‘Klagen over internationalisering nieuwe traditie bij jaaropening’
Ze had het over Erkennen en Waarderen kunnen hebben, over sociale veiligheid aan de universiteit, over leven lang ontwikkelen of over ons streven om de uitdagingen op de arbeidsmarkt aan te gaan, maar dat deed ze niet, opende Rianne Letschert, bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, het academisch jaar. “Ik kies ervoor om over internationalisering te spreken, waarbij ik me sterk wil maken voor de internationaliseringsstrategie van onze universiteit. In een land als Nederland kunnen we ons hierbij niet verschuilen achter onze beroemde dijken.”
Internationalisering is meer dan een melkkoe
Terwijl politici steeds beter lijken te begrijpen dat veel grote problemen in Europees of globaal verband moeten worden opgelost, lijkt het bij universiteiten een traditie geworden om bij de opening van het academisch jaar te klagen over de uit de hand gelopen internationalisering, zei Letschert. “Ik was dan ook niet verbaasd over de krantenkoppen die benadrukten dat onze universiteiten te veel internationale studenten hebben die Nederlandse studenten weghouden bij hun studie van voorkeur.”
Letschert wil af van die negatieve opvatting en het beeld dat internationale studenten vooral vanwege het geld naar Nederland worden gehaald. “Het is zo veel meer, met enorme baten voor de maatschappij, zowel economisch als intellectueel, sociaal en cultureel.”
Terug naar de natiestaat
Haar woordkeus was stevig. “Het geloof dat internationale samenwerking noodzakelijk is bij het oplossen van complexe vraagstukken wordt steeds sterker. Tegelijkertijd worden de Nederlandse universiteiten, mede door felle debatten in de Kamer, regelgeving om de internationale instroom te beteugelen en het problematiseren van de verengelsing, in de mal van een terugkeer naar de natiestaat gedrukt.”
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Dat de instroom van internationale studenten voor problemen met bijvoorbeeld huisvesting kan zorgen, ontkende Letschert niet. Wel wijst ze erop dat dit niet alleen door het groeiende aantal internationale studenten komt; ook Nederlandse studenten willen steeds vaker naar de universiteit. “We proberen met lokale belanghebbenden oplossingen te vinden op het gebied van huisvesting. Tegelijkertijd kijken we naar de mogelijkheid om onderwijs in andere steden aan te bieden om de druk op Maastricht te verlichten.” Misschien is er over tien jaar weer sprake van de Universiteit van Limburg, aldus Letschert.
Noodzaak internationalisering in 2018 bepaald
De Maastrichtse bestuursvoorzitter deelde haar verbazing en frustratie over het feit dat ze de internationaliseringsstrategie van UNL en de VH moest verdedigen. “In de internationaliseringsagenda van UNL en de VH, die in 2018 werd gepresenteerd, was immers al te lezen over toekomstige krapte op de arbeidsmarkt en de afnemende instroom van Nederlandse studenten. Daarom werd de overheid opgeroepen om internationale studenten toe te staan de Nederlandse arbeidsmarkt te betreden om die tekorten op te lossen.”
Gegeven die achtergrond zou Nederland zich juist moeten inspannen om internationale studenten, die middels hun studie hier al interesse in Nederland hebben getoond, te laten instromen op de Nederlandse arbeidsmarkt – één van de redenen waarom men in Limburg de Brightland-campussen heeft opgetuigd. Overigens weet de Universiteit Maastricht haar internationale alumni al goed binnen de dijken te houden; twintig tot vijfentwintig procent van de internationale studenten blijft in Nederland werken.
De dingen die alleen jíj kan doen
De hoofdgast tijdens de jaaropening, waarbij ook ruim werd stilgestaan bij de Europese alliantie YUFE, getrokken door de Universiteit Maastricht, was de minister van OCW. Wie al wachtte op concrete plannen van de minister, zal echter nog langer moeten wachten.
Ter gelegenheid van de jaaropening zette hij de noodzaak uiteen van schier onbegrensde ontplooiingsmogelijkheden voor studenten (“er zijn veel dingen die iedereen kan doen, maar er zijn slechts een paar dingen die alleen jíj kan doen” en “als je van ver komt, komt je vaak ook ver”). Daarbij kwam Dijkgraaf tot de uitspraak dat eigenlijk elke student de breedte en vrijheid van een university college zou moeten kunnen genieten. Over bijvoorbeeld de ho-studenten uit armere gezinnen, die aantoonbaar minder kansen hebben dan hun beter bemiddelde studiegenoten, bleef het echter stil.
Erkennen en Waarderen voor iedereen
Dijkgraaf’s meest concrete punt vroeg alsnog om wat verbeeldingskracht bij zijn gehoor. Het stelsel van het Nederlandse hoger onderwijs wordt nu nog als een verticaal geheel gezien, een trap waarop men ‘hoger’ en ‘lager’ opgeleid wordt. Dat beeld moet echter een kwartslag worden gedraaid alvorens uitgevouwen te worden tot een waaier vol met waardering voor de gehele breedte aan opleidingen, van mbo-studenten tot promovendi.
“Eigenlijk zou ik alle studenten en de hele maatschappij een programma als Erkennen en Waarderen gunnen”, vatte de minister zichzelf samen.
