Vergroening van de internationalisering leidt ook tot kansengelijkheid

In het verleden was er weinig discussie over de ecologische voetafdruk van de internationalisering van het hoger onderwijs, schrijven Adinda van Gaalen en Pii-Tuulia Nikula in The Critical Internationalization Studies Network, Rethinking the internationalization of education. Inmiddels is bekend dat de ecologische voetafdruk van het studeren in het buitenland aanzienlijk is, terwijl er ook een aantal virtuele alternatieven bestaan. Het is echter de vraag of deze alternatieven gelijkwaardig zijn aan de traditionele manieren van internationalisering. En zijn de huidige studenten tevreden met deze alternatieve manieren van internationalisering?

In het beste geval kan internationalisering wereldburgers maken

Het leren kennen van landen, culturen en mensen in andere delen van de wereld blijkt een grote aantrekkingskracht op en veel voordelen voor individuen te hebben. In het beste geval kan internationaal onderwijs wereldburgers creëren door tolerantie en intercultureel begrip te vergroten. Dit zijn volgens de auteurs essentiële vaardigheden bij het oplossen van mondiale problemen zoals de klimaatcrisis.

Er bestaan ook groenere vormen van internationaal onderwijs. Voorbeelden van dergelijk onderwijs zijn een beter gebruik van internationalisering in eigen land, transnationaal onderwijs ter vervanging van studentenreizen en een verbeterd gebruik van online afstandsonderwijs.

Voor fysieke mobiliteit kunnen hoger onderwijsinstellingen juist meer regionale mobiliteit stimuleren door koolstofarme vervoersmiddelen in te zetten of door alle reisgerelateerde uitstoot compenseren.

Fysieke mobiliteit slechts optie voor kleine groep studenten

Wel brengt dit dillema’s met zich mee. Meer regionale mobiliteit kan bijvoorbeeld leiden tot een beperkter begrip van de wereld en andere culturen. Ook kunnen vervoersmiddelen met een lagere CO2-uitstoot ertoe leiden dat studenten minder tijd op hun bestemming doorbrengen. Bovendien moet worden erkend dat fysieke mobiliteit van studenten tot nu toe slechts een opties was voor een kleine groep studenten.

Meld u hier aan de ScienceGuide Nieuwsbrief

Virtuele mobiliteit kan deze ongelijkheid doorbreken door meer mogelijkheden te creëren om internationale competenties te ontwikkelen, schrijven de auteurs. Deze mogelijkheid is echter nog steeds niet haalbaar voor studenten in landen met een slechte toegang tot snel internet. Ook virtuele mobiliteit is dus niet zonder potentiële problemen.

In 2019 werd het Climate Action Network for International Educators (CANIE) opgericht als een grass roots initiatief om een internationale groep van mensen in het onderwijs te mobiliseren om iets tegen klimaatverandering te doen. Inmiddels is het probleem van onderwijs en vergroening ook steeds urgenter op de agenda komen te staan.

Wat is de uitstoot van fysieke mobiliteit?

Er is echter meer onderzoek nodig op het snijvlak van internationaal onderwijs-en beleid en de klimaatcrisis. Zo moet er onderzoek komen dat de uitstoot van kortstondige uitwisseling van een aantal maanden meet. Daarnaast is er een beter begrip nodig van alle emissies die verband houden met studentmobiliteit en daarbij  ook rekening houden met familie die op bezoek komt of andere reizen die studenten maken. Daarnaast moet inzichtelijk worden gemaakt wat het verschil in uitstoot is tussen fysieke mobiliteit en virtuele mobiliteit.

Verder moet vanuit onderwijskundig perspectief gekeken worden of fysieke en virtuele mobiliteit dezelfde leerresultaten opleveren, schrijven de auteurs. Ook moet worden onderzocht wat een eerlijke verdeling is van reiskilometers onder medewerkers en studenten in het hoger onderwijs.

Vanuit beleidsperspectief moet er bekeken worden wat de meest effectieve manier is om de uitstoot van co te verminderen. Hoe kan internationaliseringsbeleid in het hoger onderwijs verbonden worden met doelstellingen rondom verduurzaming? Kunnen er ook subsidies worden ingezet om de mobiliteit te vergroenen? Kortom, er moet een cultuuromslag komen in de keuze om te reizen, stellen de auteurs.