Familie en studiebegeleider belangrijk voor studentsucces niet-westerse student
Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond trekken vaak aan het kortste eind. In het hoger onderwijs is dat niet anders, blijkt jaar na jaar uit rapportages zoals de Staat van het Onderwijs en de Monitor Beleidsmaatregelen. Hun studentsucces blijft achter.
Zestien procent van de studenten in het hoger onderwijs heeft een niet-westerse migratieachtergrond. Zowel de studieuitval als het wisselen van studie is bij hen bijna twee keer zo hoog dan bij studenten zonder migratieachtergrond. Ook het diplomarendement loopt sterk uiteen. Waar de helft van de studenten zonder migratieachtergrond binnen vijf jaar een diploma haalt, geldt dit voor slechts een derde van de studenten met een niet-westerse migratieachtergrond.
Na het afstuderen is die ongelijkheid overigens niet voorbij. Studenten met een niet-westerse migratieachtergrond hebben vaker moeite met het vinden van werk dan afgestudeerden zonder migratieachtergrond – een gegeven dat doet denken aan de stagediscriminatie waarmee studenten met een niet-westerse migratieachtergrond vaker te maken krijgen.
Studentsucces studenten met niet-westerse migratieachtergrond
Om iets aan deze problematiek te doen, hebben onderzoekers van Avans Hogeschool en de Open Universiteit onderzocht hoe het studiesucces van deze groep studenten kan worden verbeterd. Onder ‘studiesucces’ verstaan zij “zowel het succesvol studeren (hoe goed doet de student het op school qua doorlopen van de studie?) als participeren (hoe goed ontwikkelt de student in maatschappelijk opzicht zich persoonlijk en professioneel?)”.
Het actieonderzoek werd uitgevoerd door een team waarin representanten uit alle belanghebbende groepen probeerden om de problematiek te ontrafelen en oplossingen te bedenken. Voor het onderzoek werden 206 hbo-studenten en 20 mbo-studenten eenmalig gevraagd naar hun ervaringen. Daarnaast werd een klankbordgroep van 16 hbo-studenten en 6 mbo-studenten opgetuigd.
Familie, band met begeleiders en sociale veiligheid
Een analyse van de onderzoeksresultaten bracht drie factoren naar voren die volgens de studenten van cruciale invloed zijn op het studentsucces: familie, alliantie en sociale veiligheid.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Hun familie zorgt voor zowel motivatie als frustratie, vertelden de studenten met een niet-westerse achtergrond. “Zij ervoeren veel meer dan studenten zonder migratieachtergrond de familiedruk
om te presteren”, aldus de onderzoekers – niet in de laatste plaats omdat deze studenten niet altijd zelf hebben gekozen voor de studie die ze volgen. Daarnaast was een kwart van de focusgroep al getrouwd en viel het combineren van een studie en een huwelijksleven sommigen zwaar.
Houdt rekening met thuissituatie studenten
‘Alliantie’, de tweede factor, behelst de kwaliteit van de band tussen de studenten en hun begeleiders. Voor studenten met een niet-westerse migratieachtergrond is die vaker belangrijk dan voor studenten zonder migratieachtergrond, bijvoorbeeld omdat ze begrip voor een lastige thuissituatie ervaren. “Als oudste kind heb ik thuis de verantwoordelijkheid om naast school ook zaken te regelen voor onder andere mijn moeder, die het Nederlands niet goed beheerst”, vertelde één van hen.
“Doordat zulke cultuurbepaalde zaken niet altijd besproken worden op school wordt hiermee onvoldoende rekening gehouden voor de mogelijke gevolgen, zoals studievertraging of uitval. Door als een betrokken docent deze tijdig te signaleren en samen te bespreken hoe de student een balans kan vinden tussen de verplichtingen thuis en op school verhoogt dit volgens hen de kwaliteit van de relaties en daarmee hun studentsucces”, aldus de onderzoekers.
Tegelijkertijd willen veel van deze studenten niet anders worden bejegend, schrijven de onderzoekers. Dat gebeurt al makkelijk genoeg, getuige het verhaal van een student die tijdens een veldonderzoek ineens werd bevraagd op zijn afkomst en werd gecomplimenteerd met zijn goede uitspraak van het Nederlands, en het verhaal van een studente die bij haar stage werd weggestuurd omdat haar hoofddoek leerlingen zou afschrikken.
‘Was je huwelijk wel vrijwillig?’
Ook de sociale veiligheid is van cruciale invloed op het studentsucces van deze studenten. Ze durven minder snel hun hulpvragen te uiten en vrijuit over ervaringen te spreken. “Tijdens het kennismakingsgesprek met mijn studiebegeleider kreeg ik tijdens het gesprek over mijn recente bruiloft de vraag of dit ‘vrijwillige keuze’ was om te trouwen”, gaf één van hen als voorbeeld en reden.
Daarnaast voelen deze studenten zich vaak niet voor volwaardig aangezien, wat leidt tot negeren of uitsluiten tijdens een introductieweek. “Tijdens lessen islam of extremisme werden zij door docenten vaak aangesproken als deskundige”, schrijven de onderzoekers.
Studentsucces beïnvloedt door zaken rond of buiten opleiding
“Het betrekken van de familie, het versterken van de alliantie, en het bieden van sociale veiligheid binnen het hoger onderwijs vormen de basis van succes onder studenten met een niet-westerse migratieachtergrond”, concluderen de onderzoekers.
Uit het onderzoek blijkt ook dat het delen van ervaringen, het ontmoeten van medestudenten met een niet-westerse migratieachtergrond en een koppeling aan oud-studenten van dezelfde opleiding kunnen leiden tot een verbetering van bovenstaande factoren.
