Europese Commissie wil tachtig miljard investeren in hoger onderwijs
De Europese Commissie wil ongeveer tachtig miljard euro uitgeven aan vijftig verschillende initiatieven die de positie van Europese hoger onderwijsinstellingen moeten verbeteren. Op 18 januari publiceerde de Commissie de European Strategy for Universities waarin deze voorstellen staan. De Europese ministers die over het hoger onderwijs gaan hebben deze voorstellen op 5 april aangenomen. Tijdens een digitale bijeenkomst, georganiseerd door de Universiteit Maastricht, presenteerde Vanessa Debiais-Sainton, hoofd van de Afdeling van Hoger Onderwijsbeleid van de Europese Commissie, de Europese plannen voor de komende vijf jaar.
“Onze samenleving heeft, meer dan ooit, de bijdrage van het hoger onderwijs nodig”, zei Debiais-Sainton. “Europa verandert snel en heeft te maken met grote uitdagingen op geopolitiek, klimatologisch, digitaal en demografisch vlak. Daarbij is Europa ook geraakt door de grootste mondiale gezondheidscrisis van de eeuw.” Volgens Debiais-Sainton is het daarom belangrijk om de positie van hoger onderwijsinstellingen op Europees niveau te versterken. “Het hoger onderwijs en de onderzoeksector spelen een essentiële rol in het vormen van duurzame en weerbare samenlevingen en economieën.”
Een Europees diploma
De komende vijf jaar wil de EC de positie van Europese instellingen versterken door middel van vijftig initiatieven. De Commissie wil onder andere het European Universities Initiative uitbreiden; in 2024 zouden vijfhonderd hoger onderwijsinstellingen daaraan moeten meedoen, ongeveer tien procent van alle Europese hoger onderwijsinstellingen. Deze samenwerkingen worden gefinancierd vanuit het Erasmus+ budget van ongeveer 1,1 miljard euro, zei Debiais-Sainton. Momenteel zijn er 41 zogeheten Europese Universiteiten zoals YUFE, CHARM-EU en RUN-EU (waarbij respectievelijk de Universiteit Maastricht, de Universiteit Utrecht en NHL Stenden zijn aangesloten). Dat aantal moet groeien naar zestig.
Daarnaast werkt de Commissie aan een joint European degree. Daarmee kunnen Europese hoger onderwijsinstellingen in samenwerking een collectieve opleiding ontwikkelen, wat zou resulteren in een Europees diploma. De Europese Commissie heeft niet de bevoegdheid om diploma’s uit te delen, gaf Debiais-Sainton toe. Daarom zal het diploma wel worden uitgereikt door een bevoegde instelling in een van de lidstaten maar tegelijkertijd voldoen aan Europese criteria die met alle lidstaten overeengekomen zijn. Momenteel lopen er pilots waarbij een Europees ‘label’ aan diploma’s wordt toegevoegd.
Tot slot worden universiteiten in de strategie van de EC aangemoedigd om hun democratische normen en waarden uit te dragen. “Universiteiten moeten de vrijheid van hun studenten waarborgen; de vrijheid van meningsuiting, van gedachten van leren en van onderzoek. We moeten deze waarden, die soms onder druk staan – niet alleen door invloeden buiten Europa maar ook binnen Europa – blijven uitdragen en beschermen.” Zo wordt er gewerkt aan handreikingen die universiteiten moeten helpen om diversiteit en inclusiviteit te verbeteren. “We zullen bijvoorbeeld een roadmap ontwikkelen voor universiteiten om de ondervertegenwoordiging van vrouwen aan te pakken”, aldus Debiais-Sainton.
‘Bundel de krachten’
De Commissie verwacht ongeveer tachtig miljard te investeren in het hoger onderwijs in de periode 2021-27. “Dat is een substantieel bedrag – uniek in de geschiedenis van de EU – voor de implementatie van de European Strategy for Universities ter ondersteuning van de hoger onderwijssector. Om de strategie te realiseren hebben we de samenwerking van de lidstaten en instellingen nodig, aangezien er veranderingen zullen plaatsvinden op instellingsniveau.”
De EC spoort de EU-lidstaten daarom aan tot acties die op nationaal niveau de juiste omstandigheden creëren voor de implementatie van gezamenlijke transnationale opleidingen en joint degrees, vertelde Debiais-Sainton.
De eerstvolgende consultatie met rectors van Europese instellingen zal in mei plaatsvinden. Op 23 en 24 juni vindt een EU-top plaats waar onder andere het thema ‘onderwijs en onderzoek’ zal worden besproken. Daar zullen ook de verschillende acties uit de European Strategy for Universities worden besproken.
Brain-drain in Oekraïne voorkomen
Tot slot verklaarde Debiais-Sainton dat de Europese Commissie achter Oekraïne staat en dat er geld wordt vrijgemaakt om Oekraïense instellingen, studenten en academici te helpen. Ze loofde de initiatieven die instellingen al hebben getoond en moedigt alle instellingen aan om Oekraïense studenten en academici te verwelkomen.
“We hebben een voorstel ingediend waarin we vragen om geld uit het Erasmus+ budget, ongeveer twintig miljoen euro, volgend jaar al uit te keren in plaats van uitgesmeerd over de komende vijf jaar. Daarnaast hebben we contact met hoger onderwijsinstellingen in het land om te kijken hoe we ze het best kunnen ondersteunen.” De Commissie hoopt zo een brain-drain te voorkomen en Oekraïense hoger onderwijsinstellingen in staat te stellen zich te richten op de wederopbouw van het land.
