Kamer eist voorlopige stop op internationale werving studenten 

Nieuws | door Frans van Heest
30 november 2022 | Een gevoelige tik voor minister Dijkgraaf: de Tweede Kamer heeft een motie aangenomen die de Vereniging Hogescholen en UNL vraagt om te stoppen met de actieve werving van internationale studenten zolang de minister geen nieuwe wet heeft om de instroom te beperken.
De Tweede Kamer tijdens het begrotingsdebat van OCW

Ieder jaar vinden wereldwijd tientallen onderwijsbeurzen plaats waar ook veel Nederlandse hogescholen en universiteiten vertegenwoordigd zijn. De hoger onderwijsinstellingen reizen van Taiwan naar India, Dubai en vrijwel alle Europese landen voor de werving van internationale studenten. Zo waren ook dit najaar veel instellingen vertegenwoordigd op beurzen.  

Niet als het aan de Tweede Kamer ligt 

De meeste van deze ‘education fairs’ zijn net achter de rug, maar er staan dit voorjaar nog een aantal beurzen op het programma in bijvoorbeeld in Polen en de Baltische staten. Sinds jaar en dag trekken veel Nederlandse hogescholen en een paar universiteiten daarnaartoe om internationale studenten te werven. Als het aan de Tweede Kamer ligt blijven ze dit jaar echter thuis – in ieder geval zolang de minister nog geen maatregelen heeft genomen om de internationale instroom te beperken. 

Bij inschrijving ga je akkoord met onze privacy-voorwaarden. Deze voorwaarden zijn hier te lezen.

Het was een stekelig debat over internationalisering tijdens de begrotingsbehandeling van OCW afgelopen week. De VVD stond erop dat de minister dit voorjaar met een wetsvoorstel zou komen om de instroom van internationale studenten te kunnen reguleren. Specifiek twee universiteiten, de UvA en de TU Delft, vragen al langere tijd om wettelijke sturingsinstrumenten. Dijkgraaf voelde niets voor een wetsvoorstel omdat hij momenteel een verkenning naar het stelsel uitvoert. Daarop wil hij niet vooruitlopen.  

Voor Hatte van der Woude van de VVD was het daarmee genoeg. Ze diende een motie in die minister opriep om nog voor de zomer met een wetsvoorstel te komen. De motie werd ontraden door Dijkgraaf, maar hij wist daarmee alleen VOLT, D66, het lid Gündoğan en Fractie Den Haan te overtuigen. De rest van de Kamer stemde voor deze motie. 

Een andere motie is nog controversiëler en heeft direct invloed op de internationaliseringstrategie van veel hogescholen en universiteiten, want daarin gaat het over de actieve werving. De minister heeft al aangegeven dat afgelopen zomer met de koepels is afgesproken dat instellingen zeer terughoudend zullen zijn met de werving van internationale studenten en het aanbieden van nieuwe opleidingen in het Engels. Voor opleidingen in tekortsectoren en krimpregio’s wordt een uitzondering gemaakt.  

Heel erg gedacht vanuit belang van instellingen 

Peter Kwint van de SP wil echter dat er tijdelijk helemaal gestopt wordt met werving van internationale studenten. Volgens Kwint zijn de uitzonderingen die de minister heeft afgesproken niet overtuigend. “Dit is heel erg gedacht vanuit het belang van de instelling. Een sector kan wel een tekortsector zijn of een sector waarin we graag mensen willen opleiden, maar dat betekent niet dat er een studentenkamer beschikbaar is”, redeneerde Kwint. 

Volgens de SP’er staat ook het welzijn van internationale studenten onder druk. “Dat het mentale welzijn van buitenlandse studenten onder druk staat, komt ook doordat ze ongeveer heel september in een tent op het sportveld moeten kamperen; dat is niet eens een fictief voorbeeld. Zou de minister dan niet tenminste kunnen zeggen: ‘instellingen, stop in ieder geval met die werving totdat die heroverweging en het wetsvoorstel er liggen, want je kunt het op dit moment niet waarmaken’” 

De minister drukte Kwint op het hart dat hij in februari met voorstellen komt en dat een wervingsstop niet opportuun is. Daarop diende Kwint samen met Harry van der Molen (CDA) een motie in die opriep om te stoppen met de actieve werving van internationale studenten zolang er geen maatregelen genomen worden.  

