Het ontbreekt hogescholen aan visie op lectoraten
De Vereniging van Lectoren (VvL) wil dat lectoren en lectoraten serieus worden genomen, zo staat in een recent gepubliceerd bericht (pdf). “We concluderen dat praktijkgericht onderzoek aan hogescholen voor een zeer groot deel ontwikkeld en doorgevoerd wordt als (onderdeel van) lectoraatsonderzoek en het hierdoor een serieuze rol heeft binnen het Nederlandse onderzoekslandschap. Om die reden claimen we dat lectoren serieus moeten worden genomen, onder andere door een facilitering die transparant en op maat is”, zegt de vereniging, die in 2014 is opgericht.
Pas tien jaar later werd het doel behaald
Aangezien hogescholen praktijkgericht onderzoek destijds beschouwden als iets extra’s en niet als een primaire taak naast het bieden van onderwijs, groeide het aantal lectoraten slechts mondjesmaat. In 2001 werd het doel geformuleerd dat Nederland in 2010 zo’n 600 lectoraten moest tellen. Dat doel werd pas tien jaar later behaald in 2020, zo stelt de vereniging teleurgesteld vast.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Toch constateert de VvL dat er ook goede ontwikkelingen plaatsvonden de afgelopen decennia. “Dertig jaar na de komst van de eerste lector in 1993 zijn lectoraten niet alleen zichtbaarder, maar vooral ook steeds belangrijker en bekender geworden. Lectoren hoeven niet langer te bewijzen dat ze voor hogescholen als kennisinstelling van essentiële waarde zijn. Praktijkgericht onderzoek is inmiddels een primaire taak van een hogeschool.”
Verdienmodelachtige constructies
De leden van de VvL zijn het erover eens dat de mogelijkheden binnen het praktijkgericht onderzoek zijn toegenomen. Desondanks bestaan er nog altijd grote verschillen tussen hogescholen en lectoraten onderling, merkt de VvL op. “Die verschillen gaan over de rechtspositie, de facilitering van lectoren zowel in uren, aanstellingsduur (tijdelijk of vast, deeltijd of voltijd), opbouw van de kenniskring, verdienmodelachtige constructies, (on)zekerheden over de toekomst van lectoraten, de vergoeding per hogeschool en de plek van lectoraten binnen de hogeschool.”
Om meer zicht te krijgen op wat de lectoren vinden van hun eigen positie, zette de lectorenvereniging een enquête uit die is ingevuld door 90 lectoren en hbo-onderzoekers. Uit deze enquête komt een duidelijk beeld naar voren. “Ondanks de verschillende meningen binnen de VvL zijn de deelnemers het er unaniem over eens dat het hogescholen in het algemeen ontbreekt aan een koers, visie en lange termijndoelstellingen aangaande hun positie als lector, zo blijkt uit het onderzoek. “Ook zou de functie van lector moeten worden verankerd in de wetgeving. Uniformiteit qua facilitering is zeer wenselijk, evenals een vergelijkbare waardering van lectoren binnen hogescholen ten opzichte van hoogleraren binnen universiteiten.”
Geen goed doorgroeiperspectief
Zo moeten de lectoraatposities verlengd worden; nu zijn die veelal voor vier jaar, maar dat is eigenlijk te kort om een stevig lectoraat op te zetten met gedegen onderzoeksprojecten. Ook is er vaak een te kleine aanstelling van een lector. Dat betekent dat er onevenredig veel tijd opgaat aan de omvangrijke taaklast omdat er geen administratieve ondersteuning is. Ook worden er soms te hoge verwachtingen geschapen voor de benoeming van een lector. Daarnaast worden de werkdruk en het salaris als punt genoemd waar verbetering nodig is. Anders is er namelijk geen goed doorgroeiperspectief voor de lector.
Aan de hand van deze survey wil de Vereniging van Lectoren een position paper opstellen. Dit moet als breekijzer fungeren om te laten zien dat de huidige politiek sterk leunt op lectoren en praktijkgericht onderzoek vanuit de hogescholen. Daarbij staat het pleidooi centraal dat het praktijkgericht onderzoek en lectoren serieus genomen moeten worden. Dit kan volgens de VvL alleen maar door een goede facilitering van de personen in kwestie en door een overzichtelijke structuur in aanstelling en facilitering tot stand te brengen.
