Derde van Nederlandse wetenschappers online beledigd of bedreigd

Nieuws | de redactie
9 november 2022 | De aandacht voor de wetenschap is tijdens de coronacrisis toegenomen. Dat is niet alleen positief, blijkt uit wereldwijd onderzoek van denktank Economist Impact. In Nederland maakt vijfendertig procent van de wetenschappers zich daardoor meer zorgen over intimidatie. Met recht, zo lijkt het; een derde van de Nederlandse wetenschappers heeft reeds ervaring met online intimidatie.
Enkele reacties onder tweets van viroloog Marion Koopmans en historica Nadia Bouras.

In een internationaal onderzoek, waarvoor 3144 wetenschappers uit de hele wereld werden geënquêteerd, heeft denktank Economist Impact geprobeerd bloot te leggen hoe de coronacrisis de wetenschapscommunicatie en de wetenschapspraktijk heeft beïnvloed. De enquête werd ook door 253 Nederlandse wetenschappers ingevuld.  

Belang van wetenschapscommunicatie door coronacrisis vergroot 

De Nederlandse wetenschappers vinden dat coronapandemie de verhouding tussen wetenschap en samenleving heeft veranderd, zo blijkt uit het onderzoek. Meer dan de helft van hen denkt dat de pandemie de aandacht voor en de controle op wetenschappelijk onderzoek heeft vergroot. Daarnaast heeft de coronacrisis volgens driekwart van de Nederlandse wetenschappers het belang van wetenschapscommunicatie door wetenschappelijke instituties benadrukt.  

Ook het belang van onderscheid tussen goed onderzoek en misleidende informatie is door de coronacrisis aangetoond, denkt zeventig procent van de ondervraagde Nederlandse wetenschappers. Bijna een kwart ziet het nu zelfs als kerntaak om desinformatie tegen te gaan. 

Over het belang van de publicatie van pre-prints, een praktijk die tijdens de coronacrisis een vlucht nam, zijn de respondenten meer verdeeld.  

Vooral geesteswetenschappers online beledigd of geïntimideerd 

De toegenomen aandacht voor de wetenschap tijdens de coronacrisis heeft zowel positieve als negatieve gevolgen, denken de Nederlandse wetenschappers. Zo denkt iets minder dan de helft dat de invloed van de wetenschap op het beleid is gegroeid. Tegelijkertijd maakt bijna twee derde van de Nederlandse wetenschappers zich over de politisering en oversimplificatie van wetenschappelijk onderzoek.  

Bij inschrijving ga je akkoord met onze privacy-voorwaarden. Deze voorwaarden zijn hier te lezen.

De voorwaarden vindt u hier.

Ook maakt vijfendertig procent zich zorgen over intimidatie. Dat lijkt niet onterecht te zijn, want een derde van de Nederlandse ondervraagden heeft al eens (indirect) te maken gehad met online beledigingen of intimidatie, schrijven de onderzoekers van Economic Impact. Internationaal gezien is dat een gemiddelde uitkomst. 

Vooral geesteswetenschappers krijgen het online te verduren, blijkt uit de data over alle deelnemende onderzoekers. Bijna de helft van hen (veertien procentpunt meer dan het gemiddelde) heeft te maken gehad met online beledigingen of intimidatie.  

Informatie over intimidatie wetenschappers niet nieuw 

Dergelijke informatie is overigens niet geheel nieuw. Zo bleek uit een onderzoek van ScienceGuide-journalisten Eva Baaren en Katie Digan in 2021 dat 43 procent van de Nederlandse wetenschappers in de voorafgaande vijf jaar was bedreigd, uitgescholden of geïntimideerd na een publiek optreden. Die intimidatie had effect. Meer dan de helft van de 372 wetenschappers die de enquête van Baaren en Digan invulden gaf aan te hebben afgezien van een publiek optreden uit angst voor negatieve gevolgen. 

De intimidatie van publiek betrokken wetenschappers spitste zich het vaakst toe op gender (28 procent) en politieke voorkeur (32 procent). Vooral vrouwen (85 procent van de gevallen) werden gediskwalificeerd op basis van gender. Daarnaast krijgen vrouwen veel vaker (82 procent van de gevallen) te maken met diskwalificatie op basis van leeftijd.  

Opvallend genoeg kwam de intimidatie in 39 procent van de gevallen uit de eigen onderzoeksgemeenschap, zo bleek uit het ScienceGuide-onderzoek.  

Amerikaanse wetenschappers bezorgd over politisering wetenschap

Afgaande op het onderzoek van Economic Impact komt online intimidatie van wetenschappers in de Verenigde Staten vaker voor dan in Nederland. In de Verenigde Staten heeft 44 procent van de ondervraagden ervaring met online intimidatie. Tijdens een rondetafelgesprek gaven Amerikaanse wetenschappers aan dat dit de wil om als wetenschapper naar buiten de treden verlaagt.  

Daarnaast zijn Amerikaanse wetenschappers bovengemiddeld alert op de noodzaak op informatie en desinformatie te scheiden. Tegelijkertijd maken zij zich sterker dan anderen zorgen over de politisering van kennis als gevolg van de toegenomen aandacht voor de wetenschap. Bijna acht op de tien Amerikaanse wetenschappers noemt dit als zorg, tegen een wereldwijd gemiddelde van 56 procent.  


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK