Te veel focus op cijfers werkt fraude onder studenten in de hand
In het onderzoek gaven twee focusgroepen – één bestaande uit studenten en één uit docenten – van een ICT-studie hun mening over een aantal voorgestelde maatregelen om fraude onder studenten tegen te gaan. In de studentengroep zaten tien derde- en vierdejaars ICT studenten en de docentengroep bestond uit vier Hbo ICT-docenten aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Fraude wordt genormaliseerd
Dankzij de komst van nieuwe technologieën is het makkelijker geworden om te frauderen, stelt Feenstra. Tussen 2011 en 2015 steeg het aantal fraudegevallen met 76 procent, blijkt uit documenten van examencommissies van vier universiteiten. Instellingen lijken niet in staat om de technologische vooruitgang bij te benen om fraude door studenten te voorkomen. Feenstra beschrijft een vermeend fraudegeval in het onderzoek, dat illustreert hoe het in de praktijk gaat. Studenten bleken in het schooljaar 2020-21 van tevoren toegang te hebben gehad tot de vragen en antwoorden van een toets. Een jaar eerder was namelijk dezelfde toets afgenomen en tijdens de bespreking hadden studenten foto’s gemaakt. Zij zetten de foto’s vervolgens online, waardoor studenten er een jaar later bij konden.
Tegelijkertijd is de context waarin de student zich bevindt belangrijk; als de student fraude van andere studenten ervaart, kunnen zij zich daaraan spiegelen waardoor fraude genormaliseerd wordt en een fraudecultuur ontstaat. Daarnaast kan de toegenomen prestatiedruk voor studenten tot meer fraudegevallen leiden, wat ook leidt tot een algemene houding waarbij fraude meer wordt geaccepteerd. Dit zou vaker voorkomen bij instellingen die een sterke focus op de prestaties leggen dan bij instellingen die het belang van kennisontwikkeling benadrukken, aldus Feenstra.
De studentengroep is het er dan ook over eens dat de beste maatregel tegen fraude een focus op leren in plaats van op cijfers is. De studenten geven aan dat ze nu vooral dingen uit hun hoofd leren om een toets te halen en vervolgens snel weer vergeten wat ze hebben geleerd. De docentengroep is echter verdeeld als het gaat om deze aanpassing. Ze verwachten dat het moeilijk zal zijn om de focus op de juiste manier te verleggen en geven aan dat het juist de studenten zijn die veel op cijfers gefocust zijn.
Gebrek aan kennis docent
Verder vinden beide focusgroepen het belangrijk dat de pedagogische vaardigheden van de docent goed zijn. Echter, de studenten vatten dit anders op dan de docenten. De docenten denken dat het vooral te maken heeft met vakinhoudelijke kennis. Ze zien wat dit betreft dat het personeelstekort problemen veroorzaakt; hierdoor zouden meer docenten worden ingezet die minder verstand hebben van het vak dan wenselijk. De docenten vermoeden dat als docenten genoeg vakinhoudelijke kennis hebben, ze dat overtuigender overbrengen en studenten de stof beter snappen en minder snel geneigd zullen zijn om te frauderen.
De studenten, daarentegen, vinden het juist belangrijk als docenten met passie en enthousiasme lesgeeft. Zelfs als de docent iets nog niet weet en samen met de studenten gaat zoeken naar een antwoord, waarderen de studenten het als er genoeg enthousiasme is.
Strenge, eenvoudige regels tegen fraude
Opvallend genoeg vonden studenten ook strikte handhaving van de regels belangrijk. Op navraag van ScienceGuide legt Feenstra uit dat dit waarschijnlijk komt doordat de studenten denken aan de gevolgen voor de gehele opleiding. Als er fraude wordt gepleegd bij een toets, kan de toets ongeldig worden verklaard waardoor studenten mogelijk hun diploma verliezen. Ook voor de waarde en het aanzien van de opleiding en de instelling kunnen fraudemeldingen schadelijk zijn.
Tot slot is het belangrijk dat de regels helder gecommuniceerd worden en eenvoudig zijn. Veel instellingen hebben de regels opgenomen in de Onderwijs en Examenregeling (OER), die soms wel honderd pagina’s telt. Hierdoor is het voor studenten bij groepsopdrachten of andere projecten niet altijd duidelijk wat fraude is en wat niet.
Docenten voelen weinig voor ethiek in het curriculum
Het viel Feenstra op dat beide focusgroepen weinig waarde hechten aan de morele ontwikkeling van studenten. De docenten voelen er weinig voor om er aandacht aan te besteden in het curriculum. Dit kan verklaard worden doordat het gaat om een ICT opleiding, waar de studenten en docenten meer gefocust zijn op cijfers en harde feiten en minder op vakken als ethiek. Desondanks is ICT volgens de onderzoeker bij uitstek een veld waarin ethiek behandeld moet worden, aangezien er belangrijke dilemma’s zoals hacken en privacy spelen.
