Dijkgraaf verkent nieuwe varianten basisbeurs binnen coalitieafspraken
Minister Dijkgraaf wil verschillende variaties op de nieuwe basisbeurs verkennen, maar alleen binnen de coalitieafspraken, bleek uit een debat over de hoofdlijnen van de herinvoering van de basisbeurs. Het CDA, D66, de VVD, de SGP, de BBB, Volt en de ChristenUnie vroegen meer aandacht voor studenten met ouders met een middeninkomen. GroenLinks, DENK, Partij van de Dieren, SP en de FvD vroegen zich daarnaast af – samen met de BBB en Volt – of het begrote bedrag van 1 miljard wel afdoende is om recht te doen aan de behoefte van alle studenten.
Het beste instrument om de middeninkomens te steunen
In een hoofdlijnenbrief aan de Tweede Kamer, waar ScienceGuide eerder over berichtte, schetste minister Dijkgraaf een aantal variaties op de herinvoering van de basisbeurs. De nieuwe basisbeurs blijkt lager uit te vallen dan die in 2015, terwijl de maximale hoogte van de aanvullende beurs gelijk blijft aan die van afgelopen jaar. Verschillende partijen vroegen zich daarom af of er wel voldoende aandacht is voor de middeninkomens. “Het waren met name de middeninkomens die de dupe werden van het leenstelsel”, merkte Harry van der Molen (CDA) op. Volgens hem moet de inkomensgrens voor een aanvullende beurs verhoogd worden van 53.900 naar 70.000 euro per maand, zodat ook de middeninkomens aanspraak maken op een (deel van de) aanvullende beurs.
Ook volgens Jeanet van der Laan van D66 kan de nieuwe basisbeurs ‘socialer’. “Met een anderhalf salaris is het niet te doen om ook nog bij te dragen aan de studie van je kind”, stelde ze. “Tegelijkertijd komen deze studenten niet in aanmerking voor een aanvullende beurs.” Ook de VVD, de SGP, de BBB, Volt en de ChristenUnie willen de financiële positie van studenten met ouders met een middeninkomen versterken.
Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie vroeg daarom aan de minister wat het beste instrument was om de middeninkomens te steunen: het verhogen van de basisbeurs of het verschuiven van de inkomensgrens van de aanvullende beurs. Volgens Dijkgaaf kunnen beide middelen ingezet worden, maar moet er dan wel met geld worden geschoven. “We zouden meer met de middeninkomens kunnen doen door de maximale hoogte van de aanvullende beurs te verlagen. Dan spreidt je dat bedrag iets anders uit,” zei de minister. “Er zijn veel varianten mogelijk, maar we gaan uit van een getrapt model waarmee we zo veel mogelijk van de middeninkomens proberen te vangen.”
‘Jongeren voorop, niet de coalitieafspraken’
Verschillende partijen beklaagden zich over de hoogte van het budget. Stephan van Baarle van DENK en Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren wilden weten hoe het kabinet op een bedrag van één miljard is uitgekomen, maar de minister kon daarop geen antwoord geven. “Ik was niet bij deze besprekingen, maar dit is wat de coalitiepartijen hebben afgesproken”, zei Dijkgraaf. “Met een miljard kunnen we een heel eind komen met een fatsoenlijk stelsel dat dicht komt in de buurt van de verwachtingen.”
Dit oogstte echter veel verontwaardiging onder oppositiepartijen. “U bent de minister,” zei Lisa Westerveld (GroenLinks). “U kunt aan de knoppen draaien. U kunt in de ministerraad met de vuist op tafel slaan en zeggen dat er meer nodig is.” Volgens Van Baarle breekt de minister zo de belofte van een nieuwe bestuurscultuur. “We moeten de jongeren vooropstellen en niet de afspraken uit het coalitieakkoord”, stelde hij. De minister hield echter voet bij stuk. “Ik zie het als mijn taak om die miljard zo slim mogelijk uit te geven, maar dat is het kader waarin ik mijn opdracht heb.” DENK diende daarop een motie in om de minister te vragen de opties om het budget te vergroten te verkennen.
Collegegeldhalvering
Het CDA en D66 vroegen zich daarom af of er binnen het budget van OCW er geen mogelijkheden zijn om geld vrij te spelen voor de basisbeurs. Echter, Dijkgraaf waarschuwt om niet te veel pijn op andere plekken te veroorzaken om de basisbeurs maar te spekken. Over een eventuele afschaffing van de collegegeldhalvering liet Dijkgraaf zich echter positief uit. “Dat is een heel generieke maatregel die voor iedereen geldt”, zei hij. Dit geld zou volgens hem gebruikt kunnen worden om gericht de inkomens te helpen die meer ondersteuning nodig hebben. Het CDA en de VVD dienden daarom een motie in waarin ze de minister vroegen deze optie te verkennen.
Het ministerie gaat nu aan de slag met de voorstellen vanuit de Kamer, waaronder het verbreden van de aanvullende beurs. Binnen een week moet dat voorstel klaar zijn voor de internetconsulatatie, zodat alle burgers op het voorstel van het kabinet kunnen reageren. De ambtenaren van OCW maken de minister namelijk al sinds zijn aantreden attent op de krapte van het tijdspad voor de herinvoering van de basisbeurs. Veel tijd voor debat en heroverweging lijkt er niet te zijn.
