Bij ontwerpgericht onderwijs is de opleiding nooit af
De masteropleiding Computer Vision & Data Science van NHL Stenden is ingericht volgens de principes van Design Based Education (DBE), oftewel ontwerpgericht onderwijs. Omdat het werkveld waarop deze studie aansluit zeer veranderlijk is, is het vrijwel onmogelijk om studenten op alle toekomstige ontwikkelingen voor te bereiden. Met DBE ligt de focus op het werkproces in plaats van alleen de lesstof, waardoor studenten in korte tijd veel verschillende contexten leren kennen.
Het onderwijs direct in de praktijk brengen
“Bij ons staat het werkproces centraal,” verklaart Klaas Dijkstra, onderzoeker bij NHL Stenden, “omdat dat hetgeen is wat je een student wilt leren. Welke stappen moet je in welke volgorde doen om tot een oplossing te komen?” In korte ‘sprints’ van een paar weken werken studenten aan projecten die worden aangeboden door partners uit het werkveld. Daarbij werken studenten samen met een onderzoeker, die eindverantwoordelijk is. Aan het eind van een cyclus bieden ze hun oplossing voor het behandelde probleem aan bij de klant.
Daarnaast werkt de master niet met vakken maar met compacte ‘topics’. Een topic kan in ongeveer één dag worden gegeven. Het cursusmateriaal dat bij deze topics hoort is niet volledig uitgekristalliseerd, zodat ook leermateriaal dat net is ontwikkeld snel kan worden toegevoegd. Bij de topics horen oefeningen die de studenten direct kunnen toepassen in hun project. “Studenten werken niet alleen aan stukjes code om de coding skills te ontwikkelen. De oefeningen die ze doen staan in een teken van een oplossing voor een toekomstig project”, aldus Dijkstra.
Een belangrijk element van DBE is de ‘evolving course’; codes die de studenten bij projecten ontwikkelen, kunnen direct aan een topic worden toegevoegd, zodat andere studenten daarmee in het volgende semester alweer oefeningen kunnen doen. “Wij hadden bijvoorbeeld eerder nog niet zo veel gedaan met object tracking,” zegt Dijkstra, “maar nadat we een project met dit onderwerp deden, konden we dat proces gelijk doorgeven aan de volgende groep studenten.”
Onderwijs met veel begeleiding
Wat betreft de toetsing heeft deze master van NHL Stenden ervoor gekozen om holistisch te beoordelen. Dit houdt in dat studenten tijdens de verschillende projecten bewijsstukken van hun voortgang verzamelen in een portfolio. Dat kunnen notities, papers of zelfbedachte codes zijn. Hoewel er veel feedbackmomenten met de student plaatsvinden, wordt er op dat moment nog geen beoordeling gegeven. Het portfolio wordt pas aan het eind van een semester beoordeeld.
Volgens Jaap van de Loosdrecht, lector Computer Vision & Data Science bij NHL Stenden, ligt de kracht van DBE in de onzekerheid. “Veel onderwijs wordt gegeven met het oog op zekerheid voor de docent”, legt Van de Loosdrecht uit. “Ze gebruiken meerdere jaren dezelfde methode. De docent weet het antwoord op de vragen die hij ieder jaar aan de student stelt en soms ook welke vragen de studenten zullen stellen.” Bij DBE wordt juist de onzekerheid omarmd, omdat de docenten de antwoorden op de onderzoeksvragen van de studenten van tevoren niet weten, aldus Van de Loosdrecht. Zo leren de docenten ook continu nieuwe dingen.
De master van Dijkstra en Van de Loosdrecht heeft een heel lage student-docent ratio: vier studenten op één docent. Daardoor kan de opleiding intensieve begeleiding bieden en kwalitatief goed onderzoek doen, maar is de master ook erg duur. “Dit kunnen wij niet bekostigen uit de normale onderwijsbegroting”, geeft Van de Loosdrecht toe. “Daarom voeren wij betaalde onderzoeksprojecten uit voor het bedrijfsleven. Dankzij die extra financiering kunnen we goede begeleiding en onderzoek bieden.”
Werkproces centraal
De werkwijze die in de master wordt gehanteerd is lastig op grotere schaal in het onderwijs toe te passen. “De hele leeromgeving van deze master is een continue feedback factory”, zegt Harmannus Huizenga, senior onderwijsconsulant bij NHL Stenden. “De luxe van een ratio van vier op één is helaas niet voor alle opleidingen weggelegd. Toch geloven we dat DBE wel mogelijk is voor grotere opleidingen.”
Volgens Huizenga gaat het vooral om het centraal stellen van het werkproces en om het stellen van flexibele maar duidelijke leerdoelen. Dit houdt in dat niet van tevoren vaststaat welke theorie de student bestudeert, maar dat wel duidelijk is geformuleerd welk niveau van hen wordt verwacht. “De docenten weten niet zeker hoe een project zal lopen,” zegt Huizenga, “maar ze zetten de structuur van het werkproces goed neer. De voortgangsgesprekken ondersteunen het project in plaats van dat ze naar een toets toe werken.”