Dit zou afspraken met koepels doorkruisen 

Ook voor deze motie voelde de minister niets, want de oproep doorkruist de afspraken met de koepels. Toch bleek bij de stemming over de moties dat veel partijen zich weinig gelegen laten aan die afspraken tussen OCW, de VH en UNL. Alleen de VVD, het lid Gündoğan en VOLT stemden tegen. De eigen partij van de minister, D66, stemde wel in met dit controversiële voorstel vanuit de Kamer. 

De Kamer ergert zich vooral aan het feit dat instellingen enerzijds vragen om extra maatregelen maar tegelijkertijd wel studenten blijven werven. Daar past echter enige nuancering. Het zijn vooral de UvA en (in mindere mate) de TU Delft die bij herhaling aan de minister hebben gevraagd om snel met maatregelen te komen. In september moest de minister nog halsoverkop naar de Kamer komen omdat de UvA deze oproep wederom had gedaan. De Amsterdamse universiteit stelde namelijk voor om zelf maar een quotum in te stellen, wat wettelijk niet mag, als de minister geen wet maakte. 

De bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, Rianne Letschert, waarschuwde toen meteen al dat deze steeds terugkerende Amsterdamse roep om instroombeperking Nederland als internationaal kennisland zou schaden. Nederland moet internationaal talent juist tegen de borst drukken, betoogde Letschert. Die waarschuwing lijkt niet uit de lucht gegrepen. Mede door het vocale geluid uit Amsterdam mogen alle hogescholen en universiteiten, van Groningen tot aan Maastricht, van de Tweede Kamer niet langer actief internationale studenten werven.  

De universiteit die klaagt 

Het is de Kamer een doorn in het oog dat hoger onderwijsinstellingen, tegen de afspraak van terughoudendheid in, toch zijn doorgegaan met het werven van internationale studenten en het starten van Engelstalige opleidingen. “De universiteit die klaagt over de grote instroom, begint volgend jaar gewoon twee volledig nieuwe Engelstalige opleidingen, waarmee ze de instroom hopen te vergroten”, zo zei Harry van der Molen, mede-indiener van de motie, vorige week.  

De minister moet voor het eind van volgende week aangeven hoe hij uitvoering gaat geven aan de motie van de VVD (die vraagt om een wetsvoorstel) en de motie van de SP en het CDA (die de actieve werking moet stilleggen).  

Ook hogescholen worden getroffen 

Nu instellingen niet meer internationaal mogen werven zijn vooral de universiteiten in de regio de dupe. Zij zijn het meest actief in de werving van internationale studenten. Ook veel hogescholen zullen hier hinder van ondervinden. Een aantal hbo-instellingen zijn wereldwijd zeer actief op education eairs om studenten te werven. Desondanks is het aantal internationale studenten aan de universiteit in de afgelopen vijftien jaar met maar liefst 500 procent gestegen en op hogescholen met 60 procent. 

Overigens is de roep om meer grip te krijgen op de instroom van internationale studenten niet een vraagstuk dat alleen in Nederland speelt. Ondanks de Brexit wil men ook in het Verenigd Koninkrijk de instroom van internationale studenten beperken omdat de migratie daar volgens de Britse regering uit de hand loopt.  

Alleen het bespreken schaadt de reputatie 

In het VK ligt nu het voorstel internationaal talent alleen nog bij de zes beste Britse universiteiten toe te laten. Britse universiteiten waarschuwen echter dat alleen al het bespreken van instroombeperkingen voor internationale studenten schade brengt aan de reputatie van het Britse hoger onderwijs. De oud-minister van onderwijs en broer van Boris Johnson, Jo Johnson, waarschuwt dat internationale studenten van cruciaal belang zijn voor de kenniseconomie en het concurrentievermogen van het VK. 

In Nederland loopt een soortgelijke discussie. Premier Mark Rutte heeft aangeven dat bij de discussie over migratiebeperkingen ook expliciet gekeken zal worden naar internationale studenten. Nederlandse universiteiten zijn nu te populair en kunnen de instroom niet meer aan, zei hij. Ook de Tweede Kamer wil dat een instroombeperking van internationale studenten bij de discussie over migratie en asiel wordt betrokken.  

Frans van Heest : 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK