Tijdelijke contracten wetenschappers meestal onwettig

Nieuws | de redactie
8 juli 2021 | De manier waarop universiteiten tijdelijke arbeidscontracten gebruiken om een flexibele schil van werknemers aan zich te binden kan een overtreding van Europese wetgeving zijn, zegt advocaat Twan Kersten. Daarom adviseert hij medewerkers en de vakbonden van universiteiten de op handen zijnde cao te weigeren; die brengt namelijk geen verandering in deze overtreding van Europese wetgeving.
Beeld: Pixabay.

Een recente rechtszaak tussen de Universiteit Leiden en Arnout van Ree, docent Internationale Studies aldaar, kan grote gevolgen hebben voor de arbeidsrechtelijke omstandigheden bij universiteiten, vertelde raadsman Twan Kersten tijdens een bijeenkomst van de Leidse actiegroep Casual Leiden. Waar de Universiteit Leiden het tijdelijke contract van Van Ree abusievelijk voor een vierde keer vernieuwde, waardoor de overeenkomst vanzelf een dienstverband voor onbepaalde tijd wordt, probeerde de universiteit haar fout te verhelpen door het derde tijdelijke dienstverband eenzijdig te verlengen. Van Ree accepteerde dat echter niet en werd door de kantonrechter in het gelijk gesteld.  

“Ik ben verbijsterd dat dit tegenwoordig gebeurt bij universiteiten”, vertelde Twan Kersten. “In het begin was ik wat sceptisch over de zaak van Van Ree, maar ik ben niet alleen omstandigheden tegengekomen die verboden zijn, ze zijn ook nog eens moreel verwerpelijk. Het werkelijk kwetsbare personeel wordt niet beschermd, waar dat wel zo zou moeten zijn.” 

Europese richtlijn ziet tijdelijk contract als uitzondering 

Hoewel Van Ree in het gelijk werd gesteld vanwege een specifiek element, biedt de uitspraak van de kantonrechter aanknopingspunten voor andere universitaire docenten en onderzoekers die van tijdelijke aanstelling naar tijdelijke aanstelling bewegen. Bij de Universiteit Leiden heeft zelfs bijna tachtig procent van de docenten een tijdelijk contract. Het gebruik van universiteiten om jaarcontracten tweemaal te verlengen met daarna een korte pauze om de werknemer vervolgens opnieuw in dienst nemen middels jaarcontracten, beter bekend als de ‘draaideurregeling’, gaat namelijk in tegen Europese regelgeving. 

Meld u hier aan de ScienceGuide Nieuwsbrief

 

De Europese wetgeving bevat namelijk een bepaling die zegt dat men eigenlijk moet beginnen met een contract voor onbepaalde tijd, legde Kersten uit; dit geeft namelijk zekerheid en perspectief. Hoewel het wel is toegestaan om met tijdelijke arbeidscontracten te werken, moet er bij het overeenkomen daarvan altijd een geldige reden worden gegeven voor de tijdelijkheid van dat dienstverband. Wanneer een werknemer voor de duur van één project wordt aangetrokken of iemand vervangt die met zwangerschapsverlof is, kan dat als een geldige reden worden gezien, zei Kersten. Waar de grens tussen geldig en ongeldig ligt, is echter onduidelijk.  

Tijdens de zaak van Van Ree liet de rechter duidelijk merken dat universiteiten die werknemers zoveel mogelijk middels tijdelijke contracten aan zich binden daarvoor in ieder geval géén geldige reden hebben. Desgevraagd gaf de Universiteit Leiden namelijk aan dat de geldige reden voor het niet aanbieden van een contract voor onbepaalde tijd in ontwikkelingen in studentenaantallen en onderwijskundige ontwikkelingen lag. “Leg me in gewone taal eens uit waarom het noodzakelijk is om mensen vier jaar in onzekerheid te laten verkeren”, wilde de rechter echter weten. Met het antwoord dat daarop volgde nam hij geen genoegen. “De rechter was professioneel boos op universiteiten”, aldus Kersten.

Nieuwe cao doet niets tegen structurele overtreding EU-richtlijn 

Voornamelijk rond de verlenging van tijdelijke contracten kunnen deze uitspraken van de rechter een belangrijke rol spelen, vermoedt Kersten. Werknemers in die situatie kunnen de universiteit volgens de Europese regelgeving namelijk een geldige reden vragen voor het niet aanbieden van een dienstverband voor onbepaalde tijd. Daarnaast is het voor werknemers sinds 1 januari 2020 eenvoudiger geworden om de rechter een uitspraak te laten doen over dergelijke kwesties, aangezien arbeidsovereenkomsten van medewerkers van universiteiten sindsdien niet meer onder het administratief maar onder het civiel recht vallen.  

Kersten raadde de aanwezige universiteitsmedewerkers daarnaast aan de op handen zijnde cao niet te accepteren, aangezien ook die in strijd is met de Europese wetgeving. “De nieuwe cao is eigenlijk niet echt nieuw. Er zijn wat andere woorden gebruikt, misschien een ander systeem, maar de meest kwetsbare groep, namelijk de docenten en de promovendi, blijven echter volstrekt onbeschermd – dat waren ze al niet, en dat zullen ze ook met deze cao niet worden”, wond Kersten er geen doekjes om. “Jullie moeten de vakbonden vragen beter hun best te doen. Waarom zijn die niet in staat geweest verandering af te dwingen in de nieuwe cao?”  

Volgens Judith Naeff, universitair docent bij de Universiteit Leiden, werd gisteren tijdens een ledenbijeenkomst van de Algemene Onderwijsbond verteld dat er twee universiteiten zijn die gewoonweg weigeren om vaste dienstverbanden voor docenten zonder onderzoekstijd op te nemen in de nieuwe cao. Dat zou voor de universiteiten in kwestie een onbespreekbaar punt zijn.  


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK