Studenten in het hoger onderwijs zijn slecht in kritisch denken
Er is in toenemende mate gebrek aan aandacht voor aan algemene vaardigheden in het hoger onderwijs. Daarmee worden geletterdheid, kritisch denken, waaronder ook probleemoplossend vermogen, analytisch redeneren en communicatieve vaardigheden bedoeld. In Amerika is eerder de CLA+ test ontwikkeld om deze vaardigheden van studenten in het hoger onderwijs te testen. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) heeft deze test nu ook uitgevoerd in vijf andere landen. Daar kwamen verontrustende resultaten uit. Het hoger onderwijs blijkt steeds minder op te leiden naar de vraag van veel organisaties en bedrijven.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Er mogen dan veel methodes om te meten hoe hoger onderwijsinstellingen presteren op het gebied van onderzoek en onderwijs, deze bieden geen inzicht in de daadwerkelijke leerresultaten van studenten. De OECD heeft daarom de uit Amerika afkomstige CLA+ test ook uitgevoerd in zes andere landen, namelijk Mexico, het VK, de VS, Finland, Italië en Chili. Onlangs presenteerde Dirk Van Damme, de leider van dit project, zijn bevindingen tijdens een congres in Berlijn.
Diploma verliest aan waarde
“Studenten met een mastergraad hebben niet meer de vaardigheden rondom digitalisering en kritisch denken die nodig zijn voor de huidige arbeidsmarkt. Er is een reëel risico dat een diploma in het hoger onderwijs aan waarde verliest”, zo waarschuwde de Vlaamse Van Damme.
“We zien dat veel internationale organisaties en bedrijven niet meer vragen wat iemand gestudeerd heeft, omdat het toch niet zoveel zegt. Ze testen potentiële werknemers zelf of ze wel geschikt zijn voor een baan”, schetste hij.
Kritische denkvaardigheden worden steeds belangrijker vanwege technologische veranderingen en digitalisering en de toegenomen mobiliteit op de arbeidsmarkt. “Vijftig procent van de arbeidskrachten in Europa werkt in een baan waarvoor hij of zij niet is opgeleid. Het wordt dus steeds belangrijker om studenten algemene kritische denkvaardigheden te leren om ze goed voor te bereiden op de arbeidsmarkt.”
“Het enorme verschil tussen waar studenten in opgeleid worden en wat er gevraagd wordt op de arbeidsmarkt is een reële bedreiging voor het hoger onderwijs”, zo stelt Van Damme,die benadrukte dat het hoger onderwijs dit risico onvoldoende serieus neemt.
Veel weerstand tegen dit onderzoek
Aanvankelijk was er bij zowel de OECD als de deelnemende landen veel weerstand tegen het onderzoek, vertelde Van Damme. Toch geloofden een aantal landen in dit onderzoek, waardoor er in totaal 120.000 studenten over zes verschillende landen met uiteenlopende hoger onderwijssystemen zijn getest. Zo bestreek het onderzoek het gesegregeerde Amerikaanse hoger onderwijs maar ook het Finse, dat veel gelijkenissen kent met het Nederlandse binaire stelsel van hbo en wo-opleidingen.
Uit het onderzoek werd duidelijk dat slechts vijfenveertig procent van alle onderzochte studenten in de zes verschillende landen een voldoende scoort op kritische denkvaardigheden. “Dat betekent dat meer dan de helft van de studenten onvoldoende in staat is om kritisch te denken. Dat is geen hoopgevende boodschap”, aldus Van Damme.
Niveau van kritisch denken
Het aandeel studenten dat het hoogste niveau van kritisch denken beheerst is ook heel laag, namelijk gemiddeld 1,7 procent. Dat is verontrustend, ook omdat het hier gaat om afgestudeerde masterstudenten.
Volgens Van Damme heeft dit niet te maken met het niveau van de studenten die binnenkomen. Volgens het onderzoek maakt het namelijk geen verschil wat het niveau van kritisch denken is wanneer studenten beginnen aan een studie. Tijdens de studie kan het kritisch denken aangeleerd worden.
Hbo-studenten doen het slechter
Binnen het onderzoek is Finland een extra interessant land, stelde de OECD-onderzoeker. Dat komt omdat het een binair stelsel heeft dat vergelijkbaar is met veel andere Europese landen, die een onderscheid maken tussen universitaire opleidingen en beroepsgerichte opleidingen. Uit de resultaten blijkt dat er een heel groot verschil zit tussen het kritisch denkvermogen van hbo-studenten en wo-studenten; het kritisch denkvermogen van hbo-studenten was slechter “Voor landen met een binair systeem is dat een hele belangrijke observatie.” Ook bleek in Finland dat vrouwen het beter deden dan mannen.
Van Damme hoopt dat bij vervolgonderzoek meer landen gaan meedoen, want het instrument werkt goed. Daarnaast zijn hervormingen en verbeteringen van het hoger onderwijs alleen mogelijk als er een betrouwbare test wordt gebruikt die meet hoe studenten presteren. Je kunt allemaal ideeën en politieke opvattingen hebben over het hoger onderwijs, maar als je niet de juiste data hebt en niet weet wat studenten nu precies leren, zal er geen hervorming zijn van het hoger onderwijs, zo waarschuwde de OECD-onderzoeker.
Bedrijven klagen veel maar niet in het openbaar
Van Damme hoopt dat dit onderzoek ook meer zal worden ondersteund door internationale organisaties en bedrijven. “Ik zou hopen dat werkgevers zich meer uitspreken over het hoger onderwijs. Steeds als je internationale of nationale bedrijven en organisaties spreekt, zijn ze kritisch op het hoger onderwijs, maar dit zeggen ze niet in het openbaar. De werkgevers zeggen: ‘studenten hebben fantastische diploma’s, maar ze hebben niet de vaardigheden die wij nodig hebben op de werkplek van de 21e eeuw, met digitalisering en transformatie van tal van processen. We hebben anders opgeleide mensen nodig, maar die krijgen we niet vanuit het hoger onderwijs.’”
Deze retoriek hoort hij keer op keer, benadrukte Van Damme. “Ik denk daarom dat het heel belangrijk is dat werkgevers hun stem verheffen in zowel het nationale als het internationale debat over het hoger onderwijs.”
