Uitbreiding promotierecht draagt bij aan breder Erkennen en Waarderen
Sinds 2017 hebben universiteiten de mogelijkheid gekregen om het promotierecht, dat voorheen alleen aan hoogleraren werd gegeven, ook toe te kennen aan niet-hoogleraren. Op die manier wilde de overheid meer carrièremogelijkheden bieden voor Universitair Hoofddocenten (UHD’s).
In opdracht van OCW is nu door CHEPS en Technopolis een eindevaluatie gemaakt waarin specifiek is gekeken naar de impact die de uitbreiding van het promotierecht heeft gehad op onderzoekers, promovendi en het Nederlandse wetenschapssysteem. Het onderzoek is kwalitatief gedaan middels interviews en focusgroepen; daarnaast is er gebruikgemaakt van databronnen.
Universiteiten worden aantrekkelijker voor buitenlands talent
De verruiming van het promotierecht maakt het mogelijk dat Nederlandse universiteiten als werkgevers een beter loopbaanperspectief kunnen aanbieden om buitenlandse onderzoekers te interesseren voor een UHD-vacature in Nederland. Ten opzichte van een aantal gelijksoortige wetenschapssystemen is daarmee een comparatief nadeel weggenomen, zo luidde de rationale achter het experiment.
Volgens de onderzoekers van CHEPS is echter niet vast te stellen dat de verruiming van het promotierecht heeft geleid tot een grotere aantrekkingskracht van de Nederlandse wetenschap voor buitenlandse onderzoekers. Wel is in kwalitatieve termen vast te stellen dat de universiteiten zich in hun wervingsbeleid gesteund voelen omdat zij het promotierecht aan sollicitanten in het vooruitzicht kunnen stellen. Desalniettemin zijn
persoonlijke factoren en de kwaliteit van het Nederlandse wetenschapssysteem belangrijker in de keuze van onderzoekers om hun carrière in Nederland voort te zetten.
Volgens veel geïnterviewde UHD’s draagt de uitbreiding ook bij aan het breder Erkennen en Waarderen van onderzoekers. Veel geïnterviewde UHD’s verwijzen naar de formele erkenning voor hun werk als begeleider als belangrijkste directe impact van de uitbreiding van het promotierecht. Deze erkenning wordt door velen gezien als een belangrijk onderdeel van de algehele beweging tot herwaarderen van ‘erkennen en waarderen’.
Wat is nog het verschil tussen een UHD en een hoogleraar?
Veel UHD’s verwachten dat deze uitbreiding de academische hiërarchie verder zal doen afvlakken, wat tot nieuwe spanningen kan leiden. Sommige geïnterviewde UHD’s zien die afvlakking als een van de grote voordelen van de uitbreiding van het promotierecht; andere UHD’s vragen zich echter af wat hun werk nog onderscheidt van dat van de hoogleraar, zeker wanneer een UHD al veel managementtaken op zich heeft genomen.
De uitbreiding van het promotierecht doet niet meteen wonderen voor de loopbaanontwikkeling van UHD’s, geven zij zelf aan. Zo leven er bij veel UHD’s, zowel degenen met als zonder het promotierecht, vragen en onzekerheden over het loopbaanperspectief binnen het Nederlandse wetenschapssysteem.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Met name gezien de beperkte middelen die via NWO beschikbaar komen voor UHD’s die nieuwe lijnen willen ontwikkelen en gezien de beperkte ruimte voor toekenning van hoogleraarsposities aan Nederlandse universiteiten zien veel UHD’s slechts een beperkt loopbaanperspectief, concluderen de onderzoekers.
Uitbreiding promotierecht als zoethoudertje
Sommige UHD’s hebben zelfs het gevoel dat ze aan het lijntje worden gehouden en dat de uitbreiding van het promotierecht wordt gebruikt als een zoethoudertje dat hen ervan moet weerhouden om op korte termijn hun heil ergens anders te zoeken.
Ook de kwaliteit van de promoties is door de onderzoekers bekeken. Die gaat volgens de eindevaluatie omhoog omdat er meer wetenschappers zijn om promovendi te begeleiden. Daarmee is er meer ruimte voor maatwerk en intensievere begeleiding en kunnen de begeleidingsteams ook meer op inhoud worden vormgegeven. Ook promovendi zelf ervaren de begeleiding door UHD’s in plaats van hoogleraren niet als kwaliteitsverlies. De functie hoogleraar of UHD is niet bepalend voor de kwaliteit van de begeleiding, aldus de geïnterviewde promovendi.
Er moet meer eenduidigheid komen over het promotierecht
De onderzoekers sluiten af met een aantal aanbevelingen. Zo moet er meer eenduidigheid komen tussen universiteiten met betrekking tot het promotierecht, in ieder geval binnen de disciplines. Dat kan ook de mobiliteit van onderzoekers tussen universiteiten verbeteren.
Ook wordt de universiteiten geadviseerd om monitoring van de kwaliteit van de begeleiding te professionaliseren. Door deze resultaten van de monitoring explicieter mee te nemen in het beleid kunnen die ook meegenomen worden in het bredere debat over Erkennen en Waarderen.
