Durf verder te bouwen aan een internationaal profiel
Het nadeel van ingezonden stukken is dat je snel overkomt als een oude zuurpruim, verzuchtend dat vroeger alles beter was. Gelukkig ben ik pas 37. Een jonge zuurpruim die verzucht dat vroeger alles beter was. En toch is dat maar de helft van het verhaal, want ik zie vooral ook veel kansen voor internationalisering van ons onderwijs. Daarvoor is tien jaar geleden een goede basis gelegd, mits we ons discours wat kunnen bijsturen.
Een minister met visie en ruimte
Ik had ook wel mazzel. Toen ik in 2010 begon bij het ministerie van OCW, was er ruimte en momentum om te bouwen aan het internationaal profiel van ons onderwijs. Een minister die pleitte voor competente rebellen die hun blik verruimen, Nederland als voorloper, toegangspoort tot Europa voor talent uit de hele wereld, universiteiten en hogescholen die ver voorbij onze grenzen de toon zetten en daarmee deuren openen voor Nederlandse studenten.
In de kabinetsvisies uit 2014 en 2016 durfde de toenmalige minister een ambitieuze visie neer te leggen. Niet alleen vergezichten, maar ook concrete instrumenten, zoals de introductie van het Holland Scholarship Program (HSP).
Het was een gebalanceerd verhaal. Want het HSP werd niet alleen gebruikt om toptalent aan te trekken; de helft van de beurzen was geoormerkt voor uitgaande mobiliteit. Met ‘Make it in the Netherlands’ ontstond een meerjarig programma om talent te behouden voor onze arbeidsmarkt, vooral in top- en tekortsectoren. De rol van ons hoger onderwijs op ontwikkelingssamenwerking werd versterkt (alleen al doordat de kabinetsvisie mede namens de ministers van BHOS en EZ was), en Nuffic werd nadrukkelijk gepositioneerd als ‘huis van de internationalisering’ omdat onze gezamenlijke ambities om gezamenlijke ondersteuning vragen.
Internationaal beleid bestaat al
Tegen collega’s die schrijven dat er al decennia geen visie is zou ik dan ook willen zeggen: pak de kabinetsvisie uit 2014 er nog eens bij. Integraal, ambitieus en onverminderd relevant. VVD-kamerlid Van der Woude refereert terecht aan deze brief, maar legt zoals gewoonlijk de nadruk op de knelpunten in plaats van de oplossingen. Daarmee voedt ze het sentiment bij haar mede-Kamerleden dat resulteerde in de ongerichte motie voor een wervingsstop. Dat is zonde, want de huidige tijd vraagt om een visie die er nog een schepje bovenop doet. De stap vooruit, omdat internationale kennis en samenwerking de enige oplossing is voor de multicrisis waar we middenin zitten.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Ik hoop op een nieuwe kabinetsvisie die eerdere brieven wegblaast. Een positief discours over alle manieren waarop internationale samenwerking in onderwijs en onderzoek de wereld gaat redden. Hulpmiddelen om iedere student de grens over te helpen (fysiek of virtueel), bakken met onderzoeksfinanciering binnen te slepen en een miljoen getalenteerde studenten en kenniswerkers aan onze arbeidsmarkt te binden. Een verhaal dat recht doet aan de verschillen tussen mbo, hbo en wo, maatwerk levert voor de Randstad en de grensregio, oog heeft voor knelpunten én kansen.
Kabinetsvisie op internationaal profiel nodig
Mijn passie voor internationalisering zit in de onderwijswaarde. Als manager international office zag ik zonder uitzondering hoe studenten gegroeid waren na een uitwisseling en hoe een divers samengestelde klas droge lesstof tot leven wekt. Er is echter nog één ander aspect dat ik graag op de agenda zie: de economische waarde van ons hoger onderwijs en de kansen die deze topsector biedt.
Dat vraagt geen OCW-visie, maar een kabinetsvisie. De ruim 1,5 miljard euro die jaarlijks naar de schatkist vloeit doordat internationale studenten in Nederland blijven kan minstens verdubbeld worden. Minder boeren, meer technische universiteiten. Dat vraagt om capaciteitsuitbreiding in collegezalen en studentenkamers, maar vooral om een positief discours: een integraal plan om Nederland te positioneren als internationale kenniseconomie.
Als we dan naar het buitenland kijken, zoals werd aangeraden in een ingezonden bijdrage op ScienceGuide, zien we dat Canada hier al jaren in heeft geïnvesteerd en juist inzet op actieve werving van internationaal talent. Laten we inderdaad, net als met het staatsbezoek aan Canada in 2015, leren van wat elders werkt.
