Onbegrip docenten obstakel voor studenten met functiebeperking
Een aanzienlijk deel van de studenten in het hoger onderwijs heeft een ondersteuningsbehoefte, schrijft het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO). Volgens het ECIO zijn de eerste honderd dagen van een nieuwe opleiding cruciaal voor een succesvolle transitie. In een handreiking voor inclusief onderwijs roet het ECIO hoger onderwijsinstellingen daarom op om studenten met een functiebeperking in deze periode proactief te benaderen en een inclusief studieklimaat te creëren.
De cijfers van het aandeel studenten met een functiebeperking in het hoger onderwijs lopen uiteen, maar het ECIO acht het waarschijnlijk dat minimaal tien procent van de studentenpopulatie belemmering ervaart door een bijzondere omstandigheid, beperking, ziekte of aandoening. De handreiking van het ECIO draait zich niet alleen om studenten met een functiebeperking, maar om alle studenten met een ondersteuningsbehoefte. Onder deze groep vallen ook studenten met een ondersteuningsbehoefte vanwege bijzondere persoonlijke- of familieomstandigheden en studenten die hun opleiding combineren met topsport of ondernemerschap.
Negatieve houding van personeel is groot obstakel
Het ECIO benadrukt dat het voorstudenten met een functiebeperking belangrijk is om hun behoefte kenbaar te maken, zodat ze toegang krijgen tot de ondersteuning die een instelling biedt. Uit onderzoek van Nicole Brown, docent Onderwijs bij het UCL Institute of Education in Londen, blijkt dat veel studenten een bewuste kosten-batenanalyse maken bij een overweging om hun beperking kenbaar te maken. De student loopt namelijk het risico om gestigmatiseerd te worden terwijl de hulpmiddelen die de instelling aanbiedt niet altijd toereikend zijn.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Bewustzijn over ondersteuningsbehoeften
Eén van de belangrijkste obstakels voor studenten is de negatieve houding van het onderwijspersoneel. “Studenten verklaren dat docenten soms twijfelen aan hun bijzondere omstandigheid, beperking, ziekte of aandoening (zeker wanneer deze niet zichtbaar is), onderwijsprojecten niet willen aanpassen of twijfelen aan hun capaciteit om in het hoger onderwijs te studeren”, schrijft het ECIO. “Wanneer studenten met een ondersteuningsbehoefte het gevoel hebben dat ze voornamelijk een last zijn, zullen ze sneller uitvallen.”
In dit kader biedt het ECIO trainingen aan om het bewustzijn en de kennis van de docenten te verhogen. Bij deze trainingen worden instructies en strategieën besproken om studenten tegemoet te komen in hun behoeften. Het ECIO schrijft dat de houding van het onderwijspersoneel duidelijk verbetert nadat ze een training hebben gehad. Ook helpt het als de medewerker of docent in kwestie al ervaring heeft met het inspelen op de behoeften van studenten met een ondersteuningsbehoefte.
Flexibel onderwijs en gepersonaliseerde begeleiding
Daarnaast suggereert het expertisecentrum om de lessen en het lesmateriaal bij voorbaat divers en inclusief te maken. Docenten kunnen lesstof op verschillende manieren aanbieden, diversiteit bespreken en hun studenten laten kiezen tussen verschillende manieren van testen. In de handreiking staat een voorbeeld waarbij een docent de optie voor de studenten openlaat of zij een paper, een openboektentamen of een onderzoeksopdracht doen. Voor deze opdracht heeft de docent ongeveer evenveel voorbereidings- en nakijktijd nodig en de studenten kunnen zelf kiezen wat het best bij hen past.
Het ECIO constateert ook dat persoonlijke begeleiding voor studenten die daaraan behoefte hebben niet altijd beschikbaar is en niet altijd aansluit bij de precieze behoefte van de student. Bovendien is er veel onduidelijkheid rond de mogelijkheden van studentenbegeleiding. De handreiking moedigt hoger onderwijsinstellingen daarom aan om studenten proactief te benaderen, aangezien de transitie naar een nieuwe onderwijsinstelling extra uitdagend is voor studenten met een onderwijsbehoefte.
Autonomie niet verliezen
Zo stuurt Fontys Hogescholen haar studenten al na de eerste lesperiode een vragenlijst over hun tevredenheid over studiekeuze, motivatie, stress en geluk. Op deze manier kan de instelling kwetsbare studenten al vroeg identificeren en hen de juiste ondersteuning bieden. Ook bij de HAN en Saxion besteedt men veel aandacht aan de behoeften van instromende studenten.
Tot slot benadrukt het ECIO dat studenten met een ondersteuningsbehoefte niet het gevoel moeten krijgen dat ze hun autonomie verliezen. De intensiteit en vorm van de begeleiding moet worden afgestemd op de wensen van de student. “Begeleiding door medestudenten, waar geen machtsrelatie aanwezig is, vinden studenten een fijne laagdrempelige vorm van begeleiding,” schrijft het expertisecentrum.
