Kabinet overweegt aanpassing van bekostiging, studiefinanciering en collegegeld naar vraag arbeidsmarkt
Om de arbeidsmarktkrapte in Nederland op te lossen zijn er gevoelige keuzes nodig, zo staat in een notitie voor Directeuren-Generaal van verschillende ministeries, waaronder die van OCW, zorg, werkgelegenheid, Economische Zaken en Financiën. Onlangs heeft het kabinet een Kamerbrief gestuurd over de aanpak van de krapte op de arbeidsmarkt. Daarin staan echter nog geen vergaande maatregelen die het tekort heel snel kunnen aanpakken. Daarom onderzoekt het kabinet ook onorthodoxe maatregelen om de nijpende tekorten het hoofd te kunnen bieden. Een ambtelijke werkgroep heeft een groslijst opgesteld van maatregelen die het arbeidsmarkttekorten snel kunnen oplossen.
Studiefinanciering afstemmen op studiekeuze
Het kabinet ziet in dat niet alleen werkgevers en werknemers maar ook onderwijsinstellingen aan zet zijn om zelf aanvullende maatregelen te nemen. De eerste voorgestelde maatregel voor het hoger onderwijs is om de studiefinanciering die een student ontvangt te laten afhangen van de arbeidsmarktrelevantie van de gevolgde opleiding. Kortom, hoe arbeidsmarktrelevanter de gevolgde opleiding, hoe meer studiefinanciering een student ontvangt. Aan een dergelijke maatregel zitten wel wat risico’s, zo blijkt uit de onorthodoxe denkexercitie van de ambtelijke werkgroep. De markt is slecht te voorspellen deze maatregel zou de vrije studiekeuze onder druk zetten en studenten zullen eerder afhaken als ze onvoldoende gemotiveerd zijn.
De werkgroep oppert ook om de bekostiging van instellingen te herzien op basis van het opleidingsaanbod en de arbeidsmarktrelevantie. Een minder vergaande maatregel op dit punt is om middels een convenant bindende afspraken te maken met het mbo en het hoger onderwijs over de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Een risico hierbij is wel dat de toewijding van het hoger onderwijs vergroot moet worden om het aantal studenten in opleidingen voor tekortsectoren te verhogen, zo staat in de groslijst van het kabinet.
Bonus na afstuderen
Een andere financiële prikkel voor een goede doorstroom naar de arbeidsmarkt is om onderwijsinstellingen te belonen voor een snelle doorstroom van studenten naar een (goed betaalde) baan. Ook een bonus of een verlaging van het collegegeld geven aan studenten in tekortsectoren wordt als mogelijkheid genoemd, evenals de werving van internationale studenten.
De meest onorthodoxe maatregel die voorgesteld wordt op het gebied van onderwijs is het invoeren van een dienstplicht die is gericht op maatschappelijke tekortsectoren. Geen van de ministeries heeft veel fiducie in die oplossing omdat het wordt gezien als een fundamentele inbreuk op vrijheid van mensen, maar het voorstel wordt wel geopperd.
