Weghalen schotten tussen mbo en hbo zou grote winst zijn voor studenten
In de Hengelose Schouwburg vond vandaag het Toptraject-symposium plaats met sessies over allerlei elementen uit de Twentse doorlopende leerlijn van Hogeschool Saxion, het ROC van Twente en twaalf vo-scholen. Het Toptraject richt zich op vmbo-leerlingen die via het mbo een hbo-diploma willen halen, en richt zich daarbij op het beperken van uitval als gevolg van aansluitingsproblemen. Vanaf het derde leerjaar in het vmbo tot het eerste studiejaar in het hbo krijgen deze leerlingen verdiepend onderwijs aangeboden. Dit onderwijs valt binnen doorlopende leerlijnen voor studieloopbaanbegeleiding, studievaardigheden, taalvaardigheid en rekenen/wiskunde.
Inmiddels telt het Toptraject gemiddeld duizend studenten per jaar. Afgelopen jaar is de eerste groep studenten uit deze doorlopende leerlijn gestart op het hbo.
Elke dinsdag met 140 mbo’ers naar Saxion
Tijdens het symposium vertelden Liesbeth van Balen, docent Verpleegkunde bij Saxion, en Miranda Schasfoort van het ROC Twente over een element uit de laatste fase van het Toptraject, namelijk een twintig weken durend doorstroomkeuzedeel binnen het mbo-onderwijs. Tijdens dit keuzedeel worden mbo-studenten in de gelegenheid gesteld zich te oriënteren op en kennis te maken met het hbo. Zodoende komen wekelijks zo’n 140 mbo-studenten naar Saxion hoorcolleges of gastcolleges over verschillende kanten van het hbo-onderwijs bij Saxion, over verschillende opleidingen in de gezondheidssector en over lectoraten.
Daarnaast maken de mbo-studenten kennis met hoorcolleges, iets waarmee ze vaak nog onbekend zijn. Tijdens die hoorcolleges wordt lesgegeven over intervention mapping, een gedragsveranderingsmodel dat in alle opleidingen rond gezondheidszorg bij Saxion wordt gebruikt, vertelde Van Balen. Aan het eind van het doorstroomkeuzedeel leggen de studenten een examen af waarin ze reflecteren op hun persoonlijke ontwikkeling tijdens het keuzedeel en voor zichzelf antwoord geven op de vraag of ze de benodigde competenties hebben om naar het hbo te kunnen.
Gedurende de twintig weken van het keuzedoorstroomdeel worden de mbo-studenten niet alleen begeleid door docenten van Saxion en het ROC, ook hbo-studenten zijn betrokken bij de begeleiding. Volgens Van Balen vormt dat één van de succesfactoren van het traject. “De mbo-studenten zullen vaak makkelijker naar hbo-studenten stappen om iets te vragen dan naar ons; die drempel is lager. Daarnaast kunnen hbo-studenten uit eigen ervaring vertellen; wij kunnen wel zeggen dat iets zus of zo is, maar als een andere student het zegt, is dat vaak geloofwaardiger.”
Vroeger kwam ik nooit bij het ROC
Ook aandacht voor de Associate degree (Ad) ontbrak niet tijdens het Toptraject-symposium. Samen met twee studenten vertelde Auke Wolfs, hogeschooldocent bij Saxion, over de mede door hem geïnitieerde voltijd Ad Ondernemerschap en Retailmanagement (ORM) die dit jaar van start ging. De Ad is in voortdurende samenspraak met collega’s van het ROC Aventus ontwikkeld, vertelde Wolfs. “Wij hebben meteen gezegd: ‘vanaf dag één moet er iemand van het ROC in onze projectgroep zitten.’ Dat was erg fijn, met name om te kijken hoe we de groep die vanuit het mbo zou kunnen doorstromen goed kunnen voorbereiden op het hbo. Wat hebben ze wel gehad? Wat hebben ze niet gehad? Onze collega uit het mbo heeft ons daarin begeleid. Hij heeft ons zelfs niet alleen geholpen bij het ontwikkelen, hij staat nu ook bij ons voor de klas.”
De samenwerking met het ROC ziet Wolfs als de grootste winst van de nieuwe Ad. “Ik kwam vroeger nooit bij het ROC, ook al zit het aan de andere kant van de straat”, schetste hij. “Het is nu echter voor beide kanten een genot om hierin samen op te trekken. De schotten tussen het mbo en het hbo weghalen, dat zou de grootste winst zijn die we voor studenten kunnen realiseren.”
Zoals veel Ad’s richt de Ad ORM zich op zowel havo-studenten als mbo-studenten die een vierjarige hbo-opleiding niet zien zitten. “Ik heb eerst een mbo-opleiding gedaan, maar daarin miste ik nog een bepaald stukje dat ik in deze Ad wel krijg”, vertelde één van de studenten. Een andere student vertelde hoe twee eerdere, reguliere hbo-opleidingen voor hem geen succes bleken, terwijl hij toch verder wilde studeren dan op het mbo mogelijk was. Ook voor hem bood de Ad een goede tussenweg. “Als je vanuit het mbo naar het hbo gaat, kan die stap heel groot zijn. Je krijgt ineens meerdere boeken, je krijgt hoorcolleges, dingen die je op het mbo niet hebt. In de Ad is die overgang kleiner.”
Toptraject voorbeeld van goede begeleiding en doorstroom
Het symposium werd afgesloten door demissionair minister Van Engelshoven, die in een debat over Associate degrees al eerder de positief was over het Toptraject waarbij Saxion betrokken is. “We zijn veel bezig met het sterker maken van het beroepsonderwijs en logisch doorlopende leerlijnen tussen het vmbo, mbo en hbo”, aldus de demissionair minister. “Een goed samenwerkend onderwijs en een soepele overgang voor studenten zijn dan belangrijk. Juist die overgangsfases blijken namelijk vaak struikelblokken voor studenten. De uitval op zulke momenten moet worden tegengegaan; het Toptraject is daarom een goed voorbeeld.”
Van Engelshoven denkt dat vooral de wederzijdse bereidheid tussen het voorgezet onderwijs, het mbo en het hbo in de Twentse regio een verklarende factor van het succes van het Toptraject is. “Het vo, mbo en hbo weten elkaar hier te vinden. Ze willen elkaars hand vasthouden, ze zijn over en weer op elkaar gericht, en ze willen samenwerken en informatie uitwisselen. Het begint met die wil om samen te werken”, benadrukte de demissionair onderwijsminister. “Daarnaast hoor ik van studenten hoe belangrijk deze voorbereiding op het mbo of het hbo is. Door dit traject weten ze al van tevoren hoe er binnen de volgende onderwijslaag gewerkt wordt.”
Daarnaast reflecteerde Van Engelshoven kort op haar demissionaire status als minister. “Het zijn voor ons onzekere tijden”, gaf ze aan. “Morgen is er weer ministerraad; het is telkens maar weer afwachten wie er deze keer weer naast je zit, wie er nog wel is en wie niet. Verder zijn we héél demissionair, dat maakt het ingewikkeld; je mag gewoon een hele hoop niet meer. Er zijn veel dingen die ik graag als wetsvoorstel zou indienen, bijvoorbeeld een betere bekostiging voor hoger onderwijs, maar die mag ik zelf niet meer doen”, verwees ze een betere bekostiging voor het hoger onderwijs naar een volgend kabinet.
