Syrische artsen gefrustreerd om Nederlands registratiesysteem
Syrische artsen die naar Nederland zijn gevlucht, moeten jarenlang bijstuderen voordat ze hier aan de slag mogen. Ze ervaren veel stress en frustratie met de Nederlandse procedure om een Verklaring van Vakbekwaamheid te krijgen, omdat ze voor de toetsen vaak thuis aan de keukentafel moeten studeren en geen opties hebben om praktische ervaring op te doen. Dat blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Daarnaast worden de eerdere werkervaring en specialismes van de Syrische artsen niet erkend, waardoor ze na het halen van de vereiste toetsen slechts als basisarts geregistreerd staan.
Het onderzoek bestond uit interviews met zeventien Syrische vluchtelingen die de procedure hadden doorlopen of er nog mee bezig waren.
Implementatie
Iedere medische professional die een diploma heeft gehaald buiten Europa en die aan de slag wil in Nederland, moet een Verklaring van Vakbekwaamheid verkrijgen. De procedure voor deze verklaring bestaat uit een algemene kennis- en vaardigheidstoets en een beroepsinhoudelijke toets. Op basis van deze toets wordt beoordeeld of kandidaten nog aanvullende klinische stages moeten doen voordat ze de verklaring krijgen. Als ze deze uiteindelijk hebben gekregen, staan ze geregistreerd als basisarts. Alle deelnemers van het EUR-onderzoek begrepen de noodzaak van een toets, maar gaven aan gefrustreerd te zijn door de implementatie en de impact ervan op hun leven. Die frustratie heeft meerdere redenen.
Twintig jaar geleden
Ten eerste wordt eerdere werkervaring in het medische veld niet erkend in de procedure. Dit heeft vooral gevolgen voor specialisten, die zelfs na het behalen van de Verklaring van Vakbekwaamheid slechts als basisarts aan de slag kunnen. Om ook werkelijk in hun expertiseveld aan het werk te gaan, moet hun titel erkend worden door het KNMG. Meestal is de enige route echter om opnieuw coschappen te doorlopen, wat jarenlang duurt.
Het is voor de kandidaten ook vaak lang geleden dat ze de basiskennis nodig hadden die in de toetsen wordt gevraagd, bijvoorbeeld over celbiologie of anatomie. De deelnemers gaven aan dit oneerlijk te vinden, aangezien deze kennis niet per se bijdraagt aan de kwaliteit van de zorg uit hun specialisme. Een van de geïnterviewde deelnemers gaf aan die kennis twintig jaar geleden voor het laatst te hebben gelezen. “Het is onrechtvaardig om van iemand van 40 te verwachten dat die het allemaal opnieuw leert.”
Handen schudden
Daarnaast worstelen kandidaten met het gebrek aan opties om klinische ervaring te doen voordat ze worden getoetst. Hierdoor zijn ze gedwongen alle benodigde kennis thuis aan de keukentafel op te doen, waardoor het moeilijker is om Nederlands te leren en de relevante culturele kennis van Nederlandse omgangsvormen op te doen. Toch worden de toetsen in het Nederlands afgenomen en naar Nederlandse maatstaven beoordeeld.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Een van de deelnemers aan het onderzoek vertelde niet te hebben geweten dat Nederlandse artsen hun patiënten vrijwel altijd begroeten door hun de hand te schudden of dat zij hun patiënten meenemen in hun beslissingen. Kandidaten hebben echter weinig kans om de praktische ervaring op te doen om zich dit soort zaken eigen te maken. De deelnemers vonden dit onrechtvaardig, omdat een lagere score op de toets betekent dat ze langer extra stages moeten volgen voordat ze de verklaring krijgen.
Postbode
Op deze manier kan de procedure zelf jarenlang duren. Om te zorgen dat kandidaten zo goed mogelijk scoren en zo min mogelijk extra stages hoeven te doen, studeren ze maandenlang of zelfs jarenlang voor de toetsen. De deelnemers gaven aan erg veel last te hebben van het feit dat ze hun gekozen beroep zo lang niet konden uitvoeren. Daarnaast was de financiële druk hoog; zestien van de zeventien deelnemers aan het onderzoek studeerden fulltime en waren daardoor afhankelijk van een uitkering of het partnerinkomen.
Ook ervaarden de deelnemers een hoge druk doordat veel Nederlandse gemeentes werkloze mensen aanmanen om werk te vinden. “Eens in de zoveel tijd ontving ik een bericht van de gemeente. Dat geeft veel druk”, vertelde een van de medici. “Ze boden me een baan aan als postbode. Dat is prima en iedere baan verdient respect, maar ik heb tien jaar geneeskunde gestudeerd en daarna vijftien jaar gewerkt. Ik zou dan alles weggooien.”
Zeven van de acht deelnemers die de uitslagen al hadden gekregen, moesten extra stagelopen. Een aantal van hen was teleurgesteld, omdat ze het gevoel hadden dat de uitslag niet reflecteerde wat ze werkelijk konden. Toch bestond er ook opluchting dat ze eindelijk weer ervaring konden opdoen en een nieuw netwerk konden opbouwen.
Minder populaire specialismes
Met een Verklaring van Vakbekwaamheid staat iemand echter slechts geregistreerd als basisarts. Om hetzelfde specialisme opnieuw uit te voeren, moeten de kandidaten vervolgens opnieuw coschappen lopen. Net als bij gevluchte academici in andere disciplines, worden Syrische basisartsen extra benadeeld door de competitieve cultuur. Ze zijn in het nadeel ten opzichte van Nederlandse basisartsen omdat ze een minder groot professioneel netwerk hebben, minder goed Nederlands kunnen en minder praktijkervaring in de Nederlandse context hebben.
Volgens de deelnemers hebben ziekenhuizen vaak ook een voorkeur voor Nederlandse artsen omdat ze jonger zijn, waardoor ze meer energie hebben, vaak nog geen gezin hebben, een lager salaris krijgen en een langere carrière voor zich hebben. Sommige Syrische artsen besluiten daardoor om te verhuizen naar meer afgelegen regio’s en minder populaire specialismes, waar de concurrentie minder is.
Duitsland
Om de procedure voor een Verklaring van Vakbekwaamheid te verbeteren moeten kandidaten de kans krijgen om praktische ervaring op te doen voorafgaand aan de toetsing, betogen de onderzoekers. Hierdoor komen ze in een vroeg stadium in aanraking met de Nederlandse cultuur op de medische werkvloer en kunnen ze direct beginnen een professioneel netwerk op te bouwen.
Daarnaast moet er volgens de deelnemers een manier komen om erkenning te krijgen voor specialisten. Op deze manier kunnen de kennis en vaardigheden van een specialist worden getoetst en eventuele hiaten worden bijgewerkt met een klinische stage. Zo hoeven deze artsen niet te concurreren met Nederlandse basisartsen en kunnen ze sneller aan de slag in het werkveld van hun voorkeur.
De deelnemers verwezen naar Duitsland, waar artsen een tijdelijke licentie voor twee jaar kunnen krijgen om te werken terwijl de procedure voor hun officiële licentie loopt. In tegenstelling tot een stage of coschappen kunnen buitenlandse artsen daar zo een inkomen verdienen. In Duitsland is het ook mogelijk om erkenning te krijgen voor een specialisme na het verkrijgen van een registratie als basisarts. Hoewel er weinig literatuur bestaat over de integratie van artsen in Duitsland, is het volgens de onderzoekers de moeite waard om deze opties te verkennen.
