Het hbo wil meer ambitie met het praktijkgericht onderzoek
Na ruim twee jaar werd er weer een VH-congres georganiseerd. Honderden mensen uit het hbo kwamen naar Den Bosch om collega’s te spreken en ideeën uit te wisselen. Daarnaast gingen bestuurders en minister Dijkgraaf in gesprek over de stand van zaken in het hbo.
Aan het begin van de dag deed de voorzitter van de VH, Maurice Limmen, de oproep om in het hbo meer mensen op te leiden. “We hopen dat heel veel mensen in Nederland in de toekomst voor het hbo gaan kiezen. Dat doen we niet omdat we het nu eenmaal fijn vinden om zoveel studenten te hebben, maar dat doen we omdat we ervan overtuigd zijn dat al die maatschappelijke transities niet kunnen plaatsvinden zonder het hbo.”
We mogen wel wat trotser zijn
Volgens de voorzitter van de hbo-koepel mogen hogescholen wel wat meer uitstralen dat ze antwoord hebben op grote uitdagingen op de arbeidsmarkt. “We mogen wel wat trotser zijn op wat wij allemaal bereiken. Ik geef een voorbeeld; we weten dat de arbeidsmarkt polariseert en dat betekent dat er meer hoogopgeleiden nodig zijn op de arbeidsmarkt. Meer specifiek: hoogopgeleide professionals die wetenschappelijke kennis kunnen omzetten in de beroepspraktijk. Kortom, onze hbo-studenten zijn heel hard nodig. Ik vind het dus fantastisch om te zien dat we proberen om mbo-studenten met ambitie zoveel mogelijk te begeleiden naar het hbo-niveau. Bij de Associate degree vindt een meteoorachtige ontwikkeling plaats.”
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Ook gaf Limmen aan waar er nog wel een tandje bij mag, en dat is in het masteronderwijs in het hbo. “Bij die zelfbewuste houding hoort ook dat we aangeven waar we tegen grenzen aanlopen. Dan heb ik het bijvoorbeeld over het masteronderwijs, dat moeten we echt significant verder ontwikkelen. Wij denken dat er vraag naar is op de arbeidsmarkt. Daarom is mijn oproep richting de politiek: het masteronderwijs zal en moet zich verder doorontwikkelen.”
Nergens zoveel geleerd als op het hbo
De nieuwe minister van OCW hield de zaal met toehoorders voor dat hij als student nergens zoveel had geleerd als in het hbo. “Ik heb mijn opleiding aan het hbo niet afgemaakt, maar ik heb wel gestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie en ik zeg vaak dat het misschien voor mij wel de meest ingrijpende ervaring is in mijn hele leven.”
Aanstaande vrijdag maakt minister Dijkgraaf bekend wat hij met het geld uit het coalitieakkoord wil gaan doen. Hij preludeerde daarop door al te zeggen dat niet alle hogescholen hetzelfde moeten doen. “Ik denk wel dat we keuzes moeten maken, waar we wat doen. Nederland kan wat betreft het onderwijs heel de wereld aan. Er is niet een discipline, een vaardigheid of een activiteit waar wij ons niet met de beste van de wereld kunnen meten. Dat doen wij echter als land; naarmate je meer samenwerkt, kun je een betere rolverdeling komen. Wij willen in Nederland alle bordjes in de lucht houden, maar niet iedereen hoeft noodzakelijkerwijs zelf alle bordjes in de lucht te houden.”
Een belangrijk onderdeel van de dag was de bekendmaking van pilots met het professional doctorate (PD), een eigenstandig doctoraatstraject in het hbo. Zo is er een doorlopende leerlijn van de Associate degree naar een hbo-bachelor, hbo-master en PD-traject. De nieuwe Professional Doctorate is van gelijkwaardig niveau als een universitaire PhD maar heeft een ander karakter en een andere internationaal erkende titel.
