Plan instellingsaccreditatie niet klaar voor medezeggenschap
Al sinds het plan voor instellingaccreditatie is ontstaan, uiten verschillende betrokkenen hun bezorgdheid over uitvoerbaarheid ervan. Het Landelijk Overleg Fracties (LOF) en HBO Medezeggenschap (HBOmz) signaleren dat deze stelselwijziging grote gevolgen voor de medezeggenschap met zich meebrengt.
De rol van de medezeggenschap is cruciaal in de voorgenomen veranderingen in de manier waarop opleidingen op hun kwaliteit worden beoordeeld. Desondanks ontbreekt een heldere formulering van die rol in de nieuwe plannen. LOF en HBOmz doen daarom een beroep op de minister van OCW.
Instellingsaccreditatie kan alleen slagen als studenten in de medezeggenschap toereikend gefaciliteerd worden in hun werk. De overgang naar instellingsaccreditatie brengt immers een substantiële uitbereiding van het takenpakket met zich mee. Met oog op de vitale rol die de medezeggenschap heeft bij interne kwaliteitswaarborging, zal hiervoor een passende oplossing geformuleerd moeten worden.
Groei taken medezeggenschap
Het ministerie is voornemens om de beoordeling van de individuele opleidingen niet langer door een onafhankelijke commissie van de NVAO te laten uitvoeren. In plaats daarvan worden instelling zelf verantwoordelijk voor de beoordeling van hun opleidingen.
In de praktijk betekent dit dat hoger onderwijsinstellingen de taak krijgen hun eigen beoordelingskader op te stellen en een commissie van deskundigen te vormen die gaat toetsen hoe het met de kwaliteitszorg binnen de instelling staat. Bij beide onderdelen wordt de medezeggenschap betrokken. Die zal inspraak hebben in zowel het beoordelingskader als de invulling van de commissie van deskundigen. Daarnaast zal de medezeggenschap in verschillende bestuurslagen onderdeel zijn van het bijbehorende besluitvormingsproces.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Niet alleen de centrale medezeggenschap zal een extra taak krijgen, ook op opleidingsniveau komen er taken bij. Als hoger onderwijsinstellingen zelf verantwoordelijk worden voor de beoordeling van opleidingen, zullen opleidingscommissies moeten adviseren over het samengestelde panel dat de specifieke opleiding beoordeelt.
Huidige situatie medezeggenschap geeft geen vertrouwen
De medezeggenschap zal bij instellingsaccreditatie een aantal zaken moeten ondervangen die nu nog de verantwoordelijkheid van de NVAO zijn. Als accreditatie de kwaliteit van het onderwijs moet waarborgen, zullen de betrokkenen in het beoordelingsproces geïnformeerd en doordacht moeten kunnen oordelen. Het is dus van uiterst belang dat hiervoor voldoende ondersteuning komt, zowel in tijd en kennis als in compensatie.
In de huidige situatie zien wij dat het tegendeel eerder regel dan uitzondering is. Landelijke richtlijnen en minimale facilitering zijn tot op heden niet gedefinieerd. Medezeggenschappers hebben dan ook grote zorgen over de wijze waarop instellingen de medezeggenschap zouden ondersteunen bij de overgang naar instellingsaccreditatie en daarna.
Verwachte risico’s
Het gebrek aan landelijke richtlijnen zet het medezeggenschapsklimaat, de kennisoverdracht en de continuïteit onder druk. Het beoordelen van het instellingsplan voor het toetsen van de interne kwaliteitszorg en de samenstelling van de beoordelingsorganen is een omvangrijke taak. De snelle doorloop van medezeggenschapsleden maakt de uitvoering daarvan nog complexer.
Instellingen zullen eens in de zes jaar beoordeeld worden op hun borging van de kwaliteitszorg. Medezeggenschappers zitten er echter niet zo lang. Met het jaarlijkse vertrek van medezeggenschappers zal dus veel kennis verdwijnen.
Goede waarborgen van kennisoverdracht en continuïteit zijn hierom een punt van zorg. Een goede ondersteuning van de medezeggenschap zal daarom van essentieel belang zijn – niet alleen in tijd en vergoeding, ook in ambtelijke ondersteuning, werkruimte en goede informatievoorziening. Als deze zaken niet op voorhand goed geregeld zijn, voorzien wij grote problemen voor de methode van instellingsaccreditatie en de legitimiteit daarvan.
Te weinig tijd voor verdieping
Accreditatie is een complex dossier. Voor de gemiddelde student is het een typische ver-van-je-bedshow. Sterker nog, een student zal waarschijnlijk pas van het begrip ‘accreditatie’ horen als ze lid wordt van de medezeggenschap. In dat geval moet een student dus ruimte krijgen voor een intensieve verdieping in het stelsel.
In de praktijk maakt de enorme werklast van de medezeggenschap deze verdieping onmogelijk. Dat baart LOF en HBOmz zorgen. Er is gewoonweg geen tijd om dit belangrijke en omvangrijke dossier te begrijpen voordat er al om de mening van de medezeggenschap wordt gevraagd.
OCW moet medezeggenschap versterken
De medezeggenschap wordt met het huidige plan niet in staat gesteld om de zorgvuldigheid en doortastendheid te garanderen die het nieuwe stelsel vereist. Instellingsaccreditatie kan dus alleen slagen als het Ministerie van OCW zich actief inzet voor het versterken van de medezeggenschap. Daarvoor zijn flinke investeringen in de ondersteuning, facilitering en regelgeving omtrent medezeggenschap nodig.
