Basisbeurs en inkomensgrens aanvullende beurs toch hoger
Het ministerie van OCW heeft een internetconsultatie over de herinvoering van de basisbeurs online gezet. Begin deze maand debatteerde minister Dijkgraaf met Kamerleden over de hoofdlijnenbrief betreffende de nieuwe basisbeurs. De minister zou de consultatie de week erna af hebben, gezien de ambitie van het kabinet om de plannen voor de basisbeurs zo snel mogelijk rond te hebben, maar deze liep dus vertraging op.
Inkomensgrens aanvullende beurs en basisbeurs omhoog
In het meest recente voorstel wil Dijkgraaf de aanvullende beurs voor meer studenten beschikbaar maken. De inkomensgrens voor het ontvangen van de minimale aanvullende beurs wordt daarom flink verhoogd naar 70.000 euro. Onder het leenstelsel was de grens 53.900 euro. De minister hoopt zo de positie van de studenten met ouders met een middeninkomen te verbeteren. De aanvullende beurs blijft inkomensafhankelijk; studenten van ouders die tussen de 34.600 en de 70.000 euro verdienen, ontvangen een bedrag passende bij het betreffende inkomen. Studenten van wie de ouders 34.600 euro of minder per jaar verdienen, hebben recht op de maximale aanvullende beurs, net zoals tijdens het leenstelsel.
Daarnaast stelt Dijkgraaf voor om de basisbeurs vast te stellen op 273,90 euro per maand voor uitwonende studenten en 109,90 euro voor thuiswonende studenten. Dat is hoger dan het bedrag dat Dijkgraaf voorstelde in de hooflijnenbrief. Dit lijkt ten koste te gaan van de hoogte van de maximale aanvullende beurs; die wordt dan 401,34 euro in plaats van de eerdere 419,04 euro. Dit gaat in tegen de motie-Van Baarle, die werd aangenomen door de Tweede Kamer. Het totale bedrag dat studenten met een maximale aanvullende beurs ontvangen blijft wel gelijk aan wat zij onder het leenstelsel ontvingen.
Halvering collegegeld afgeschaft
Om de hogere inkomensgrens voor de aanvullende beurs en de hogere basisbeurs te bekostigen, wil het kabinet de halvering van het collegegeld afschaffen. Deze regeling was vanaf 1 september 2018 van kracht voor eerstejaars studenten en voor eerste- en tweedejaars studenten op de lerarenopleiding en zorgopleidingen. Het kabinet hoopte hiermee de financiële drempel voor aspirant-studenten te verlagen en meer mensen te motiveren om de lerarenopleiding te volgen.
In het wetsvoorstel staat dat de halvering van het collegegeld een erg generieke maatregel is geweest en dat het kabinet de middeninkomens met een meer gerichte maatregel wil ondersteunen, zoals de verhoging van de inkomensgrens voor de aanvullende beurs. De hoogte van het collegegeld voor het schooljaar 2023-24, het jaar dat de nieuwe basisbeurs in gaat, is nog niet bekend. Het collegegeld voor het jaar 2022-23 bedraagt 2.209 euro; aangezien deze gekoppeld is aan de inflatie, zal de hoogte waarschijnlijk flink oplopen.
De basisbeurs en de aanvullende beurs worden, net als voor de invoering van het leenstelsel, prestatiebeurzen. Dat betekent dat het bedrag dat de studenten ontvangen in eerste instantie een lening is, die wordt omgezet in een gift als de student binnen tien jaar een diploma haalt. Studenten met een functiebeperking of chronische ziekte komen in aanmerking voor een verlenging van deze termijn van één jaar.
Ouders met een hoger inkomen zouden meer bijdragen
In het wetsvoorstel staat verder dat de minister het niet-gebruik van de aanvullende beurs wil terugdringen. Uit onderzoek van het CPB blijkt dat een kwart van de eerstejaars studenten in 2020 die recht hadden op een aanvullende beurs, daar geen gebruik van maakten. Bovendien sloot 41 procent van deze studenten toch een lening af. DUO heeft daarom haar communicatie over de aanvullende beurs reeds verbeterd. Daarnaast wil de minister ook het aanvraagsysteem van de studiefinanciering aanpassen.
Het kabinet gaat ervan uit dat ouders met een hoger inkomen meer bijdragen aan de studie van hun kind. Echter, wanneer ouders veel verdienen, maar ook de lasten dragen van een groot gezin, is het niet altijd mogelijk om al hun kinderen financieel te ondersteunen. In een reactie op de consultatie staat; “Ik kom niet voor de aanvullende beurs in aanmerking, omdat mijn ouders te veel verdienen. Maar daarbij rekenen ze niet dat we met een gezin van veertien zijn, inclusief ouders, en dat het voor mijn ouders onmogelijk is om alle kinderen te compenseren voor de aanvullende beurs”, zo zegt een student uit het Zeeuwse Kruiningen.
