Minister poogt WOinActie gerust te stellen met onderhandelingsdocument VVD en D66

Nieuws | de redactie
7 september 2021 | Terwijl Utrechtse universiteiten vroegen om meer geld, klinkt bij het protest van WOinActie teleurstelling en woede over de staat van het wetenschappelijk onderwijs en de positie van jonge wetenschappers, zo bleek bij de opening van het academisch jaar.
Minister Van Engelshoven bij de demonstratie van WoinActie

Gisteren vond net buiten de Pieterskerk in Utrecht een alternatieve openingsceremonie plaats, terwijl demissionair minister Van Engelshoven binnen de kerkmuren de officiële opening van het academisch jaar van de Universiteit voor Humanistiek bijwoonde. Bij de actie, georganiseerd door WOinActie, FNV en AOb werden een aantal oneervolle symbolische prijzen verdeeld onder universiteiten, zoals voor het duurste College van Bestuur (Universiteit Maastricht), de meeste tijdelijke contracten (Technische Universiteit Eindhoven) en het massaalste onderwijs (Universiteit Wageningen).

Tussen de cynische prijsuitreikingen door werd een serieuzer pleidooi gehouden voor betere financiering van het wetenschappelijk onderwijs in de strijd tegen de hoge werkdruk, onderbetaalde promovendi, onbetaald overwerk en massaonderwijs.

Binnen klinkt solidariteit

Terwijl buiten de kerkmuren van de Pieterskerk actie werd gevoerd, werd binnen diezelfde muren, waar de jaaropening van de Universiteit voor Humanistiek plaatsvond, juist steun betuigd aan de actievoerders. “Buiten vindt de ware opening plaats, tussen deze kerk en de Universiteit voor Humanistiek”, sprak rector Joke van Saane. “Daar komt men in actie tegen misstanden in het onderwijs, zoals een te hoge werkdruk en ongezonde competitie. Deze actievoerders zijn onze collega’s. We hebben veel begrip voor hun grieven.”

Saane benadrukte dat het protest niet op zichzelf stond maar voortkomt uit een reeds langer durende kaalslag en erosie in het hoger onderwijs en de geesteswetenschappen. Volgens haar legt dit veel druk bij de universiteiten, die soms het gevoel hebben tegen de klippen te lopen. “De Universiteit voor Humanistiek staat daar middenin; ook wij komen structureel geld tekort. Ook wij hebben moeite om het belang van geesteswetenschappen te onderstrepen in het geweld van de wetenschap.”

In haar toespraak prees de demissionair minister de wetenschappelijke houding, het najagen van kennis en de moed om van gedachten te veranderen wanneer iets anders blijkt te zijn dan gedacht. Die houding staat echter onder druk, waarschuwde ze. “Ga daarom met wetenschappers in gesprek om te kijken wat nodig is, om juist die positie in de wetenschap te versterken. Juist je eigen opvatting ter discussie stellen omwille van het voortschrijdend inzicht getuigt van kracht. Maar het weerleggen van iets dat je jaren geleden vermoedde of ontdekte maakt ook kwetsbaar. Des te belangrijker dat we wetenschappers beschermen”, aldus Van Engelshoven.

Wel begrip, geen toezeggingen van minister

Na afloop van de ceremonie in de kerk nam de demissionair minister buiten de alternatieve begroting van WOinActie in ontvangst, overhandigd door initiatiefnemers Rens Bod en Remco Breuker. Volgens de hoogleraren en de overige organisatoren heeft het wetenschappelijk onderwijs nog altijd structureel 1,1 miljard euro extra nodig van de overheid.

Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief

 

Rens Bod bepleit daarnaast dat door de structurele onderfinanciering van vrij onderzoek de kwaliteit van onderwijs te lijden heeft. Het gevraagde geld is volgens hem daarom hard nodig om dit gelijk te trekken en te zorgen dat iedereen die onderwijs geeft ook tijd krijgt voor onderzoek. Tot slot vraagt de hoogleraar namens de betrokken organisaties om 1,7 miljard euro voor de herinvoering van studiebeurzen voor studenten.

In haar reactie stelt Van Engelshoven zich begripvol op maar schuift de verantwoordelijkheid af op het volgende kabinet. Over wat de VVD en D66 nu op de formatietafel hebben liggen zegt de minister: “In het basisdocument dat er nu ligt staat ook dat onderwijs en wetenschap ruimhartiger moeten worden gefinancierd. Dat is ook hard nodig, en het is ongeveer 1 miljard dat nodig is. Omdat we anders niet alleen onderzoekers te kort doen, maar ook ons land.”

Of deze extra financiering er komt blijft onzeker zolang de formatie niet voltooid is. Gevraagd naar de verwachtingen nu Nederland afstevent op een minderheidskabinet, voorspelt Remco Breuker dat wetenschappelijk onderwijs niet een van de speerpunten zal zijn van een volgend kabinet, of dat nou een minderheids- of een meerderheidskabinet wordt.

Nu moet het nieuwe kabinet doorkomen

Ook bij de jaaropening van de Universiteit Utrecht werd door bestuursvoorzitter Anton Pijpers herinnerd aan de noodzaak van een ruimere financiering van het hoger onderwijs. “Ik roep vanaf deze plek het kabinet nog eens met klem op het hoger onderwijs eindelijk adequaat te financieren”, sprak Pijpers. “We bepleiten dit nu al enkele jaren, samen met WOinActie, ondersteund door tal van rapporten en uitspraken van nota bene de minister van OCW zelf. Nu moet het nieuwe kabinet ook doorkomen met het miljard voor financiering van de basis. Het kabinet weet inmiddels hoe belangrijk het is om de werkdruk aan te pakken. Het kabinet weet dat we de wetenschap keihard nodig hebben om onze kennis op niveau te houden – en vooral om de uitdagingen aan te gaan waarvoor we als mensheid staan.”

Anton Pijpers viel zelf overigens ook in de prijzen bij de schertsende uitreikingen van WOinActie, als best betaalde bestuurder.

Hij sprak verder over het nieuwe motto waaronder de Universiteit Utrecht zich vanaf vandaag presenteert; ‘sharing science, shaping tomorrow’. Hoewel de universiteit trots is op de tevredenheid onder de medewerkers en een plaats in de mondiale top vijftig van de Shanghai Ranking, wil men in Utrecht het toch anders, vertelde de bestuursvoorzitter. “We willen ruimte maken voor veel meer dan publicaties en citaties; we geloven dat er een andere werkwijze nodig is. We hebben een andere academische cultuur nodig; minder gericht op competitie en concurrentie, meer op samenwerking. Dat vraagt om een cultuur van openheid.”

De weg richting open science kan rekenen op het geloof van de Universiteit Utrecht, aldus Pijpers. “Het past bij wie wij zijn en hoe we onze missie het beste kunnen verwezenlijken. We willen bijdragen aan een toekomst die niet maakbaar is, maar waaraan we mede vorm kunnen geven. Dat doen we door onze kennis te delen met een open blik en een open houding.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK