VSNU vreest kannibaliserend effect van academisch onderwijs in het hbo
Vorig jaar heeft Jan Paternotte (D66) een motie ingediend waarin hij de oproep deed om academische opleidingen in het hbo in aanmerking te laten komen voor eenzelfde bekostiging als opleidingen aan de universiteit. Aanvankelijk was het de bedoeling van Paternotte om dit meteen bij wet te regelen, maar hiervoor kreeg hij geen meerderheid. Daarom verzocht hij de minister om eerst een onderzoek in te stellen naar gelijke bekostiging van een wetenschappelijke opleiding in het hbo. Er is een aantal hogescholen, zoals de Hanze, de Breda University of Applied Sciences en de Hogeschool van Amsterdam, dat nu al wo-opleidingen aanbiedt.
Wanneer hogescholen deze opleidingen aanbieden, krijgen ze wel een wo-bekostiging voor het onderwijs, maar geen onderzoeksopslag zoals universiteiten die krijgen. Paternotte vindt dat oneerlijk en wil dit rechttrekken onder het mom van ‘’gelijke monniken, gelijke kappen, ook al zit het even in een ander klooster.’ Een jaar geleden hielden de PVV, de VVD, GroenLinks en de SP dit plan echter tegen.
De VH is enthousiast
In navolging van de door Paternotte ingediende motie om toch onderzoek te doen naar de bekostiging van wo-opleidingen in het hbo heeft demissionair minister Van Engelshoven een week voor het begrotingsdebat van OCW een verkennend onderzoek naar de Kamer gestuurd. Daaruit wordt duidelijk dat de Vereniging Hogescholen (VH) enthousiast is over het plan van Paternotte. De VH denkt daarbij niet dat dit zal leiden tot een toename van het aantal wo-opleidingen in het hbo. “De VH is enthousiast en beschouwt onderzoeksbekostiging in deze gevallen wenselijk. De VH denkt niet dat veel meer hogescholen wo-opleidingen zullen gaan aanbieden indien onderzoeksbekostiging wordt toegekend,”, zo schrijft de minister aan de Kamer.
Daarbij benadrukt de minister dat het in het hbo om specifieke wo-opleidingen gaat die zich op kleine doelgroepen richten. “De betrokken hbo-instellingen geven aan dat deze opleidingen een aanvulling zijn op de hbo-opleidingen die zij al aanbieden”, schrijft zij daarnaast.
De VSNU vreest een uitstralingseffect
De koepel van universiteiten, de VSNU, denkt hierover echter anders. “De VSNU is bang dat de onderzoeksbekostiging voor hogescholen een uitstralingseffect zal hebben en dat dit op gespannen voet kan komen te staan met de wettelijke taken van hogescholen en universiteiten.”
De VSNU vreest dat een onderzoeksopslag voor wo-opleidingen in het hbo ten koste zal gaan van de toch al niet toereikende onderzoeksbekostiging van universiteiten, zo schrijft de minister aan de Kamer. “Ook noemde men als argument dat de huidige wo-onderzoeksbekostiging reeds ontoereikend is en dat de vaste voet onderzoek bedoeld zou zijn voor instellingen met de wettelijke taak onderzoek te verrichten.”
Minister schat de uitstralingseffecten niet hoog in
De minister gaat echter niet mee in de kritiek van de VSNU en deelt het standpunt van de Vereniging Hogescholen; ook de minister verwacht namelijk niet een enorme toename van het aantal wo-opleidingen in het hbo. “Na mijn verkenning van de huidige situatie acht ik het vanuit dit principe wenselijk opleidingen aan verschillende instellingen op een gelijke wijze te bekostigen. Gezien het feit dat er nu maar drie hogescholen wo-opleidingen voeren en het al sinds 2004 mogelijk is, schat ik dit uitstralingseffect niet hoog in.”
De minister vindt voorts dat het extra geld dat hiermee gemoeid is, dat volgens haar ook maar een beperkt bedrag is, verrekend moet worden met het macrobudget voor het hoger onderwijs als geheel. “Het budget dat gemoeid is met de toekenning van onderzoeksbekostiging aan hogescholen met wo-opleidingen voor deze opleidingen is relatief beperkt. De extra kosten zullen ten laste moeten komen van de macrobudgetten wo en hbo.”
Minister gaat een wetsvoorstel voorbereiden
Hoewel de Tweede Kamer in de oude samenstelling nog tegen een wetswijziging was zoals die werd voorgesteld door D66, zijn de ambtenaren van de demissionair minister toch bezig met het voorbereiden van een wetsvoorstel dat de onderzoeksbekostiging voor wo-opleidingen in het hbo en het wo gelijk trekt.
Overigens zijn er ook universiteiten, zoals de Open Universiteit, die hbo-opleidingen aanbieden. Door de op handen zijnde wetswijziging kunnen deze universiteiten in aanmerking komen voor de bekostigingsopslag ‘ontwerp & ontwikkeling’, de opslag voor het praktijkgericht onderzoek in het hbo. Daarbij dient wel te worden vermeld dat de onderzoeksopslag voor het hele hbo 100 miljoen per jaar bedraagt, terwijl het onderzoeksdeel van de wo-onderwijsbekostiging een omvang heeft van 2,2 miljard per jaar. Hogescholen die wo-opleidingen aanbieden zullen dus meer profiteren van de wetswijziging dan universiteiten die hbo-opleidingen aanbieden.