Het onderwijs moet ook lerend blijven
Volgens Dijkgraaf is dit een volgende stap in de doorontwikkeling van het stelsel. “We gaan nu deze pilots doen, dat is een goed idee. Ik begrijp dat er tegelijkertijd ook een voorbereiding loopt op de wijze waarop we dit in de wet kunnen verankeren. Ik vind het mooi dat we nu kunnen beginnen. Dit laat wel zien dat we in het onderwijs ook lerend moeten blijven.”
Ook de bestuursvoorzitter van NWO, Marcel Levi, is enthousiast over dit nieuwe traject in het hbo. “Ik denk dat studenten die aan de hogeschool studeren en afstuderen en vervolgens een belangrijke baan krijgen in de samenleving nu beter zullen weten wat wetenschappelijk onderzoek is en wat het betekent voor zo’n positie. Hoe kun je daar nu anders achter komen door er zelf ervaring mee op te doen? Dan moet je dus ook docenten hebben die wetenschappelijk onderzoek doen.”
Lector werd verteld om niet naar het hbo te gaan
Anka Mulder, de bestuursvoorzitter van Saxion Hogeschool en trekker van het programma met de Professional Doctorate, kwam met een voorbeeld uit haar eigen hogeschool. “Een lector werd door zijn omgeving verteld om niet aan een hogeschool te gaan werken. Hij vertelde dat zijn omgeving het hem afraadde toen hij de switch maakte van het wo naar het hbo. Die zeiden: ‘je bent te ambitieus, je bent excellent, hogescholen spelen in een andere divisie.’”
“Hij heeft toch die switch gemaakt want hij is nu lector bij ons”, zo vertelde Mulder verder. “Voor mij is dit verhaal illustratief. Natuurlijk wil je dat alle studenten, docenten en onderzoekers in zowel het wo als het hbo dezelfde drive en ambitie hebben en allemaal gaan voor excellentie. Als ik dan aan het Professional Doctorate denk, is dat voor mij het symbool van de eigen drive, ambitie en excellentie in het hbo. Je kunt denken dat het maar een technisch dingetje is, maar het is een systeemverandering. Ik ben daar super trots op.”
Onderkoeld gebruik van het masteronderwijs
Aan het slot van het ochtenddeel sloot Rob Verhofstad, de bestuursvoorzitter van de HAN, af met de oproep waarmee Maurice Limmen eerder die ochtend was begonnen. “Ik denk dat er nog heel veel te doen is. We hebben een kans en een opdracht gekregen om de professionele masters neer te zetten. Daar maken we nog wat onderkoeld gebruik van; daar kunnen we nog heel veel meer doen.”
Verhofstad deed de oproep om naast het streven naar impact ook te investeren in de basis van het praktijkgericht onderzoek. “Wij worden door de buitenwereld bevraagd over de impact die je kan bereiken voor grote maatschappelijke uitdagingen. Dat is mooi, zeker in een tijd waar vanuit de regering miljarden klaarliggen om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Maar we moeten ons niet laten verleiden door vol in te zetten op maatschappelijke impact, want we hebben ook nog wel wat te doen om het fundament steviger te maken, om ervoor te zorgen dat onze onderzoekspyramide in het hbo steviger en beter gefinancierd wordt. Zo krijgen we de ruimte om te groeien.”
Dat daar nog een wereld te winnen is in vergelijking met universiteiten illustreerde de HAN-voorzitter met een voorbeeld. “Bij universiteiten zit 1 hoogleraar op 100 studenten, bij ons is het 1 lector op 700 studenten. Dat laat zien hoe het praktijkgericht onderzoek wordt gefinancierd. Daar moeten we echt verder bouwen. Dat vraagt om een stevige basis, zodat de studenten die we opleiden voor die te krappe arbeidsmarkt ook professionals zijn die onderzoekscapaciteiten hebben en creatief zijn, zodat ze de beroepspraktijk kunnen innoveren.”
