van het leenstelsel in 2015 niet meteen veel langer of korter over hun studie zijn gaan doen. De data van het CBS betreffen echter slechts cijfers van één cohort studenten dat na de invoering van het leenstelsel is gestart. Of de invoering van het leenstelsel in latere jaren tot versneld of vertraagd studeren heeft geleid kan daarom niet uit het rapport worden opgemaakt.  

Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief

De directe doorstroom van bachelorstudenten naar masteropleidingen is sinds de invoering van het leenstelsel wel sterk gedaald, schrijft het CBS. Het percentage studenten dat een bachelordiploma haalt en in hetzelfde jaar nog doorstroomt naar een masteropleiding, is tussen 2014 en 2018 sterk gedaald. Stroomde in 2014 nog 85 procent van de studenten met een bachelordiploma direct door naar een masteropleiding, in 2018 was dat nog maar zeventig procent.

Daarnaast blijken studenten uit een minder welvarend sociaal-economisch milieu hun masteropleiding vaker binnen de nominale duur afronden dan studenten uit meer welvarende milieus. “Mogelijk ervaren met name studenten uit de minst welgestelde milieus druk om de masteropleiding af te ronden binnen de nominale duur”, meldt het CBS.