Student voor de klas, docent naar conferentie? Niet gek, zegt OCW 

Nieuws | de redactie
28 maart 2023 | Er is veel belangstelling voor het nieuwe programma ‘Een slimmer collegejaar’ van minister Dijkgraaf. Het programma bestaat uit 42 verschillende pilots die de planning van het collegejaar, de inhoud van de curricula en andere zaken onder handen zullen nemen. Verlaagd collegegeld vanwege een maand minder onderwijs zit er echter niet in, zegt OCW.
Christiaan van den Berg (OCW) bij de bijeenkomst over ‘Een slimmer collegejaar’

Voor de pilots hebben zich veertien universiteiten aangemeld, waaronder de Universiteit voor de Humanistiek en de Theologische Universiteit Apeldoorn. Minister Dijkgraaf nodigde met de Hanzehogeschool en Saxion vorig jaar ook twee hogescholen uit, maar alleen de Hanze doet mee. Saxion besloot zich niet aan te melden omdat de werkdruk in relatie tot de inrichting van het collegejaar daar minder zou spelen, schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer

Het programma ‘Een slimmer collegejaar’ bestaat uit in totaal 42 pilotprojecten. Iedere instelling kon met maximaal drie projecten meedoen. Negen van deze projecten betreffen vernieuwende toetsvormen en een andere planning rondom herkansingen, schrijft Dijkgraaf. Een betere verdeling van tentamens zou studenten meer rust moeten geven. 

Blended learning 

Andere pilots gaan over de inhoud van de curricula. Opleidingen krijgen de ruimte om hun cursusaanbod door te lichten en te bepalen of er sprake is van inhoudelijke overlap of overvolle programma’s. Zo’n schoonmaak is een cruciaal onderdeel van curriculumontwikkeling, legde Dominique Sluijsmans (Hogeschool Rotterdam) onlangs uit. Daarnaast gaat een deel over de concentratie en verspreiding van onderwijs en onderzoekstaken, waardoor studenten meer tijd moeten krijgen voor extracurriculaire activiteiten en docenten voor hun onderzoek. 

Bij inschrijving ga je akkoord met onze privacy-voorwaarden. Deze voorwaarden zijn hier te lezen.

De voorwaarden vindt u hier.

Vier pilots gaan specifiek over blended learning. Sinds de coronacrisis is blended learning een onderwerp van discussie omdat de mogelijkheden voor digitaal studeren werden uitgebreid. Tegelijkertijd werd de behoefte van studenten om op locatie les te krijgen ook duidelijk. Veel instellingen proberen daarom de juiste methode te vinden voor het gebruik van deze digitale middelen, zoals Zuyd Hogeschool

Studenten die elkaar college geven 

Christiaan van den Berg, beleidsmedewerker bij OCW, zei bij de lancering van de pilot op de UvA dat andere hogescholen niet meedoen om hun moverende redenen. “Er zijn bij hogescholen meer vakanties. Daarom hebben die minder behoefte aan het omvormen van het studiejaar”, aldus Van den Berg. “Uiteindelijk bleek bij Saxion dat er te weinig faculteiten waren die hieraan mee wilden doen.” Ook de TU Delft besloot niet mee te doen omdat zij geen extra afspraken willen maken naast alles wat ze al doen. 

Volgens Van den Berg blijft de 1680-urennorm bij dit experiment staan. “Daar gaan we nu niet aan tornen. Het kan wel zo zijn dat we over twee jaar bij de evaluatie zien dat ook die norm in vergelijking met het buitenland veel te rigide is. Tegen die tijd kunnen we kijken of het tot de mogelijkheden behoort om die te versoepelen.” 

“Wij horen regelmatig de vraag of het collegegeld verlaagd wordt als de onderwijsperiode ingekort wordt. Ik vind dat een heel zure opmerking”, zei de OCW-ambtenaar. “Wel hoop ik dat er meer aandacht komt voor de socialisatiefunctie van het onderwijs. Je mag hopen dat er initiatieven ontstaan waarbij studenten veel meer van elkaar leren, bijvoorbeeld doordat ze elkaar college geven. Als studenten ergens veel van leren, is het wel door zelf over de stof te vertellen. Daardoor zijn dan minder docenten nodig en je zou er wellicht ook studiepunten voor kunnen geven. Dan kunnen docenten in de maand juni andere dingen doen, zoals het bezoeken van conferenties.” 

Ademruimte in collegejaar

De pilots zijn opgezet naar aanleiding van een advies van De Jonge Akademie, die stelt dat het Nederlandse collegejaar uitzonderlijk lang en vol is vergeleken met andere Europese landen. Dit leidt tot stress bij docenten en studenten; docenten kunnen moeilijk de tijd vinden voor al hun kerntaken en studenten krijgen van september tot juli weinig tijd voor reflectie en verbreding. Nederlandse docenten besteden dan ook gemiddeld twee maanden meer per jaar aan lesgeven en tentamens dan hun collega’s van vergelijkbare instellingen in het buitenland. 

De Jonge Akademie raadde onder andere aan om de onderwijskalender aan de passen aan de behoeften van verschillende disciplines, het aantal onderwijs- en tentamenweken te reduceren en onderwijsvrije periodes strenger te bewaken. 

“In mijn gesprekken met onderzoekers, docenten en studenten hoor ik de enorme behoefte aan meer ademruimte”, lichtte Dijkgraaf toe bij de aankondiging van de pilots. “Onderzoekers die onvoldoende aan onderzoek toe komen, studenten die zuchten onder een hoge studielast, met als gevolg psychische druk en werkstress. Op dit moment is de balans tussen onderzoek en onderwijzende taken zoek.” Met de pilots wil de minister zoeken naar manieren om universiteiten meer rust en ruimte te bieden. 

Verruimd budget 

Dijkgraaf stelt 12,7 miljoen euro beschikbaar voor de pilots. Oorspronkelijk zou er 10 miljoen euro vrijkomen, maar vanwege de grote belangstelling heeft de minister het budget verruimd. Daarnaast schrijft Dijkgraaf dat er 15 miljoen per jaar beschikbaar is om onderzoek te doen naar oorzaken van stress en prestatiedruk onder studenten en voor de verbetering van het studentenwelzijn. 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK