Praktijkgericht onderzoek moet brug slaan naar mbo en universiteiten
Behalve “doorgaan op de ingeslagen weg” springen vooral de ambities op het gebied van de eigen positionering binnen het onderzoekslandschap in het oog in de nieuwe strategie van Regieorgaan SIA. Verregaande samenwerking van hbo-lectoraten met practoraten op mbo-niveau moet het praktijkgericht onderzoek verder professionaliseren. Hierbij verklaart het hbo-regieorgaan zich bereid om een spil te vormen in de samenwerking tussen mbo, hbo en wo als het gaat om het realiseren van maatschappelijke impact. In het licht van de zogenoemde ‘waaiergedachte’ wil SIA haar strategie opwerpen als een sjabloon voor praktijkgericht onderzoek in mbo en elders.
Het regieorgaan spreekt zelfs van een ‘strategische rol’ in de doorontwikkeling van de mbo-sector en het onderzoek daarin.
Tegelijkertijd ziet Regieorgaan SIA zich nadrukkelijk als onderdeel van NWO en voorziet de strategie een toenemende integratie. Hiertoe wil het een positieve rol spelen in de toespitsing van NWO-instrumenten en -financiën op praktijkgericht onderzoek. Voorlopig houdt SIA het op een verdieping van de samenwerking als zelfstandig regieorgaan ‘met en binnen NWO’.
Impact praktijkgericht onderzoek verduidelijken
Ten opzichte van de hogescholen wil het regieorgaan zich vooral opwerpen als bewaarder van een kwaliteitscultuur. Ten dele wil het regieorgaan deze borging realiseren door het inzichtelijk maken van de onderzoeksmethoden en -technieken in het hbo. Dit draagt bij aan zijn positie als kenniscentrum, waarvan ook instellingen buiten het hbo profiteren.
Daarnaast richt SIA zich op een nieuw impactkader voor praktijkgericht onderzoek. In dit kader dienen hogescholen en het werkveld samen te reflecteren op kwaliteit en impact. Het regieorgaan wil ook dat het werkveld betrokken wordt bij de standaarden voor beoordeling van dit onderzoek.
“Als praktijkgericht onderzoeker maak je impact, maar het gaat er steeds om met welke indicatoren je dat duidelijk maakt”, vertelde lector en hoogleraar Steven Vos (Fontys Hogeschool) onlangs aan ScienceGuide. “Men verwacht dan vaak harde metingen – zoals de citatiescores die vaak in het wo worden gebruikt – en een dashboard dat alles inzichtelijk maakt, maar impact is iets dat voortkomt uit gesprekken.”
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Hoe beter de impact van praktijkgericht onderzoek kan worden gemeten, des te beter kan de vergelijking met fundamenteel onderzoek alsnog gemaakt worden, zei Vos toen al; niet om een hiërarchie te bepalen, maar om te kiezen welk type onderzoek het meest geschikt is voor een vraagstuk.
Onderzoeks- en wetenschapscommunicatie zijn volgens Regieorgaan SIA goede instrumenten “om de impact van onze inzet zichtbaar te maken”.
Maatschappelijke verankering praktijkgericht onderzoek
Te midden van de groeiende golf van aandacht – en geld – voor praktijkgericht onderzoek en maatschappelijke vraagstukken wil SIA meer toezien op professionalisering van praktijkgericht onderzoek. De maatschappelijke impact hiervan moet niet alleen bijkomstig maar ook navolgbaar zijn. Dit punt betekent dat onderzoek niet alleen aantoonbaar effectief en controleerbaar moet zijn, maar ook het liefst reproduceerbaar in andere regio’s. Ook NWO en het ministerie van OCW hebben dergelijke ‘verwachtingen’ over de wetenschappelijke randvoorwaarden van goed praktijkgericht onderzoek.
Een manier om bij de verwachtingen aan praktijkgericht onderzoek aan te sluiten is door meer afstemming te zoeken met actuele beleidsthema’s. Zo acht SIA het opportuun meer toenadering te zoeken tot de prioritaire thema’s van het kabinet.
Stelselontwikkeling
De ambities van Regieorgaan SIA reiken echter verder dan het bestaande kennisstelsel. Zo is investering voorzien in de onderzoeksinfrastructuur rondom de hogescholen. Zij moeten beter gebruik kunnen maken van de technologie en laboratoria van andere kennisinstellingen, waaronder de Rijkskennisinstellingen (RKI). Dubbelaanstellingen bij RKI’s en hbo-lectoraten moedigt het regieorgaan dan ook van harte aan. Het ministerie van OCW heeft al toegezegd minstens €10 miljoen per jaar te investeren in samenwerkingsverbanden voor het hbo.
Het hbo moet meer participeren in niet alleen nationale maar ook Europese consortia en innovatieagenda’s. Dit jaar al nemen zestien hogescholen deel aan de pilotregeling Richting Europa, die praktijkgericht onderzoek van hogescholen verbindt aan Europese strategieën over samenwerking.
Voor de toekomst heeft het regieorgaan voldoende plannen in de pijplijn. Dit jaar nog komt er een nieuw convenant met ‘collega’ NWO en de Vereniging Hogescholen (VH) over strategische samenwerking. Volgend jaar moet een werkgroep met de VH het leven zien over de verruiming en verdeling van de geldstromen richting het hbo. In 2025 en 2026 volgt een evaluatie van resultaten uit de investeringsprogramma’s in de hbo-onderzoeksinfrastructuur.
Dit decennium nog moet de voornoemde voortrekkersrol richting het mbo vorm krijgen, terwijl de verankering van financiën voor praktijkgericht onderzoek uit eerste en tweede geldstromen tegen 2033 geregeld dient te zijn.
