‘We hebben doeners nodig voor de uitdagingen voor ons’
Op de opening van het nieuwe studiejaar van Fontys spraken Joep Houterman (voorzitter College van Bestuur Fontys), Jacco Vonhof (voorzitter MKB-Nederland) en Roger Dassen (CFO van ASML) over de samenwerking tussen het werkveld en het onderwijs. Volgens Houterman heeft het hbo een verantwoordelijkheid in de huidige crises en moet het masteraanbod beter. Daarin is de samenwerking met MKB-Nederland en ASML belangrijk.
Een andere oriëntatie dan het wo
Volgens Houterman heeft Fontys een belangrijke verantwoordelijkheid bij het bemiddelen van tekortsectoren. Een van die sectoren is het onderwijs. “Wij hebben gekeken naar hoe wij onze lerarenopleidingen vormgeven. Dat hebben we in diverse velden gedaan; in het technisch onderwijs, het voortgezet onderwijs, het beroepsonderwijs enhet basisonderwijs. Hoe kunnen we onze opleidingen vernieuwen en flexibiliseren zodat we meer en andere docenten opleiden?” Houterman wil een manier vinden om deze ontwikkelingen vorm te geven naast het lopende proces van de opleidingen. “Je kan niet in alle redelijkheid van docenten verwachten dat ze dat er maar even bij doen.”
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Daarnaast wil Fontys het aanbod van het masteronderwijs op het hbo vergroten. “Wij willen meer masteronderwijs verzorgen, op hetzelfde niveau als de universiteiten maar met een andere oriëntatie.” Nu biedt de hogeschool een master Digital Technology Engineering aan, die ze ontwikkelden in samenwerking met het bedrijfsleven in de Brainport regio, in samenspraak met collega’s van de TU Eindhoven.
Niet makkelijk om aantrekkelijk te zijn
“Er is een teruglopende belangstelling van vwo’ers om naar het hbo te gaan”, verzucht Houterman. “De universiteiten raken overbelast en de hogescholen zien krimp op zich afkomen.” Toch begrijpt hij de keuze van studenten om naar de universiteit te gaan. “Ze zeggen ‘ik wil het hoogst maatschappelijke haalbare realiseren’. Als je een master wil hebben, dan moet je naar de universiteit. Maar drie procent van de masterstudenten studeert aan een hogeschool.”
Toch is de vraag van hbo-bachelor studenten naar een masteropleiding groot. “Van de hbo-studenten wil 21 procent een master volgen, maar moet daarvoor naar een universiteit. Dus we hebben hier iets geks in het systeem gebouwd en we maken het ons als hogescholen niet makkelijk om aantrekkelijk te zijn. We hebben nog wat te doen als het gaat om masteronderwijs”
Mkb’s niet overschatten
In de toekomst zal de instelling met locaties verdeeld over Midden- en Zuid-Nederland niet meer bekend staan als ‘Fontys Hogescholen’, maar als ‘Fontys Hogeschool’. Volgens Houterman reflecteert de oude naam de veelheid aan disciplines en diversiteit van de organisatie, maar in de praktijk is het onderzoek en onderwijs van Fontys vaak over de grenzen van de instituten georganiseerd. Daarnaast zouden samenwerkingen makkelijker moeten gaan als Fontys zich als één instituut presenteert. Met ASML had Fontys samenwerkingen verdeeld over twaalf instellingen, zonder dat beide partijen daar het overzicht over hadden, vertelt Houterman.
De rol van het mkb in het hbo is daarnaast ook belangrijk, benadrukt Vonhof. “Ik heb een achterban van 130 brancheorganisaties, die organisaties vertegenwoordigen zo’n 220.000 bedrijven en daar werken zo’n 4,5 miljoen mensen,” somt hij op. “97 procent van alle bedrijven in Nederland is mkb. De grootste bedrijven in Nederland bestaan bij de gratie van het feit dat het mkb bestaat als toeleverancier, als opleider, als bedenker van nieuwe dingen.”
Toch moeten hbo-instellingen de mkb’s niet overschatten. “Het gemiddelde Nederlandse bedrijf heeft acht werknemers. Dat is belangrijk om te onthouden als het gaat over dingen als stagediscriminatie en een leven lang ontwikkelen. Dat betekent dat die ondernemer een visie heeft, maar ook de administratie doet en het P&O beleid en de stagebegeleiding erbij moet doen. Dat zijn de bedrijven waar we het over hebben.”
Te veel instroom op wo
Dat geldt ook voor de ambitie van het hbo om meer vraaggestuurd samen te werken met het werkveld. “Zo’n ondernemer heeft wel plannen en ideeën voor de toekomst, maar hoe je daar precies moet komen dat weet diegene niet altijd goed; de vraagarticulatie is best lastig. Vertrouw er niet op dat als u een paar mkb’ers hebt gesproken, dat u ook begrijpt wat al die anderen willen.”
Ook Vonhof hoopt dat toekomstige studenten de weg naar het hbo zullen terugvinden. “Ik ben het eens met minister Dijkgraaf dat er bij het wo te veel instroom is. Er is een risico dat we straks een probleem krijgen in het hbo. Het hbo en het mbo zijn hofleverancier van het mkb. Zeker als ik de maatschappelijke uitdagingen die voor ons staan opsom, hebben we de doeners, de mensen met praktische vaardigheden nodig.”
Buitengewoon dom
Op de opening tekende Fontys en ASML een samenwerkingsovereenkomst. “Een groot deel van Fontys had al samenwerkingen met ASML zonder dat we daar het overzicht over hadden,” vertelt Dassen. “We waren niet strategisch met elkaar in gesprek over wat we willen. Wij hebben een groeiambitie en er is een enorme innovatiekracht nodig om die te kunnen realiseren.”
Die groei betekent overigens niet dat ASML de hele regio over wil nemen. “Het heeft geen zin om mensen weg te plukken bij het mkb. Ik weet dat dat een grote zorg is van sommige bedrijven. Dat zou buitengewoon dom zijn, want we hebben die honderden bedrijven in de regio allemaal nodig. Van ons is het van belang om in de bestaande keten met elkaar te groeien.” Fontys en ASML willen onder andere meer samenwerken op het gebied van praktijkgericht onderzoek, gastdocentschappen en stages.
