‘Academische vrijheid wordt ook vanuit de universiteit bedreigd’
Op 8 maart – nota bene internationale vrouwendag (!) – bevestigde de rechter dat de Rijksuniversiteit Groningen Susanne Täuber, hoofddocent op het gebied van sociale veiligheid, mag ontslaan. Hiermee toont de RUG zich een slechte werkgever en pleegt de universiteit een flagrante aanslag op de academische vrijheid.
Universiteit heeft sterk informele cultuur
Goed werkgeverschap is een grote uitdaging. Universiteiten hebben te maken met een sterk informele cultuur, waarbij normen en praktijken voor het aanstellen, aansturen, beoordelen en bevorderen van staf verre van transparant zijn. Dat geeft ook veel ruimte geeft voor machtsmisbruik, voorkeursbehandelingen, uitbuiting en intimidatie, zo is de laatste jaren op veel plekken naar buiten gekomen.
Susanne Täuber ervoer zelf hoe impliciete normen tegen haar gebruikt werden en hoe haar pogingen om dat bespreekbaar te maken werden gebagatelliseerd door collega’s. Ze gebruikte haar persoonlijke ervaringen voor een wetenschappelijke publicatie in een gerenommeerd tijdschrift. Dat leidde, met name door handelen vanuit de organisatie, tot grote spanningen en een danig verstoorde arbeidsrelatie binnen haar afdeling. Met deze verstoorde arbeidsrelatie had de universiteit weliswaar een juridische grond voor ontslag, maar geen dwingende reden, zoals ook de rechter heeft beaamd.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Zoals ook veel andere incidenten met ‘verstoorde relaties’ laten zien, had de universiteit de positie kunnen overzetten naar een andere werkomgeving. Het College van Bestuur van de RUG toont zich hier geen goed werkgever. Zoals Hieke Huistra het onlangs bestuurders voorhield in Trouw: kritiek is liefde.
RUG tast academische vrijheid aan
Het gaat echter om meer dan goed werkgeverschap. We zijn van mening dat de RUG met dit ontslag nog een andere grote fout begaat, namelijk een serieuze aantasting van de academische vrijheid. Bij academische vrijheid gaat het niet alleen om bescherming tegen bedreigingen in de (sociale) media, maar ook om bedreiging vanuit de organisatie zelf. Zulke bedreigingen zijn helaas schering en inslag. Een enquête door de vakbonden in 2019 en werk van de actiegroep WOinActie leidden tot een aangifte bij de arbeidsinspectie en de aanstelling van onafhankelijke ombudsfunctionarissen. De minister heeft het initiatief genomen tot een landelijk meldpunt sociale onveiligheid.
Reageren op dit stuk middels een ingezonden bijdrage? Neem contact op met de redactie via redactie@scienceguide.nl.
De echte verandering moet echter van de organisaties zelf komen, door een serieuze aanpak van machtsongelijkheid, willekeur en discriminatie. We zien nog steeds dat universiteiten hoogleraren met prestige en verdiencapaciteit in bescherming nemen en meer handelen uit smetvrees en scoringsdrift dan vanuit het belang van sociale veiligheid en academische vrijheid. Kritische en uitgesproken wetenschappers zoals Susanne Täuber horen hun werk echter veilig en in vrijheid te kunnen doen.
Marijtje Jongsma (Radboud Universiteit), Richard de Boer (UvA), Arnoud Lagendijk (Radboud Universiteit), Nicole van Os (Universiteit Leiden), Pieter Wagenaar (VU)
(alle bestuursleden van de AOb-sector Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek)
