Nieuwe supercomputer voor renaissance in de wetenschap
Voordat koningin Maxima de officiële inauguratie van Snellius voltooide, werd het podium geboden aan een aantal sprekers die hebben meegewerkt aan de komst van de nieuwe supercomputer. Allereerst vertelde Jet de Ranitz, bestuursvoorzitter van SURF, over de verschillende keuzes die tijdens de aanbesteding en ontwikkeling zijn gemaakt. Zo blijkt duurzaamheid een belangrijke factor te zijn geweest in de ontwikkeling van Snellius. “Apparaten met dit soort capaciteiten gebruiken veel energie, dus we hebben de energiereductie zo groot mogelijk gemaakt. Duurzaamheid was ook een eis in onze aanbesteding. Kon een geïnteresseerde partij dat niet waarmaken, dan viel die partij af.”
Liever een vrouwennaam, maar het werd Snellius
Daarnaast legde De Ranitz uit dat Snellius is ontworpen om mogelijk Nederlandse onderzoekers in staat te stellen de supercomputer te gebruiken. “Nederlandse universiteiten en onderzoekers spelen mee in de top van de wereld; dat vinden we belangrijk. We zien dat er steeds meer data worden gebruikt om tot antwoorden op maatschappelijke vraagstukken te komen, maar die data moet je wel kunnen verwerken.” Onderzoekers die niet genoeg hebben aan de faciliteiten bij de eigen instelling kunnen daarom terecht bij SURF, aldus De Ranitz.
Ook de naam van de nieuwe supercomputer werd door de De Ranitz toegelicht. “We hadden daarvoor een jury die de inzendingen van collega’s en mensen uit onze gemeenschap heeft beoordeeld. Zelf had ik graag gezien dat de naam van een vrouwelijke wetenschapper werd gebruikt, maar de enige inzending van een vrouw betrof Ada Lovelace. Als je op Google ‘Lovelace’ intikt, kom je echter weinig tegen dat te maken heeft met supercomputers. Daarom is uiteindelijk voor Snellius gekozen, een Nederlandse wetenschapper van naam die ook verbinding heeft met dit vakgebied.”
Succes van wetenschap zit zichzelf in de weg
Namens NWO, de organisatie die 18 miljoen euro vanuit het ministerie van OCW mocht toekennen aan de ontwikkeling van Snellius, sprak voorzitter Marcel Levi. “Het klinkt misschien melodramatisch,” zei die, “maar we maken volgens mij een renaissance van de wetenschap mee. Het gaat binnen alle disciplines zo snel vooruit – de grenzen tussen wat we weten en wat we niet weten zijn in het afgelopen jaar enorm verschoven.”
Die vooruitgang is mogelijk door de toegenomen beschikbaarheid van data, duidde Levi, maar volgens hem zit het succes van de wetenschap zichzelf ook in de weg. “Er worden zoveel data gegenereerd dat het steeds moeilijker wordt om die correct te interpreteren. We moeten dus niet alleen meer data genereren, maar ook een goede omgang met die data vinden – ongeacht welk soort data het daarbij betreft. Niet het verkrijgen van data, maar het ordenen en analyseren van data is nu de uitdaging van de wetenschap.”
Ook blies Levi de loftrompet over SURF. “Zoals wij SURF hebben, bestaat iets soortgelijks in andere landen niet. Dat geeft ons een voorsprong; zonder deze organisatie zouden we een stuk minder slagvaardig zijn.” Daarnaast prees Levi de Nederlandse wetenschap. “Nederland speelt mee in de Champions League van de wetenschap – ik zal hierover vast heel veel boze tweets krijgen – en dat is belangrijk voor ons land; ook in economisch en cultureel opzicht. Voor goede wetenschap heb je echter een goede infrastructuur nodig, en een supercomputer hoort daarbij.”
Fijn dat u er bent, maar ga maar weer sparen
Voordat demissionair minister Van Engelshoven het woord kreeg, had Walter Lioen van SURF reeds uitgelegd dat supercomputers even snel verouderen als laptops. Cartesius, de vorige supercomputer, was de houdbaarheidsdatum dus allang voorbij. “De boodschap is volgens mij ‘fijn dat u er bent, maar ga maar vast sparen voor de volgende’,” begreep Van Engelshoven de boodschap.
Hoewel de demissionair minister van OCW het terecht vond dat de inauguratie van Snellius groots werd gevierd, wees ze erop dat dit gebeurde in roerige tijden. “We staan voor urgente en ingewikkelde uitdagingen. Effecten van klimaatverandering worden steeds heftiger en raken ons dichter bij huis. We hebben ook ervaren hoe één virus onze samenleving kan ontwrichten. Waar we over 10 jaar staan ten opzichte van die uitdagingen weten we niet, maar het is wel zeker dat we nu iets moeten doen. Daarvoor is heel de wetenschap nodig.”
Ook Van Engelshoven wees op het toegenomen belang van data. “Wijsheid en verbeeldingskracht zijn niet meer genoeg; de wetenschap, alle wetenschapsgebieden, hebben ook de rekenkracht van supercomputers nodig. Snellius is net alleen heel snel, maar ook flexibel. Dat biedt mogelijkheden voor samenwerking tussen verschillende sectoren.”
Omstreeks 11:30, 21 jaar nadat haar man een Nederlandse supercomputer in gebruik nam, voltrok koningin Maxima de inauguratie van Snellius.
