AWTI gaat Erkennen en Waarderen-programma evalueren
Van der Woude stelde eerder al Kamervragen over Erkennen en Waarderen en uitte tijdens het debat de zorg dat het programma de internationale positie van de Nederlandse wetenschap bedreigt. “Heel grote Amerikaanse onderzoeksfinanciers zoals NIH en NSF doen niet op deze manier mee aan deze beweging. Dat we met deze beweging dalen op de internationale rankings wordt op de koop toegenomen. Hoe is het – wat je ook van rankings vindt – geen probleem voor onze internationale positie als wij dalen op rankings? Die vraag kan niet worden afgedaan met ‘veel landen doen mee en we maken ons geen zorgen’, zoals dat in het antwoord op mijn schriftelijke vragen stond”, zei ze tijdens het debat.
In de motie van Van der Woude en Van der Molen wordt minister Dijkgraaf daarom opgeroepen om een onafhankelijke evaluatie van het Erkennen en Waarderen-programma te laten uitvoeren. Die evaluatie moet zich specifiek niet alleen op de voortgang van het programma richten maar eveneens de invloed van het programma op de internationale positie van de Nederlandse wetenschap beoordelen.
Hoe wordt wetenschappelijke kwaliteit vastgesteld?
De AWTI wordt op pad gestuurd met de vraag hoe de kwaliteit van wetenschap kan worden vastgesteld op een wijze die objectief is en recht doet aan de verschillen tussen wetenschappelijke disciplines, typen onderzoek, typen rollen van onderzoekers en type onderzoekers. In een briefadvies moet inzichtelijk worden gemaakt wat bekend is over objectieve manieren om wetenschappelijke kwaliteit vast te stellen en wat de voor- en nadelen van deze wijzen van vaststelling zijn.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Critici van het Erkennen en Waarderen-programma uitten al langer de zorg dat het Erkennen en Waarderen-programma, dat in wezen is gericht op het personeelsbeleid van universiteiten, ten koste van wetenschappelijke excellentie zal gaan. De AWTI gaat nu onderzoeken hoe een definitie van wetenschappelijke kwaliteit verschilt wanneer deze wordt gebruikt voor personeelsbeleid of voor de toekenning van onderzoeksfinanciering. Daarnaast zal worden onderzocht hoe ontwikkelingen in de wetenschap invloed hebben op de definitie van kwaliteit.
Invloed Erkennen en Waarderen op internationale positie
Tevens heeft de AWTI de opdracht om te onderzoeken hoe de internationale positie van de Nederlandse wetenschap kan worden beïnvloed door de wijze van vaststellen van wetenschappelijke kwaliteit. In dat licht wordt de adviesraad gevraagd wat de internationale positie van de Nederlandse wetenschap nu is, of deze positie aan verandering onderhevig is en, zo ja, welke factoren daarvoor zorgen.
Met betrekking tot de internationale positie is het tevens van belang om te bezien hoe wetenschappelijke kwaliteit in andere landen wordt vastgesteld. Zo stellen Van der Woude en Van der Molen in hun motie dat Erkennen en Waarderen internationaal niet de norm is, waardoor Nederlandse universiteiten mogelijk zullen dalen op de internationale rankings als zij het programma toch omarmen. Tijdens het debat onderkende minister Dijkgraaf dat risico. “We moeten niet té ver vooroplopen, want dan ben je ineens heel kwetsbaar als onderdeel van een internationaal systeem”, zei hij.
Zelfs VU-rector Jeroen Geurts, een van de landelijke trekkers van het Erkennen en Waarderen-programma, gaf eerder al aan dat de positie van de Nederlandse wetenschap niet onder het Erkennen en Waarderen-programma moet lijden. “Het Erkennen en Waarderen-programma gaat nog steeds over de beste wetenschap; we willen als Nederland competitief blijven richting de rest van de wereld en bovenaan de lijstjes staan”, zei hij. Dat die lijstjes zijn gebaseerd op onwelgevallige factoren zag hij destijds als een probleem dat nog verholpen moet worden.
Dalen in de rankings is niet erg
Tegelijkertijd gaf de VU, weliswaar nog voordat Geurts aantrad als rector, in het jaarverslag aan dat een daling in de rankings als een voor lief te nemen gevolg van het Erkennen en Waarderen-programma werd gezien. Ook andere trekkers van Erkennen en Waarderen vrezen een daling in de rankings niet, zij het vaak vanuit fundamentele kritiek op de rankings zelf.
De AWTI zal in de komende tijd onderzoeken hoe de wetenschappelijke kwaliteit buiten Nederland wordt vastgesteld. Als dat voornamelijk op basis van h-indexen en impactfactoren gebeurt, dan zal het doorvoeren van het Erkennen en Waarderen-programma mogelijk een daling in de internationale rankings tot gevolg hebben.
